حمله به کورسک، فرصت یا اشتباه بزرگ؟
اوکراین نیروها و تجهیزات مهمی از ارتش خود را به حمله به کورسک اختصاص داده و اگر راهبرد روشنی در این باره نداشته باشد، نه‌تنها خاک روسیه، بلکه بخش عظیمی از خاک خود را هم از دست خواهد داد.
رسانه آمریکایی در مقاله‌ای به بررسی حمله اوکراین به منطقه «کورسک» در خاک روسیه پرداخت و گزارش داد این عملیات می‌تواند هزینه‌های سنگینی را به نیروهای مسلح اوکراین تحمیل کند.
به گزارش فارن افرز، این حمله موقتا اوکراین را از روزهای تاریک جنگ خارج کرد، اما کی‌یف حالا باید برای ادامه راه تصمیم بگیرد. در این گزارش با اشاره به اینکه چنین حمله‌ای خطرات و هزینه‌های قابل توجهی دارد، آمده است: «این حمله هنوز نتوانسته بخش قابل توجهی از نیروهای روسیه را از مناطق شرقی اوکراین خارج کند و همچنان مشخص نیست رهبران اوکراین چگونه می‌خواهند این موفقیت تاکتیکی را به دستاوردهای راهبردی یا سیاسی تبدیل کنند.»
اوکراین جمعی از بهترین نیروهای خود را از جبهه شرقی خارج کرده تا از مهارت‌های آن‌ها در عملیات کورسک استفاده کند، امری که دیگر جبهه‌ها را ضعیف می‌کند. کی‌یف با این امید عملیات را آغاز کرده که سایر مواضع خود در دیگر نقاط خطوط مقدم را از دست ندهد و در کورسک هم متحمل تلفات سنگین و تاثیرگذاری نشود. پیش‌فرض کی‌یف این است که امتیازات حمله به کورسک بیشتر از هزینه‌های وارد شده در دیگر جبهه‌ها خواهد بود.
سران ارتش اوکراین امیدوار بودند که روسیه نیروهای خود را از جبهه شرقی و دونتسک خارج کند، اما «الکساندر سیرسکی» فرمانده کل نیروهای مسلح اوکراین اخیرا اعلام کرد مسکو مواضع خود در این جبهه‌ها را تقویت کرده و آماده‌ترین واحدهای رزمی خود را به جبهه «پوکروفسک» در دونتسک اعزام کرده است. به گزارش رسانه آمریکایی، اوکراین امیدوار است که در مذاکرات احتمالی آینده، از کنترل خود بر کورسک به عنوان اهرم فشار علیه مسکو استفاده کند، اما کنترل این منطقه برای اوکراین دشوار است و با فرا رسیدن زمستان، کار از این هم سخت‌تر خواهد شد.
دستاوردهای نامشخص
به گزارش فارن افرز، گرچه یورش اوکراین به کورسک روحیه ضعیف سربازان اوکراینی را بالا برده و موجب حیرت روسیه شده است، اما اوکراینی‌ها هنوز نتوانسته‌اند میزانی از تجهیزات و نیروهای روسیه را نابود کنند که توانایی حمله تهاجمی این کشور تحت تاثیر قرار گیرد. همچنین اسرایی که اوکراین گرفته عمدتا شامل مرزبانان، سربازان وظیفه و نیروهای چچنی «آخمات» هستند و بسیاری از آن‌ها از زمان آغاز عملیات تا کنون با اسیران جنگی اوکراینی مبادله شده‌اند.
علاوه‌براین، حمله به کورسک برتری روسیه از نظر تعداد نیروها و تجهیزات را از بین نمی‌برد. به اذعان فارن افرز، روسیه در زمینه نیروی انسانی، تجهیزات و مهمات برتری مشهودی دارد و توانسته از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون به طور پیوسته ۷۵۰ مایل مربع از خاک اوکراین را تحت کنترل بگیرد. حتی با وجود عملیات کورسک، نیروهای روسیه پیشروی خود را متوقف نکرده و به مسیر خود ادامه داده‌اند.
به گزارش این نشریه، پیشروی‌های روسیه از آغاز حمله کورسک شهرهای اوکراین را در معرض خطر قرار داده است، به خصوص شهر مهم و راهبردی «پوکروفسک» که یک شاهراه مهم است و اوکراین اکنون مجبور به تخلیه نسبی آن شده است. اوکراین ممکن است با تشدید فشارهای روسیه، ناچار به عقب‌نشینی مضاعف شده و بخش بیشتری از خاک خود را به مسکو واگذار کند. به گزارش فارن افرز، جنگیدن در موقعیت دفاعی همواره هزینه کمتری دارد و از این منظر، حمله اوکراین به کورسک توان و منابع نیروهای مسلح این کشور را در خطر مضاعفی قرار می‌دهد.
رسانه آمریکایی همچنین گزارش داد، اگر نیروهای اوکراینی که به کورسک اعزام شده‌اند به عقب بازنگردند، قادر نخواهند بود با پیشروی‌های روسیه در داخل اوکراین مقابله کنند و موقعیت اوکراین در طول خطوط مقدم ضعیف‌تر از قبل خواهد شد. در این گزارش آمده است: «اگر این عملیات می‌توانست بخش قابل توجهی از نیروهای روسیه را از جبهه‌های دیگر خارج کند، نتیجه آن ارزش ریسک کردن را داشت، اما تاکنون شواهد چنین چیزی را نشان نمی‌دهند.»
اینکه اوکراین با وجود تمام این خطرات، به کورسک حمله کرد، نشان‌دهنده این است که رهبران این کشور احساس نیاز شدیدی برای انجام یک اقدام تازه و به دست گرفتن ابتکار عمل می‌کردند، نیازی که ممکن است از احتمال پیروزی «دونالد ترامپ» در انتخابات آمریکا و وادار شدن کی‌یف به مذاکره به مسکو ناشی شده باشد. کی‌یف می‌خواست در مذاکرات آینده در موضع بهتری قرار داشته باشد، اما فارن افرز می‌گوید مذاکره‌ای در افق نبود و کی‌یف می‌توانست به جای حمله به کورسک، منتظر بماند تا سیاست‌های دولت آتی آمریکا درباره این جنگ مشخص شود.
بر اساس این گزارش، در حال حاضر مذاکراتی در جریان نیست که اوکراین بخواهد در آن دست بالا را داشته باشد. مسکو در وضعیت کنونی تمایلی به مذاکره ندارد و احتمالا به حملات خود ادامه می‌دهد تا با آغاز زمستان و کاهش قدرت استتار نیروهای اوکراین با کم شدن پوشش گیاهی، یک عملیات متقابل موثر در کورسک برگزار کند.
به گزارش فارن افرز، اوکراین در این برهه از جنگ گزینه‌های دیگری نیز در دسترس داشت. کی‌یف می‌توانست بر دفاع در برابر پیشروی روسیه تمرکز کرده و ضمن سازماندهی دوباره ارتش خود، به حملات دوربرد در خاک روسیه می‌پرداخت. اوکراین می‌توانست زیرساخت‌های نظامی و اقتصادی روسیه را تحت فشار قرار دهد و سربازان جدید این کشور می‌توانستند برای تقویت مواضع اوکراین به خطوط مقدم اعزام شوند.
روسیه خود را بازمی‌یابد
گرچه بر خلاف عملیات‌های گذشته، اوکراین این بار بسیار محرمانه عمل کرد و با مخفی کردن جزئیات این عملیات، روسیه را در روزهای نخست غافلگیر کرد، اما مسکو اکنون در حال اعزام نیروهای تقویتی به این منطقه است و شرایط در هفته‌های آتی تغییر خواهد کرد.
تاکنون روسیه بخشی از نیروهای خود را از جبهه‌های زاپوریژیا و خارکیف خارج کرده و در عین حال عملیات‌های تهاجمی خود را در شهرهای شرقی «پوکروفسک»، «تورسک» و «کوپیانسک» حفظ کرده است. مسکو اولویت را به جابجایی واحدهای حمله پهپادی خود داده است، زیرا تغییر محل استقرار آن‌ها سریع‌تر بوده و نسبت به نیروهای ذخیره پیاده‌نظام، تاثیر کمتری بر عملیات‌های تهاجمی روسیه می‌گذارد.
به گزارش این رسانه، روسیه همچنان عملیات‌های تهاجمی در خاک اوکراین را اولویت اصلی خود قرار داده و سعی دارد با حداقل نیروی ممکن با عملیات کورسک مقابله کند. مسکو همچنین این احتمال را در نظر دارد که حمله به کورسک تنها تهاجم برنامه‌ریزی‌شده اوکراین نباشد و کی‌یف نقشه‌هایی برای اجرای عملیات تهاجمی در دیگر نقاط روسیه را نیز داشته باشد.
با وجود حملات اوکراین در کورسک، روسیه توانسته تا حدی به شهر حیاتی پوکروفسک نزدیک شود که این شهر اکنون در تیررس توپخانه‌های روسیه قرار دارند، امری که موجب تخلیه ساکنان شهر و توقف فعالیت‌های ریلی شده است. به گزارش فارن افرز، روسیه از این نقطه می‌تواند بخش بزرگ‌تری از نیروهای اوکراین را تحت فشار قرار دهد و اوکراینی‌ها هم در نبود نیروی پشتیبان و محدود شدن آتش توپخانه به دلیل عملیات کورسک، ناچار به عقب‌نشینی مضاعف خواهند شد.
این در حالی است که با سازمان‌یافتن بیشتر نیروهای روسیه و اعزام نیروهای تقویتی، تلفات اوکراین در کورسک نیز افزایش خواهد یافت. در این گزارش آمده است: «نیروهای اوکراینی در حال استقرار و تثبیت موقعیت خود هستند و کی‌یف نشان داده که قصد دارد در این منطقه نوعی حکومت نظامی برقرار کند. اگر اوکراین بخواهد فعلا کنترل کورسک را حفظ کند، به احتمال زیاد این جبهه نیز به نبرد خسته‌کننده دیگر بدل خواهد شد.»
هدف چیست؟
به گزارش رسانه آمریکایی، ارتش اوکراین همچنین سعی دارد مشکلات لجستیکی و ارتباطی خود را حل کرده و یک منطقه حائل وسیع‌تر در داخل روسیه ایجاد کند، اما نباید انتظار چندانی داشت. بهترین سناریو برای اوکراین این است که بتواند روسیه را به دستاوردهای نسبی کوچک در دونتسک محدود کرده و موضع خود را در کورسک با نیروهای محدود حفظ کنند. با این حال، این احتمال وجود دارد که در ماه‌های آینده اوکراین میزان قابل توجهی از اراضی خود در شرق را از دست داده و هیچ موضعی را در کورسک در اختیار نداشته باشد که از آن به عنوان اهرم فشار علیه مسکو استفاده کند، احتمالی که با افزایش عمق پیشروی اوکراین در خاک روسیه، افزایش می‌یابد.
علاوه‌براین، عملیات کورسک نشان داده است که اوکراین و حامیان غربی‌اش هنوز بر سر یک راهبرد واحد به توافق نرسیده‌اند. عملیات‌های پراکنده اوکراین مانند حملات این کشور در کریمه و حمله به کورسک نشان از فقدان یک استراتژی مشخص دارد.
در این گزارش آمده است: «این تغییرات باید منجر به بازنگری در راهبرد فعلی در این جنگ شود، البته اگر راهبردی وجود داشته باشد.» فارن افرز حمله کنونی اوکراین به کورسک را بهتر از تلاش شکست خورده این کشور برای ضدحمله در ۲۰۲۳ ارزیابی کرده است؛ اما ضمن تاکید بر اینکه اوکراین در عملیات ۲۰۲۳ هیچ دستاوردی نداشت، اذعان می‌کند که این کشور در حال حاضر هم تعریف مشخصی از پیروزی ارائه نکرده است.
