تعمیق طرح رئیس جمهور آمریکا برای اخراج فلسطینی‌ها به کشورهای دیگر در گفت‌وگو با نتانیاهو
ترامپ می‌خواهد در اینجا یک «ریویرا» برای افراد جدید بسازد
دمیتری مینین (Dmitry MININ)، نویسنده، کارشناس بنیاد فرهنگ راهبردی
ا. م. شیری- ضرب‌المثلی می‌گوید: «عمر دروغ و فحشا ۴٠ روز است». حالا و به تدریج آشکار می‌شود طراح اصلی و مجری «طوفان الاقصی» چه کسانی بودند و چه هدفی را دنبال دنبال می‌کردند.
رئیس جمهور آمریکا در گفتگو با نتانیاهو برنامۀ خود را برای اخراج فلسطینی‌ها به کشورهای دیگر عمیق‌تر می‌کند
ترامپِ بساز به فروش قصد دارد بجای غزه، یک «ریویرا»ی جدید بسازد – از این کار چقدر درآمد می‌تواند داشته باشد؟
طبیعتاً انتظار می‌رفت که وقتی پرزیدنت ترامپ از نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به عنوان اولین رهبر رسمی خارجی که در ۴ فوریه به دیدار او رفت، استقبال کرده و حمایت قاطع خود را از اقدامات اخیر خود اعلام کند. اما رئیس جدید آمریکا پا را از این هم فراتر گذاشت و با نمایش شگفتی دیگر، همه را غافلگیر کرد. در کنفرانس مطبوعاتی در پایان مذاکرات، او اعلام کرد که آمریکا قصد دارد نوار غزه را «بگیرد» (بخوانید: اشغال) کند تا در آنجا «نظم و نظام کامل» برقرار نماید. ترامپ از پاسخ به این سؤال که آیا این تصمیم مستلزم اعزام نیروهای آمریکایی به آنجاست، اجتناب کرد. زیرا، او قول داده است که ارتش این کشور را در درگیری‌های نظامی جدید دخالت ندهد. در واقع تصور اینکه چگونه می‌توان طرح حل مشکل غزه را که رئیس کاخ سفید به طور مفصل توضیح داد، بدون کاربست این مؤلفه دشوار است. موضوع اصلی عمدتاً به این خلاصه می شود که ساکنان این بخش باید آنجا را ترک کرده و به کشورهای دیگر «کوچ» کنند. پس از آن و شاید در جریان این روند، آمریکایی‌ها به آنجا بیایند.
ترامپ در توجیه طرح «خود» که البته در واقع از سوی اسرائیلی‌ها برای اخراج فلسطینی‌ها از غزه مطرح شده بود، منحصراً از رفاه فلسطینی‌ها صحبت کرد. می‌گویند که آن‌ها دیگر نمی‌توانند در شرایط وحشتناک ویرانی کامل در آنجا زندگی کنند و انگار عامل و مسبب این خرابه‌ها را کاملاً فراموش کرده‌اند. اما در کشورهای جدید، فلسطینی‌ها ظاهراً خانه‌های راحت، مشاغل خوب و حتی زمین‌های قابل توجهی در اختیار خواهند گرفت. در آنجا فقط «چهل حوری جوان» بهشت اسلامی وجود نخواهد داشت. عجیب است که او حتی قول نداد که این همه سعادت را آمریکا تأمین مالی کند. علاوه بر این، ترامپ ضمن نشان دادن «نگرانی ملاطفت‌آمیز» برای رفاه فلسطینی‌ها، در عین حال اعلام کرد که آمریکا دیگر از آژانس کمک‌رسانی سازمان ملل به آن‌ها- آنروا، حمایت مالی نخواهد کرد و از دیوان بین‌المللی حقوق بشر نیز که آن‌ها حداقل می‌توانند به نحوی شکایت کنند، خارج خواهد شد. به گفتۀ وی، خود کشورهای میزبان باید آمادگی لازم را برای تأمین مالی این پروژه داشته باشند. علیرغم این واقعیت که تک تک کشورهای عربی، به ویژه مصر و اردن، همسایگان اسرائیل، قاطعانه این سناریو را رد کرده‌اند و اندونزی، یکی از کشورهای در نظر گرفته شده برای اسکان مجدد، می‌گوید که هرگز در مورد آن چیزی نشنیده است. اما ترامپ ادعا می‌کند که همۀ آن‌ها یا قبلاً با او موافقت کرده‌اند یا به زودی موافقت خواهند کرد. او تصور می‌کند که چون مکزیک، کانادا و پاناما با خواسته‌های او موافقت کردند، خاورمیانه نیز توافق خواهد کرد.
رئیس آمریکا عملاً با واکنش نه چندان قانع‌کننده خود از آنچه اسرائیل بر سر غزه، کرانۀ باختری رود اردن و لبنان آورد، زمینۀ چنین نگرش ناپسند نسبت به کشورهای منطقه را فراهم کرد. ضرب‌المثل قدیمی را به خاطر می‌آورم که می‌گفتند اگر بین شرم و جنگ یکی را انتخاب کنی، هر دو را به دست می‌آوری. در این شرایط، بدیهی است که ما مجبور نخواهیم بود که دوباره انتظار واکنش نظامی از سوی آن‌ها داشته باشیم، اما ممکن است بخش دیگری از بی‌شرمی را به طور کامل بدست آورند. و شبح بی‌ثباتی جدی داخلی، از جمله، سناریوهای زور، برای برخی از همسایگان اسرائیل در صورت اخراج تحمیلی فلسطینیان از آنجا کاملاً ملموس خواهد شد.
ترامپ همچنین در سخنرانی خود یک حدود کَمّی جدید برای تعداد فلسطینی‌هایی که انتظار می‌رود از غزه اخراج شوند، مشخص کرد. اگر در ابتدا در بارۀ حدود یک میلیون نفر، و سپس از یک و نیم میلیون نفر صحبت می‌کرد، این بار این رقم را به یک میلیون و هشتصد هزار نفر افزایش داد. به سخن دیگر، این بار فرستادن تقریباً کل جمعیت این بخش را به «دنیای سعادتمند جدید» پیشنهاد کرد. پس در عوض چه می‌شود؟ مگر «در مکان مقدس جای خالی یافت می‌شود؟»
اما در اینجا رئیس جمهور آمریکا هر چه وحشی هم باشد، تخیل خود را بر اساس زیرکی تجاری کاملاً کنترل کرد. به گفتۀ او، پس از اینکه آمریکا آواربرداری ویرانه‌های غزه را به پایان برساند و آن را از وجود مین‌ها به طور کامل پاکسازی کند (البته، فقط ارتش قادر به انجام این کار است)، می‌تواند یک «ریویرای شگفت‌انگیز» جدید در آنجا بسازد، که «مردم از سراسر جهان (بخوانید: مهاجران جدید یهودی) سرازیر خواهند شد». بفرض که به جای ٢ میلیون نفر ساکن فعلی این بخش، ١ میلیون نفر جدید در آنجا ساکن شوند. کل هزینۀ توسعۀ تجاری ترامپ در این پروژه برای استقرار آن‌ها می‌تواند به حدود نیم تریلیون دلار برسد و سود خالص پیمانکار اگر بیشتر از ٢۵٠ میلیارد دلار نباشد، کمتر نخواهد بود. به این ترتیب، از نظر ثروت شخصی به ایلان ماسک می‌رسد و حتی از او سبقت می‌گیرد. هدف کاملا وسوسه‌انگیز است. نکتۀ جالب این است که ترک‌ها به ایدۀ ایجاد «ریویرا» در جای غزه به شدت واکنش نشان دادند و آن را «تکان‌دهنده» خواندند. بدیهی است که ترک‌ها از ظهور رقیب قدرتمند آنتالیا اصلا راضی نیستند. آن‌ها حتی به خروج از ناتو تهدید می‌کنند، هرچند این اولین بار نیست.
اما این تنها آغاز راه است، وقتی از ترامپ پرسیده شد که آیا آمریکا حاضر است حاکمیت اسرائیل بر بخش اصلی فلسطین – ساحل غربی رود اردن را به رسمیت بشناسد، ترامپ پاسخ داد که تا ۴ هفته دیگر در این باره خواهد گفت. وی تأکید کرد که آمریکا در دورۀ اول ریاست جمهوری او بیت‌المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل و بلندی‌های جولان را نیز به عنوان بخشی از خاک اسرائیل به رسمیت شناخته است. تنها چیزی که باقی می‌ماند یک موضوع «کوچک» است. بسیاری از تحلیلگران از این نتیجه می‌گیرند که او به احتمال زیاد با الحاق این سرزمین نیز موافقت خواهد کرد. السیسی، رئیس جمهور مصر نیز معتقد است که این امر منجر به اخراج فلسطینی‌ها از ساحل غربی رود اردن اشغالی هم خواهد شد.
ترامپ ایران را به جنگ بزرگ تهدید نکرد، اما قول داد که اگر تهران برنامۀ هسته‌ای خود را محدود نکند، شدیدترین تحریم‌ها را علیه ایران اعمال خواهد کرد، تا اینکه عرضۀ نفت به بازار جهانی از آنجا قطع شود. درک این موضوع دشوار نیست که چنین چیزی تنها در صورت محاصرۀ شدید دریایی سواحل ایران امکان‌پذیر است، که کذشته از اعلام رئیس جمهور آمریکا مبنی بر خودداری از استفاده از نیروی نظامی علیه ایران، این کشور به خودی خود پر از وقوع عملیات نظامی در مقیاس وسیع است.
نکتۀ قابل توجه این است که نتانیاهو به قدری از موضع ترامپ خرسند بود که از هیچ دیدگاه خاص خود دفاع نکرد و بطور مداوم رئیس کاخ سفید را تحسین کرد و کفت که «از نظر اسرائیل، او بهترین رئیس جمهور آمریکا در کل تاریخ است».
در خود اسرائیل، اعضای راست افراطی ائتلاف مانند ایتامار بن‌گویر و بتسالل سموتریچ بسیار خوشحالند و خواهان «استفاده از شاید مطلوب‌ترین لحظه در تاریخ این کشور برای طی کردن تمام راه‌ها» و خلاص شدن از شر همۀ مخالفان هستند. حتی اپوزیسیون هم بدون ابراز اشتیاق خاص، از آنجائیکه به امکان اجرای وعده‌های اعلام شده چندان اطمینان ندارد، اما جرأت نمی‌کند ابتکارات ترامپ مورد انتقاد قرار دهد. فقط بعضی از اعضای آن ایده‌های ترامپ را صرفاً «توهمات خطرناک» می‌نامند، نه بیشتر.
جهان عرب نگرانی و تعجب خود را در مورد اینکه ترامپ گفته چه کسی با طرح اخراج فلسطینی‌ها موافق است، پنهان نمی‌کند. هیچ‌کدام از آن‌ها چنین چیزی را قبول ندارند. از پیش معلوم است که آن‌ها بر خلاف ایران تحت هیچ شرایطی وارد جنگ نخواهند شد، اما بعید است که بخواهند از ترامپ در همۀ موارد پیروی کنند. الجزیره، پیشنهادات رهبر آمریکا را کاملاً «غیرقانونی و غیراخلاقی» خواند.
او هنوز باید درک کند که خاورمیانه، کانادا و مکزیک نیست که توانست در عرض ٢۴ ساعت آن‌ها را بشکند. زیرا، خطرات در این منطقه بسیار بیشتر و تضادها عمیق‌تر و شدیدتر است. این واقعیت که رئیس جمهور آمریکا تقریباً تمام کارهای خود را تاکنون به زور انجام داده، ممکن است با او شوخی بی‌رحمانه‌ای داشته باشد. کاملاً واضح است که اگر آکیلا «هشیاری خود را حتی یک لحظه» از دست بدهد، همۀ ساکنان جنگل به او هجوم خواهند آورد. به عنوان مثال، لازار برمن، گزارشگر دیپلماتیک روزنامۀ تایمز اسرائیل معتقد است که «طرح ترامپ در مورد غزه اجرا نخواهد شد، اما مطمئناً می‌تواند منطقه را تکان دهد».
١٩ بهمن-دلو ١۴٠٣
