سینما درافغانستان می گرید
نوشته ی : اسماعیل فروغی
گروه طالبان ، از اولین روزهای تصرف قدرت، با زن و با هنرــ بخصوص باهنر موسیقی و سینما ، خیلی خصمانه برخورد نموده ، می خواهند هردو را ـ زن و هنر را ، گام به گام از صحنه ی زنده گی حذف نمایند . امروزافغانستان تنها مملکتی درجهان است که زنان اش اجازه ی تحصیل و کار نداشته و اکثرهنرها درآن ممنوع و حرام می باشد.
سخن برسرسینما درافغانستان است ــ همان سینمایی که مظلومانه می گرید ؛ اما کسی اشکهایش را نمی بیند . من اینجا از روی گزارش های مستند و حوادث حقیقی، نکات فشرده ای درمورد وضعیت آشفته ی سینما ها و هنرسینما درافغانستان نگاشته ام ؛ تا باشد که هنرمندان و دوستان این هنر به تکمیل آن بپردازند.
همه می دانیم که با بقدرت رسیدن دوباره ی طالبان ، فصل سیاهی ازتاریخ هنر سینما درافغانستان رقم خورد . قفل زدن به دروازه های سینما های کشور ، یکی ازاولین اقدامات و فرامین رهبرغایب طالبان بود . همزمان با بستن دروازه های سینما ها ، به همه هنرمندان سینما ( از ننگرهاری تا بدخشی و بامیانی و از قندهاری تا کابلی و هراتی ) ، به همه ، به صراحت وبا توهین وتعجیز، تفهیم شد که هنرو پیشه ی سینما را رها کرده ، شغل وکاردیگری برای خویش بجویند. ودرست درپی همان تحقیرها بود که اکثریت مطلق هنرمندان عرصه ی سینما ،همانند هنرمندان بخش موسیقی ، کشور را ترک کرده و درکشورهای مختلف جهان به مهاجرت های اجباری تن دادند.
طالبان دراولین روزهای قدرت، با صدورفرامین خاص، دروازه های سینما ها را بستند یا برخی را ویران کردند و به جای سینما ها بازارهای تجارتی ، بلاک ها و یا مساجد اعمارنمودند .آنان از تمام سالن های سینما درکابل فقط یکی را آنهم به منظور فعالیت‌های تبلیغاتی شان بازنگهداشته اند. پس ازبستن دروازه های سینما ها ، رهبرغایب طالبان طی فرمان خاص دیگری ضربه ی هلاکتبارتری به پیکرنیمه جان سینما وارد آورده ، حضورزنان وپخش صدای زن را درفلم ها و سریال ها ، ممنوع اعلان نمود که این دیگربه معنای پایان هنرفلم و سینما درافغانستان بود . فلم و سریال بدون زن و حتا صدای زن ، خیلی تعجب آوراست. فقط درمنطق طالبان می گنجد !
درست در پی همین فرمان است که درچند فلم تبلیغاتی انگشت شماری که طی چهارسال اخیر درافغانستان زیرتسلط طالبان تولید شده است ، زنان حضورنداشته و درسناریوهای تمام فلم ها ، خانواده ها ، همه بی مادر، بی دختر و بی خواهراستند .
طالبان ، اداره ی افغانفلم را که قدیمی ترین و یگانه نهاد موثربرای ارتقای سینمای کشوربود ، منحل اعلان کرده ودرمورد آثارسینمایی وآرشیف تاریخی افغانفلم که زمانی محمداشرف غنی رییس جمهورفراری افغانستان آن را به ارگ انتقال داده بود ، هیچ معلوماتی انتشارنداده اند . شاید طالبان آگاهانه نمی خواهند درباره ی زنده بودن یا نبودن آن آرشیف پربها واستثنایی که حوادث و وقایع زیاد تاریخی وبا اهمیتی را درسینه داشت ، اطلاعی منتشرنمایند. شاید آرشیفی وجود نداشته باشد ! شاید !
به هرحال ، ارچند طالبان ضربات هلاکتباری برپیکرنحیف سینمای افغانستان وارد کرده اند ؛ اماهرگز قادرنشده اند تا احساس عشق به هنرسینما را دردل سینماگران و هموطنان ما نابود کرده وسینماگران با رسالت و مسوول ما را ازتولید فلم و بازآفرینی تصویری زنده گی ، باز بدارند .
سینماگران با رسالت ما (چه در داخل و یا خارج افغانستان) ، با به تصویرکشیدن دردها وقصه های فراموش ناشدنی مردم ، پاسخ کوبنده ای به سرکوب گران هنرسینما ارائه داده اند . همین اکنون سینماگران توانایی چون عتیق رحیمی ، رویا سادات ، صحرا کریمی ، همایون مروت ، سعید اورکزی ، مارینا گلبهاری ، برادران فیض ، لیناعلم ، صحرا موسوی ، الکا سادات ، فضل حکیمی وبرخی دیگر، با قبول تمام دشواری ها ، با تولید فلم های ناب و ارزشمندی ، مشعل تابناک هنرسینما را روشن و بارقه ی امید را در درون دل و جان هنردوستان ، سبز و زنده نگهداشته اند . آنان با بازآفرینی تصویری زنده گی مردم افغانستان ، به علاقمندان و دوستان سینمای افغانستان امید بخشیده ، بصراحت می گویند که : غمگین مباشید ، پس این تاریکی هم روشنی ای درراه است .
فروغی ( ماه نوامبر سال 2025 )
