نماد های تاریخی- ملی و نقش آن در حفظ هویت و وحدت ملی
نور محمد غفوری
اشیاء، تصاویر، نشان‌ها، مفاهیم، یا شخصیت‌هایی که نمایانگر هویت، فرهنگ، تاریخ، و ارزش‌های یک ملت هستند و معمولاً توسط مردم آن کشور به عنوان نماینده‌ای از وحدت و هویت ملی پذیرفته شده‌اند، سمبولها و نمادهای ملیگفته می شود که به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه در تقویت هویت جمعی و اتحاد ملی نقش بازی می کنند. نمادهای ملی به حیث محور ملی که به دور آن مردم آن کشور جمع می شود نقش دارند، فرهنگ و تاریخ یک ملت را تبارز داده و به مردم و کشورهای خارجی می شناساند. به طور کلی، نمادهای ملی می‌توانند نقش کلیدی در ایجاد احساس تعلق و افتخار ملی در میان مردم داشته باشند و به عنوان یک ابزار مهم در سیاست، فرهنگ، و دیپلماسی عمل کنند.
نمادهای تاریخی و ملی نقش مهمی در تقویت اتحاد ملی دارند، زیرا این نمادها می‌توانند به عنوان پل‌هایی میان اقوام، فرهنگ‌ها و نسل‌های مختلف در یک کشور عمل کنند. به مردم کمک میکنند تا هویت مشترک خود را شناسایی کنند و به آن افتخار نمایند. به عنوان عامل پیوند دهنده میان گروه‌های مختلف در یک جامعه عمل کنند. هنگامی که افراد با پیشینه‌های متفاوت به یک نماد احترام می‌گذارند، حس همبستگی و همکاری تقویت می‌شودو همین هویت مشترک، احساس تعلق به یک ملت را تقویت می‌کند. نمادهای تاریخی و ملی به عنوان یادآور تاریخ و دستاوردهای ملت عمل میکنند و میراث فرهنگی و تاریخی را به نسل‌های آینده منتقل کرده و اهمیت حفظ این میراث را گوشزد میکنند. در زمان‌های بحران، نمادهای ملی می‌توانند به مردم انگیزه و امید بدهند و الهام‌بخش روحیهٔ مقاومت و تلاش جمعی باشند. نمادهای ملی معمولاً ارزش‌هایی چون آزادی، عدالت، استقلال، و وحدت ملی را بازتاب نموده و به عنوان اساس همکاری میان افراد و گروه‌ها عمل کنند. در همه احوال و خصوصاً حین وضعیت بحرانی در کشور، تأکید بر نمادهای ملی به جای عناصر متمایزکننده- مانند تفاوت‌های قومی، مذهبی یا زبانی؛ میتواند به کاهش تنش‌های داخلی و تقویت همزیستی مسالمت‌آمیز کمک کند.
خلاصه اینکه نمادهای ملی و تاریخی، از جمله پرچم، سرود ملی، بناهای تاریخی، و شخصیتهای برجسته وغیره نه تنها یادآور گذشته و هویت مشترک یک ملت هستند، بلکه در ایجاد و تقویت اتحاد ملی و پیشبرد اهداف مشترک نقشی کلیدی ایفا میکنند. قهرمانان ملی، شاعران، دانشمندان، یا رهبران که دستاوردهای مهمی داشته‌اند و به عنوان نماد افتخار کشور شناخته می‌شوند، همه مایهٔ افتخار و قابل احترام و نگهداری است. ما در این شرایط حساس کشور عزیز ما افغانستان عملا دیدیم و می بینیم که نقش میرویس خان بابا، احمد شاه بابا، امان الله خان غازی و غیره شخصیت های تاریخی و قهرمانان کشور در حفظ روحیهٔ وحدت ملی و استقلال طلبی رول بزرگ داشته است.
به همین منوال یکی از شخصیت های نماد ملی کشور ما سلطان محمود غزنوی است که شخصیت تاریخی برجسته و تأثیرگذار، نمایانگر هویت جمعی فرهنگ و تاریخ کشور ما به حساب می آید. سلطان محمود غزنوی یکی از قدرتمندترین شاهان دوره غزنویان بود که غزنی را به عنوان مرکز حکومت خود انتخاب کرده و با فتوحات گسترده خود در شبه‌قاره هند و فراتر از آن، نام غزنه را در تاریخ جهان جاودانه کرد که امروز یکی از مناطق مهم افغانستان است. این شهر در زمان او به مرکز فرهنگی و تمدنی بزرگی تبدیل شد و نقش مهمی در تاریخ منطقه ایفا کرد. آثار و بناهای تاریخی باقی‌مانده از دوره غزنویان در افغانستان، از جمله منارهای غزنی، نشان‌دهنده عظمت و شکوه دوره او هستند که می‌توانند به عنوان بخشی از هویت تاریخی افغانستان معرفی شوند.
سلطان محمود غزنوی نقش مهمی در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی در منطقه داشت. او حامی دانش، هنر، و علم بود و از دانشمندانی چون ابوریحان بیرونی و فردوسی حمایت کرد. برای رشد زبان فارسی (دری) که به حیث اولین زبان غیر عربی در کشورهای اسلامی منطقه از زمان سامانی ها (بعد از خلفای عباسی) رواج یافته بود، توجه زیاد نمود. فارسی اولین زبانی بود که به جای عربی در یک دولت اسلامی به عنوان زبان رسمی به کار رفت و به عنوان زبان اداری و فرهنگی رواج یافت و محمود غزنوی از شاعران و نویسندگان فارسی‌زبان حمایت کرد که نقش مهمی در احیای زبان و ادبیات فارسی داشتند. سلطان محمود غزنوی صرفاً یک حاکم نظامی نبود، بلکه یک چهرهٔ تاریخی و فرهنگی نیز است که در زمینه علم، فرهنگ، و معماری دستاوردهای چشمگیر داشته است.
دفاع از نمادهای ملی افغانستان اهمیت بسیاری برای وضعیت کنونی کشور دارد، به‌ویژه در شرایطی که افغانستان با چالش‌های متعدد سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی مواجه است. این دفاع میتواند فواید مهمی برای تقویت وحدت ملی، هویت ملی، و بازسازی کشور داشته باشد و اختلافات قومی و مذهبی را کاهش می‌دهند.
دفاع از نمادهای ملی افغانستان فقط حفظ آثار تاریخی یا گرامیداشت شخصیتهای فرهنگی نیست؛ بلکه یک اقدام استراتژیک برای تقویت هویت، وحدت، و آینده کشور است. در کشوری که با چالش‌های متعددی روبه‌رو است، نمادهای ملی می‌توانند به عنوان منبع الهام، امید، و همبستگی عمل کرده و در ساختن یک افغانستان باثبات و پرافتخار نقش کلیدی ایفا کنند.
نمادهای ملی به عنوان منبع الهام و انگیزه برای مقابله با تهدیدات خارجی و داخلی عمل میکنند و دفاع از نمادهای ملی، مردم را در برابر مداخلات خارجی و تلاش‌ها برای از بین بردن هویت فرهنگی‌شان مقاوم‌تر می‌کند؛ دشمنان وطن، آزادی و وحدت ملی ما از همه اولتر بالای نماد ها و سمبول های ملی حمله می برند؛ منجمله به تخریب و تحقیر شخصیتهای تاریخی و ملی اقدام می نمایند. ما افغانها نباید دیگر به چنین فعالیت های خصمانه دشمن موقع بدهیم.
۲۴/۱۲/۲۰۲۴
