هند آمادهٔ پرداخت بهای نزدیکی بیشتر به پکن
نویسنده: گوانچا، سی‌ان ــ
پس از سال‌ها تنش و اصطکاک، سفر قریب‌الوقوع نارندرا مودی به چین نشانه‌ای از گرم‌تر شدن روابط دهلی‌نو و پکن است؛ سفری که در بستر افزایش اخیر تعرفه‌های ایالات متحده بر کالاهای خارجی انجام می‌گیرد. در حالی که هند می‌کوشد همزمان با هر دو سوی معادله تعامل کند، آشکار است که این کشور آماده است بهای سنگینی برای حفظ استقلال راهبردی خود بپردازد.
بر اساس گزارش‌ها، نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، احتمالاً در پایان ماه جاری به چین سفر خواهد کرد تا در نشست سازمان همکاری شانگهای (SCO) در شهر تیانجین شرکت کند. اگر این سفر انجام گیرد، نخستین سفر مودی به چین در هفت سال گذشته خواهد بود. با کاهش مناسبات اقتصادی و تجاری هند با ایالات متحده، بازتنظیم روابط با چین از سوی دهلی‌نو به‌عنوان گامی بالقوه کلیدی برای ایجاد توازن در برابر واشنگتن ارزیابی می‌شود.
هرچند نه چین و نه هند رسماً این سفر را تأیید نکرده‌اند، منابع دولتی هند می‌گویند تدارکات لازم برای آن در حال انجام است. حضور مودی در نشست تیانجینِ سازمان همکاری شانگهای همچنین می‌تواند زمینه را برای دیداری میان رهبران چین و هند فراهم سازد. موضوعات احتمالی گفت‌وگو در چنین دیداری ممکن است شامل پیشبرد روند عادی‌سازی روابط دوجانبه، کاهش تنش‌های مرزی، ازسرگیری پروازهای مستقیم، بازگشایی گذرگاه‌های تجاری مرزی و تقویت تبادلات مردمی باشد.
سفر مودی در شرایطی صورت می‌گیرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، کشورهای عضو بریکس را به دلیل تداوم واردات نفت از روسیه مورد انتقاد قرار داده و این بلوک را متهم کرده است که برتری دلار آمریکا را به چالش می‌کشد. هند، به‌عنوان عضو بریکس، همچنین درگیر یک مناقشه تعرفه‌ای با ایالات متحده شده است. در ششم اوت (به وقت محلی)، ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی، تعرفه‌ای اضافی به میزان ۲۵ درصد بر واردات از هند وضع کرد و دلیل آن را «خرید مستقیم یا غیرمستقیم» انرژی از روسیه اعلام نمود. به این ترتیب، نرخ کلی تعرفهٔ آمریکا بر کالاهای هندی اکنون به ۵۰ درصد رسیده است.
در نتیجه، رسانه‌های خارجی میان سفر آتی مودی به چین و تیرگی اخیر روابط دهلی‌نو و واشنگتن پیوندی آشکار می‌بینند.
در واکنش به این تحلیل‌ها، «لین مین‌وانگ»، معاون و پژوهشگر مؤسسهٔ مطالعات بین‌المللی دانشگاه فودان، اظهار داشت که سفر مودی در مجموع پیامی مثبت برای توسعهٔ سازمان همکاری شانگهای و بهبود روابط چین و هند به‌همراه دارد. با این حال، او یادآور شد که گره‌زدن این سفر به تنش‌های اخیر میان هند و آمریکا چندان دقیق نیست، زیرا برنامه‌ریزی آن از مدت‌ها پیش انجام شده بود و واکنشی ناگهانی به اعلام تعرفه‌های جدید از سوی ترامپ به شمار نمی‌رود.
در ماه‌های اخیر، چین و هند در حوزه‌های دفاعی، امنیتی، و دیپلماتیک شاهد تعاملات پرتکرار در سطوح عالی بوده‌اند و نشانه‌های روشنی از روند گرم‌تر شدن روابط دوجانبه به چشم می‌خورد. در ماه ژوئیه، «سابرامانیام جایشانکار» وزیر امور خارجهٔ هند، برای نخستین بار از سال ۲۰۲۰ به چین سفر کرد تا در نشست وزیران خارجهٔ سازمان همکاری شانگهای شرکت کند. پیش از آن، در ماه ژوئن، «آجیت دووال»، مشاور امنیت ملی هند، و «راجنات سینگ»، وزیر دفاع این کشور، نیز به‌طور پی‌درپی به چین سفر کرده بودند.
به گفتهٔ «لین مین‌وانگ»، دولت هند در واقع مقدمات قابل توجهی را برای سفر مودی فراهم کرده است.
نشانه‌های بهبود روابط تنها به سفرهای دیپلماتیک محدود نمی‌شود. اندیشکدهٔ دولتی هند، «نیتی آیوگ»، اخیراً پیشنهاد کرده است که نظارت‌های اضافی بر سرمایه‌گذاری‌های چینی کاهش یابد. همزمان، وزارت امور خارجهٔ هند اعلام کرده است که دو کشور بر سر تسریع ازسرگیری پروازهای مستقیم به توافق رسیده‌اند.
آنچه شایان توجه است این است که هند، با هدف تقویت اهرم‌های چانه‌زنی خود در برابر ایالات متحده، به‌صورت «مرحله‌ای» در حال بهبود روابط با چین است تا پیامی مبنی بر این‌که هند «در بن‌بست ژئوپلیتیک گرفتار نشده و همچنان گزینه‌های دیگری در اختیار دارد»، به واشنگتن بدهد.
در سال ۲۰۲۰، چین و هند درگیر یک رویارویی مرزی شدند که روابط دو کشور را به تیرگی کشاند. در اکتبر ۲۰۲۴، دو طرف به توافقی دربارهٔ گشت‌زنی‌های مرزی دست یافتند و تبادلات میان آن‌ها بار دیگر رو به گرمی نهاد.
لین مین‌وانگ یادآور شد که مودی از سال گذشته به‌طور آرام و تدریجی در حال تعدیل سیاست «یک‌سویهٔ» هند در قبال ایالات متحده بوده است. با این حال، این‌که او تا چه اندازه می‌تواند روابط با چین، سازمان همکاری شانگهای، و روسیه را بهبود بخشد، همچنان محل تردید است.
برای نمونه، هند که عضو سازمان همکاری شانگهای است، همزمان به «گفت‌وگوی امنیتی چهارجانبه» (کواد) نیز پیوسته است. مودی در گفت‌وگو با Nikkei Asia اظهار داشت که هند هرگز قصد نداشته است خود را به هیچ ائتلاف امنیتی واحدی مقید سازد. او گفت: «برای هند، عضویت در هر دو چارچوب نه متناقض است و نه مانع‌الجمع.» مودی همچنین تأکید کرد: «به‌عنوان عضوی از جنوب جهانی، هدف ما در هر محیط چندجانبه، ایفای نقش پل میان صداهای متفاوت، و کمک به شکل‌گیری دستورکاری سازنده و مثبت است».
علاوه بر این، هند در سازمان همکاری شانگهای اغلب نقشی «بدیل» ایفا می‌کند. در نشست وزیران دفاع این سازمان، که ژوئن امسال در شهر چینگدائو برگزار شد، وزیر دفاع هند، راجنات سینگ، از امضای بیانیهٔ مشترک خودداری کرد و در عین حال که از پیروزی‌های هند سخن گفت، و پاکستان را به حمایت از تروریسم متهم نمود. مودی نیز در مقام رهبر، بارها از شرکت در نشست‌های کلیدی ــــ از جمله اجلاس آستانه در سال ۲۰۲۴ ــــ خودداری کرده است، و حتی کوشیده است زبان انگلیسی را به‌عنوان زبان کاری سازمان بپذیراند ــــ اقدامی که عملاً هنجارهای عملیاتی مورد حمایت چین و روسیه را به چالش کشیده است.
اکنون، روابط دهلی‌نو و واشنگتن دستخوش تغییرات قابل‌توجهی شده است و اختلافاتی مهم میان دو طرف بر سر موضوعاتی چون تجارت، دیپلماسی، معاملات انرژی با روسیه، و خرید تسلیحات به چشم می‌خورد.
به گفتهٔ «لین مین‌وانگ»، در شرایط کنونی، هند عملاً نوعی دیپلماسی «بازی در دو جبهه» را پیش گرفته است ــــ بهبود روابط با چین و مشارکت فعال‌تر در فعالیت‌های سازمان همکاری شانگهای ــــ تا در حل اختلافات خود با ایالات متحده و غرب اهرم فشار بیشتری در اختیار داشته باشد.
با این حال، در دوران «ترامپ ۲.۰»، فضای عمومی بر این باور است که راهبرد دیپلماتیک «بازی در دو جبهه» از سوی هند رو به پایان است و انزوای دیپلماتیک این کشور بیش از پیش آشکار خواهد شد.
تنها اندکی پس از آن‌که ایالات متحده تصمیم گرفت تعرفه‌های خود بر کالاهای هندی را به ۵۰ درصد افزایش دهد، نخست‌وزیر مودی در هفتم اوت اعلام کرد که هند هرگز سازش نخواهد کرد. او افزود که از بهای این موضع آگاه است.
مودی گفت: «می‌دانم برای این تصمیم بهای سنگینی خواهیم پرداخت، و آماده‌ام. هند آماده است.»
منبع: آکادمی چین، ۷ اوت ۲۰۲۵
https://english.10mehr.com/india-ready-to-pay-the-price-for-closer-ties-with-beijing/
