دستاورد اجلاس سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا–اقیانوسیه چه بود؟
مریم آزیش
اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا- اقیانوسیه موسوم به اَپک در حالی روز گذشته به نشست یک هفته‌ای خود در سانفرانسیسکو پایان دادند که مطابق پیش‌بینی‌ها سایه تحولات ژئوپلتیکی جهان بیش از پیش بر آن سنگینی می‌کرد.
۲۱ عضو مجمع همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه بین ۱۱ تا ۱۷ نوامبر (۲۰ تا ۲۶ آبان) در سانفرانسیسکو برای سی‌اُمین اجلاس اپک ملاقات کردند. این اجلاس برای نخستین بار از سال ۲۰۱۱ است که آمریکا میزبانی برگزاری این اجلاس را بر عهده داشت.
این مجمع روز جمعه (۲۶ آبان ماه) با صدور بیانیه ای تحت عنوان «اعلامیه دروازه طلایی» ( گلدن گیت) به کار خود پایان داد.
اپک در سال ۱۹۸۹ در کانبرا، پایتخت استرالیا به‌عنوان یک انجمن گفت‌وگوی غیررسمی برای ترویج یکپارچگی اقتصادی منطقهای تأسیس شد. این مجمع در ابتدا ۱۲ عضو داشت. اکنون اعضای اپک ۳۸ درصد از جمعیت جهان، یا نزدیک به سه میلیارد نفر، حدود ۶۲ درصد تولید ناخالص داخلی و تقریبا نیمی از تجارت جهانی را پوشش می‌دهند.
یکی از مهمترین تلاش‌های اپک عمل کردن بر اساس تعهدات غیر الزام‌آور، گفت‌وگوی آزاد و احترام برابر به نظرات همه شرکت‌کنندگان است. همچنین تصمیمات در این مجمع با اجماع و براساس تعهدات داوطلبانه اتخاذ می‌شود.
اکنون سوالی که در این گزارش مطرح می شود این است که این اجلاس چه دستاوردهایی داشت؟
در این مجمع چه گذشت؟
یکی از دستاوردهای این اجلاس، تمرکز بر فن آوری های جدید بود که جهان امروز را گریزی از آن نیست. در این نشست، اعضای اپک موافقت کردند که از فناوری های جدیدی مانند هوش مصنوعی برای ایجاد پویایی در منطقه استفاده کنند.
همچنین اعضای اپک از جمله استرالیا، برونئی، کانادا، شیلی، چین، هنگ‌کنگ، اندونزی، ژاپن، کره جنوبی، مالزی، مکزیک، نیوزیلند، پاپوآ گینهنو، پرو، فیلیپین، روسیه، سنگاپور، تایوان، تایلند، آمریکا و ویتنام مانند دوره های قبل برای توافق بر سر رویدادهای ژئوپلیتیکی تلاش کردند و این تلاش‌های نه چندان موفق به امضای دو سند از جمله بیانیه رهبران و بیانیه رئیس مجمع منتهی شد.
مانند بیشتر گردهمایی‌های بین‌المللی، اپک به صحنه رقابت استراتژیک بین آمریکا و چین، دو اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شده است.
پیش از برگزاری این اجلاس، همه نگاه‌ها به نشست دوجانبه مورد انتظار بین جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین دوخته شده بود.
به استناد گزارش‌های خبری، بایدن از مذاکرات خود با همتای چینی به عنوان یکی از مفیدترین گفت وگوهای فی‌مابین یاد کرد و گفت: یکی از سازنده‌ترین مذاکرات خود را با شی داشتم.
بایدن پس از دیدار و گفت وگو با رئیس جمهور چین در یک کنفرانس خبری به تشریح جزئیات دیدارش با همتای چینی خود پرداخت و اظهار کرد: همیشه این طور نبوده است که در مذاکره با شی به یک توافق دست پیدا کنیم اما به یقین همیشه گفت وگوهای رک و بی‌پرده‌ای با هم داشته‌ایم.
بایدن در ادامه با توصیف رابطه میان ایالات متحده و چین به عنوان یک رابطه رقابتی، تاکید کرد: مسئولیت من این است تا این رقابت را به طور منطقی مدیریت کنم تا به درگیری منجر نشود.
بایدن و شی در نوامبر (آبان/ آذر) سال گذشته میلادی نیز به مدت سه ساعت در حاشیه نشست سران گروه ۲۰ با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده بودند. این اولین سفر شی جین پینگ به ایالات متحده در ۶ سال گذشته است.
تمرکز بر مساله اوکراین
در بیانیه منتشر شده در این اجلاس، اعضای اپک بار دیگر مواضع خود را در مورد جنگ در اوکراین تکرار اما فقط به ابراز تاسف در خصوص وقوع جنگ در اوکراین بسنده کردند.
در این بیانیه بیشتر اعضا حمله به اوکراین را محکوم و بر ضرورت دستیابی به صلحی عادلانه و پایدار بر اساس اصول منشور سازمان ملل متحد، از جمله تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال سیاسی اوکراین تأکید کردند.
نکته دیگری که در این بیانیه به چشم می خورد، رویکرد مبهم بیانیه در مورد جنگ در غزه بود.
در این بیانیه آمده است: ما در مورد بحران جاری در غزه تبادل نظر کردیم. سران، از جمله ایالات متحده، مواضع مربوطه خود را به اشتراک گذاشتند. برخی از رهبران نیز پیام های مشترک نشست مشترک عربی و اسلامی در ریاض را که هفته گذشته برگزار شد را بار دیگر با سایر اعضا به اشتراک گذاشتند.
این در حالیست که این مجمع با حاشیه هایی نیز همراه بود، از جمله اینکه شماری از اعضای این مجمع بر این باور بودند که اپک مکانی برای بیان مسائل ژئوپلیتیکی نیست.
اجماع نادر در مورد تغییرات آب و هوایی
تغییرات اقلیمی یکی از معدود موضوعاتی بود که کلیه اعضای این مجمع را به اتقاق نظر وا داشت.
به عنوان مثال روئسای جمهور چین و ایالات متحده پیش از حضور در این اجلاس توافق کردند که کارگروه همکاری در زمینه آب و هوا را از سر بگیرند و متعهد شدند که بر استفاده از انرژی های تجدیدپذیر بیفزاینند.
بایدن و شی به عنوان روئسای جمهور دو اقتصاد بزرگ جهان، متعهد شدند برای مقابله با تغییرات آب و هوایی با یکدیگر همکاری کنند.
همچنین سران این مجمع توافق کردند در راستای اقتصاد «پاک و سبزتر» و کاهش گازهای گلخانه ای همکاری بیشتری داشته باشند.
خطر و پتانسیل هوش مصنوعی
هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی در زمینه توسعه اقتصادی شناخته می‌شود و می‌تواند نقش مهمی در بهبود زیرساخت‌ها، افزایش تولید و ایجاد اشتغال داشته باشد.
در منطقه آسیا -اقیانوسیه، که شامل کشورهای متنوع و بافت‌های اقتصادی مختلفی است، لازم است که استفاده از هوش مصنوعی با هماهنگی بین کشورها و توجه به نیازهای محلی صورت گیرد.
بخش هوش مصنوعی که به سرعت در حال تحول و توسعه در جهان است، ظرفیت‌های لازم برای تغییر نظم جهانی را به همراه دارد و به طور شگفت‌انگیزی به عنوان یکی از موضوعات کلیدی در اجلاس اپک مطرح شد.
مدیران ارشد مایکروسافت، گوگل و متا از جمله شرکت هایی بودند که در مورد هوش مصنوعی در این اجلاس صحبت کردند.
به باور بسیاری از کارشناسان توافق بین واشنگتن و پکن در خصوص توسعه همکاری در زمینه هوش مصنوعی از اهمیت فراوانی برخوردار است.
به گفته ساندار پیچای، مدیر عامل گوگل: هیچ راهی برای پیشرفت در درازمدت وجود ندارد، مگر اینکه چین و ایالات متحده عمیقاً با یکدیگر در مورد چیزی مانند هوش مصنوعی با یگدیگر گفتگو کنند.
