وابستگی بالا به آمریکا پاشنه آشیل برلین در دوران ترامپ
نشریه «فوکوس» وابستگی بالای آلمان به ایالات متحده آمریکا را به عنوان چالشی دشوار برای برلین در دوران ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» ارزیابی کرده و در مطلبی در این باره نوشت: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده، از آلمان و اتحادیه اروپا مطالبات زیادی از جمله قوانین کمتر برای شرکت‌های فناوری، تعرفه‌های تنبیهی و هزینه‌های دفاعی بالاتر را دارد. در این شرایط اگر اقتصاد ما تا حدی به ایالات متحده وابسته نبود، بهتر می توانستیم در برابر آن مقاومت کنیم.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید ایالات متحده، حتی پیش از مراسم تحلیف خود در روز دوشنبه به صراحت اعلام کرد که روابط آلمان با آمریکا دشوار خواهد بود. او بارها خواستار افزایش هزینه های دفاعی در این کشور به پنج درصد تولید ناخالص داخلی شده است که این معادل نیمی از کل بودجه فدرال است. از طرفی تعرفه های تنبیهی تا 20 درصد قرار است بر روی همه کالاهای اروپایی اعمال شود که فاجعه ای برای اقتصاد آلمان که به شدت صادرات محور است خواهد بود.
300 هزار شغل در آلمان در خطر است
موسسه تحقیقات اقتصاد کلان و چرخه تجاری (IMK) محاسبه کرده است که تعرفه های تنبیهی ترامپ به تنهایی می تواند 300 هزار شغل را در آلمان به خطر بیندازد.
ترامپ همچنین از اتحادیه اروپا می خواهد که قوانین سختگیرانه حفاظت از داده ها و رقابت را برای شرکت های فناوری کاهش دهد. جای تعجب نیست، زیرا «ایلان ماسک»، رئیس تسلا، «جف بزوس»، رئیس آمازون و «مارک زاکربرگ»، رئیس متا اکنون دوستان وفادار ترامپ هستند.
به طور معمول، در آلمان توصیه می شود که چنین رفتارهای قلدرانه نادیده گرفته شود. اما ترامپ و ایالات متحده اهرمی دارند که در صورت لزوم می توانند اراده خود را اعمال کنند. در بسیاری از زمینه ها، اقتصاد آلمان بدون ایالات متحده، حداقل در کوتاه مدت، نمی تواند دوام بیاورد، به همین دلیل است که واشنگتن به نوبه خود می تواند آسیب های اقتصادی بزرگی به آلمان وارد کند. آلمان در بسیاری زمینه ها به آمریکا وابسته است.
ایالات متحده آمریکا مهمترین بازار فروش آلمان است
در سال 2023، شرکت های آلمانی بیش از هر کشور دیگری کالا و خدمات را به ایالات متحده آمریکا صادر کردند. حجم صادرات به این کشور بالغ بر 158 میلیارد یورو است که تقریباً 40 میلیارد یورو بیشتر از فرانسه است که در رتبه دوم قرار دارد. بنابراین تعرفه‌های تنبیهی تأثیر شدیدی بر شرکت‌های آلمانی خواهد داشت.
بدتر از آن، زمانی است که ایالات متحده آمریکا شروع به اعمال تعرفه های تنبیهی کند و اتحادیه اروپا نیز به عنوان اقدامات تلافی جویانه، تعرفه هایی را بر محصولات ایالات متحده اعمال کند. این به نوبه خود باعث افزایش قیمت برخی از کالاها در آلمان می شود که به چنین محصولاتی وابسته هستند.
مشخص نیست که چنین جنگ تجاری تا کجا می تواند پیش برود. با این حال، اقدامات ترامپ علیه شرکت های چینی در اولین دوره ریاست جمهوری وی نشان می دهد که او از کنار گذاشتن مستقیم برخی شرکت ها از بازار ایالات متحده ابایی ندارد. IMK تخمین می زند که 1.2 میلیون شغل در آلمان به صادرات به ایالات متحده بستگی دارد. صنعت داروسازی بیش از همه تحت تأثیر قرار می گیرد و 28 درصد از کل مشاغل این بخش وابسته به تجارت با ایالات متحده است.
دستگاه‌های دیجیتال
لیست وابستگی های آلمان به آمریکا در زمینه دیجیتال نیز طولانی است و شامل لپ‌تاپ، نرم‌افزار، برنامه‌های امنیتی، هوش مصنوعی، برنامه‌ها و مشاوره فناوری اطلاعات می شود.
در نظرسنجی انجام شده توسط انجمن صنعتی Bitkom در پایان سال گذشته، 81 درصد از شرکت ها گفتند که به ایالات متحده در این زمینه ها وابسته هستند. اکنون حدود نیمی از این شرکت ها به دلیل روی کار آمدن مجدد ترامپ می خواهند استراتژی تجاری یا زنجیره تامین خود را تغییر دهند.
با این حال، چشم انداز موفقیت برای آن ها اندک است، تنها 7 درصد از شرکت ها معتقدند که وابستگی آنها در پنج سال آینده کاهش می یابد، در حالی که 60 درصد حتی انتظار عکس این را دارند. اگر ترامپ صادرات چنین محصولاتی به آلمان را مسدود کند نیمی از اقتصاد این کشور حداکثر تا یک سال می تواند دوام بیاورد.
هیچ راه حل سریعی برای این مشکل وجود نخواهد داشت. انجمن صنعت Bitkom خواستار سیاست هایی است که حمایت بیشتری از اقتصاد دیجیتال در این کشور به منظور جبران پیشروی تکنولوژیک آمریکایی ها ارائه می کند. با این حال، حتی با سیاست بهینه، هیچ محصول اروپایی قادر به رقابت با محصولات ایالات متحده در دوره ریاست جمهوری ترامپ نخواهند بود.
نیمه هادی
صنعت دیجیتال در آلمان به نیمه هادی ها و ریزتراشه ها بستگی دارد. این کالاها به به ندرت در اروپا تولید می شوند و از ایالات متحده آمریکا و آسیا وارد می شوند. در سال 2022، کسری تجاری اتحادیه اروپا در این زمینه همچنین به دلیل افزایش شدید قیمت ها ناشی از بحران کرونا به اوج خود رسید . از آن زمان این کسری تا حدودی کاهش یافته است، اما هنوز در محدوده بیش از یک میلیارد یورو در ماه است.
مبارزه با این وابستگی نیز برای آلمان بسیار دشوار است: موسسه اقتصادی آلمان (IW) در تحلیلی از تابستان گذشته کاهش وابستگی به آمریک در این زمینه را بسیار دشوار ارزیابی کرده بود.
نفت و گاز طبیعی
در سال 2022، روسیه همچنان مهمترین شریک تجاری آلمان برای نفت و گاز طبیعی بود، اما جنگ این کشور علیه اوکراین این روند را تغییر داد. ایالات متحده آمریکا، همراه با نروژ، بزرگترین ذینفعان از این امر بودند. در سال 2023، آنها 18.09 درصد از واردات نفت آلمان را به خود اختصاص دادند که 4.75 واحد درصد بیشتر از سال قبل بود.
در زمینه گاز طبیعی هم بر اساس محاسبات IW، گاز طبیعی مایع آمریکا 13.5 درصد از کل واردات گاز آلمان را تشکیل می دهد.
با این حال، این وابستگی به نفت و گاز ایالات متحده باید با گذشت زمان کاهش یابد، زیرا انرژی های تجدیدپذیر در آلمان گسترش می یابد و سوخت های فسیلی حداقل برای گرمایش و حمل و نقل کمتر و کمتر مورد نیاز است. اما این واردات به طور کامل از بین نمی رود. برخی از صنایع مانند صنایع شیمیایی همچنان به نفت نیاز خواهند داشت و گاز طبیعی برای بهره برداری از نیروگاه های گازی مهم مورد نیاز خواهد بود.
هوافضا
لوفت‌هانزا به‌عنوان بزرگترین شرکت هواپیمایی آلمان، عمدتاً به شرکت هواپیمایی ایرباس متکی است و حدود ده درصد ناوگان آن از بوئینگ می‌آیند. وقتی صحبت از قطعات به میان می‌آید، وضعیت متفاوت است: به عنوان مثال، ایرباس تقریباً تمام موتورهای خود را از ایالات متحده آمریکا تامین می‌کند. جنرال الکتریک به‌عنوان مهمترین تولیدکننده، سهم بازار جهانی 55 درصد را در اختیار دارد که دو سوم آن با همکاری گروه فرانسوی Safran ساخته می‌شود. تولیدکننده آمریکایی پرت اند ویتنی با 26 درصد سهم بازار در رتبه بعدی قرار دارد. بسیاری از اجزای دیگر از سیستم های الکترونیکی و کنترل هواپیماهای مسافربری یا مواد با کیفیت بالا نیز عمدتاً از شرکت های آمریکایی خریداری می شوند. در اینجا، ترامپ می‌تواند، شرایط را برای ایرباس دشوار کند.
همین امر در مورد سایر حوزه های هوافضا نیز صدق می کند. بدون سیستم GPS ایالات متحده، ناوبری در اروپا دشوار خواهد بود و بدون SpaceX، آلمان نمی‌تواند ماهواره‌های خود را در مدار قرار دهد. سخت‌افزار، نرم‌افزار و اجزای آنها در آلمان نیز همراه با آژانس آمریکایی ناسا توسعه داده می‌شوند و اغلب توسط شرکت‌های آمریکایی ساخته و سپس وارد می‌شوند.
نظامی
آلمان از نظر نظامی هم به شدت به ایالات متحده آمریکا وابسته است. در پایان سال گذشته، ارتش آلمان حدود 35 فروند جنگنده اف 35 را به شرکت «لاکهید مارتین» از ایالات متحده آمریکا سفارش داد. خلبانان آلمانی نیز در آمریکا آموزش می بینند. سال گذشته، این شرکت شش هواپیمای ترابری C-130J Super Hercules را به آلمان تحویل داده است. اگر ارتش آلمان بخواهد موجودی پهپادهای جنگی خود را در سال های آینده تکمیل کند احتمالاً این پهپادها نیز از ایالات متحده می آیند.
اگر ترامپ در این زمینه ها محدودیت هایی را اعمال کند، تأثیر جدی بر توانایی های دفاعی ارتش آلمان خواهد داشت. با این حال، احتمال آن پایین است. به هر حال، ترامپ از دیگر کشورهای ناتو می‌خواهد که پول بیشتری را برای تسلیحات هزینه کنند و در نتیجه از ایالات متحده نیز بیشتر تسلیحات بخرند.
