فقر، گرسنگی و احتمال قحطی گسترده در کشور!
بر اساس گزارش دفتر بین المللی حمایت از کودکان که چند ماه پیش به نشر رسیده، گفته می شود که یک سوم مردم افغانستان به شمول بیشتر از هفت میلون کودک با کمبود مواد غذایی روبرو هستند. این سازمان گفته است که قیمت های مواد غذایی در افغانستان در حالی روبه افزایش گذاشته که خانواده ها به ویژه کودکان در مقایسه با گذشته بیشتر به تغذیه مناسب و دسترسی به غذای کافی برای مقابله با ویروس کرونا ضرورت دارند. دفتر حمایت از کودکان تاکید کرده که قرنطینه و متوقف شدن برخی از فعالیت های اقتصادی، تامین ضرورت های اولیه برای خیلی از خانواده ها را دشوار ساخته است. نهاد بین المللی حمایت از کودکان می گوید که بیش از هفت ملیون کودک در افغانستان در معرض خطر گرسنگی قرار دارند.
در گزارش به استناد به برآورد سازمان «برنامه جهانی غذا» گفته شده است که در جریان ماه گذشته به دلیل شیوع ویروس کرونا، قیمت های مواد غذایی به شمول آرد و گندم در بازار ها بسیار افزایش یافته که توانایی مالی کارگران دست مزد روزانه برای خرید مواد غذایی را رو به کاهش گذاشته و آنها به دلیل محدودیت های وضع شده نمی توانند کار کنند. این نهاد بین المللی از جامعه جهانی به ویژه کشورها و سازمان های کمک کننده خواسته است تا برای رسانیدن مواد غذایی به خانواده های نیازمند، آسیب دیده، کودکان و زنان باردار در مناطق دور افتاده به گونه فوری اقدام کنند تا از خطرات سوء تغذی و بیماری کودکان در افغانستان جلوگیری شود.
پس از آن صندوق وجهی ملل متحد برای اطفال (یونیسف) اعلام کرد که هفتصد هزار کودک در افغانستان مبتلا به سوء تغذیه حاد گردیده اند و به درمان عاجل نیاز دارند. یونسیف با استناد به گزارش شبکه جهانی علیه بحران غذایی گفته بود که افغانستان با داشتن 11،3 ملیون کودک، از نظر بحران غذایی در رده سومین کشور بدترین جهان قرار دارد. در گزارش برنامه غذایی جهان، یمن در رده اول، جمهوری دموکراتیک کانگو در جایگاه دوم و افغانستان در جایگاه سوم قرار گرفته است.
بر اساس گزارش آکسفام که تحت عنوان «ویروس گرسنگی» نشر شده، امسال در اثر پیامد های اجتماعی و اقتصادی بحران کرونا مانند بیکاری توده وار، مختل شدن یا توقف کمک های غذایی و کاهش کمک های پولی، ۱۲۱ میلیون نفر در جهان به بحران گرسنگی کشیده خواهند شد. ماریتا ویگرتاله، آگا امور زراعتی آکسفام گفته است که میلیون ها تن در جهان پیش از پاندمی کرونا از بحران های دیگری مانند منازعات مسلحانه، بحران اقلیمی و نابرابری های شدید آسیب دیده اند. به گفته او، حکومت ها با لبیک گفتن به درخواست کمک سازمان ملل متحد می توانند زندگی انسان های مواجه با گرسنگی را نجات بدهند.
همچنان در گزارش آکسفام آمده است که یک سوم جمعیت افغانستان امنیت غذایی ندارند و از این میان چهار میلیون نفر تنها یک گام از قحطی فاصله دارند. آکسفام افزوده است که در نتیجه پاندمی کرونا شمار کسانی که در افغانستان در آستانه قحطی یا گرسنگی شدید قرار دارند، از ۲،۵ میلیون نفر در سپتمبر ۲۰۱۹ به ۳،۵ میلیون نفر در ماه می ۲۰۲۰ افزایش یافته است. براساس این گزارش، یک زن افغان گفته است: «فقر خودش یک مرض و مانند ویروس خطرناک است. اگر مردم همین گونه در خانه بمانند، خانواده های زیادی در نتیجه گرسنگی خواهند مرد.»
ویروس کرونا در افغانستان فعالیت های اقتصادی را بصورت جدی آسیب پذیر کرده است. نهاد های حامی کارگران نشان می دهند که نُه ملیون نفر در پی شیوع کرونا کار های شان را از دست داده و به جمعیت افراد بیکار در کشور پیوسته اند. برطبق معلومات این نهاد ها، با دو برابر شدن میزان بیکاری، در حال حاضر 18 ملیون نفر در کشور بیکار اند. این وضع میزان رشد فقر را هفت درصد افزایش داده است که به این ترتیب از حدود سی و دو ملیون نفوس کشور 61،7 درصد اکنون زیر خط فقر قرار گرفته است.
بر اساس گزارش رسانه ها، در پی شروع ویروس کرونا و وضع محدودیت بر گشت و گذار در شهر های افغانستان، میزان فقر در کشور افزایش یافته است؛ چنانچه شماری از فقرا در کابل و برخی شهر های دیگر حتا توانایی خرید نان خشک را ندارند و ناچار اند برای زنده ماندن خود و فرزندان شان به خوردن نان «قاق» ـ نان خشکی که باقی مانده سفره های دیگران است و در گذشته به مواشی داده می شد ـ روی آورند و حتا آن هم برای شان کمیاب شده است. یکی از نیازمندان در شهر پلخمری می گوید که از ده روز بدین سو برای سیر ساختن شکم هفت فرزندش نان قاق می خرد و از این بابت بدهکار نیز شده است. فروشنده نان قاق در پلخمری می گوید که شمار خریداران نان قاق در این روزها بیشتر شده، مردم می آیند، یک سیر نیم سیر نان قاق را می برند، شب با اولاد های خود در آب تر کرده می دهند. در گزارش ها آمده است که شماری از خانواده های بی بضاعت در منتهای ناچاری، حتا فرزندان شان را به فروش گذاشته اند.
چنین است سیمای یک بخشی از واقعیت های موجود در کشور در ارتباط به وضعیت فقر و گرسنگی مردم که هیچگاه نمی تواند چهره واقعی و مکمل این آفت بسیار بزرگ در کشور را به نمایش گذارد. چهره واقعی بمراتب مدهشتر و فاجعه بارتر از آنچه هست که بیان گردیده و مردم همه روزه با گوشت و پوست خود آن را درک می کنند.
برای کاهش فقر و گرسنگی در کشور این سردمداران فاسد و تبهکار چه تدابیری را رویدست گرفته اند و به چه اقدامی متوصل شده اند؟
نخستین اقدام با استفاده از ذخایر گندم در سیلوها که در جریان سالهای قبل ذخیره شده بود و مقداری از آن در خریطه های دو تا چهار کیلویی به مردم بی بضاعت توزیع گردید که گفته می شد بخشی از آن بنابر سپری شدن زمان بسیار طولانی در گدام ها فاسد شده بود که این عمل و اقدام مضحک مورد آبروریزی گردید و انتقاد های زیادی را در پی داشت و به صفت یک برنامه توهین آمیز بارها در رسانه ها بازتاب یافت. اقدام بعدی توزیع نان خشک برای مستحقین در شهرها و بخصوص در شهر کابل بود که آن نیز از اثر سوء مدیریت و فساد گسترده لکه ننگی بر پیشانی این زمامداران فاسد گذاشت. گزارش تحلیلی روزنامه هشت صبح نشان می دهد که از مجموع یک ملیارد و 150 ملیون افغانی بیشتر از هشت صد ملیون افغانی آن در شهر کابل، از سوی مسوولان شهرداری، اتحادیه های مواد ارتزاقی و خبازان شهر کابل اختلاس، و حیف و میل شده است. این یافته ها در نتیجه محاسبه بهای نان خشک باقی مانده به خبازان و تفاوت در بهای بوجی های آرد خریداری شده از سوی اتحادیه مواد ارتزاقی و علافان در هم آهنگی با شهرداری کابل در مقایسه با نرخ بازار، به دست امده است. نه تنها این اختلاس و حیف و میل در حکومت مورد بررسی قرار نگرفت؛ بل اینکه از کار و فعالیت مسوولان شهرداری کابل ستایش نیز بعمل آمد!
اقدام بعدی برنامه «دسترخوان ملی» است که آقای اشرف غنی در مراسم افتتاح این برنامه در ارگ (18 جولای 2020) به تصویب رساند. این برنامه قرار است در دو مرحله عملی شود و در جریان آن به نیارمندان آرد، برنج، لوبیا، روغن و صابون دستشویی کمک شود.
این برنامه در مرحله اول با هزینه 86 ملیون دالر و مرحله دوم با هزینه 158 ملیون دالر مورد تطبیق قرار می گرفت که از طرف مجلس نماینده گان با اکثریت مطلق آراء رد گردید.
مسئولین دولتی گفته بودند که با تطبیق هر دو مرحله بیش از نود درصد تمام نفوس افغانستان از این برنامه مستفید خواهند شد. در حالی که بخش بزرگی از این محله ها خارج از کنترول دولت است و بیشترینه زمینه سوء استفاده های گسترده را در قدمه های گوناگون مساعد می سازد. با ابلاغ کمک بانک جهانی، آنانی که در جریان این بیست سال از چنین کمک ها و مساعدت های بیشترین استفاده سوء را کرده اند به وجد آمده اند و برای غارت آن زمینه سازی می کنند.
جالب است که در همین نشست، آقای غنی پس از پنج سال حکومتداری اعتراف می کند که نود در صد جمعیت کشور زیر خط فقر رفته اند. وی با مباهات گفت: «این ملت سر از این که نود فیصدش زیر خط فقر دو دالری است، احساسش از یک ملت تواناست.» جناب شان این «نود در صد» را به گونه یی بیان داشت که گویا یکی از دست آورد های بزرگ دوره حاکمیت شان شمرده می شود! در چنین شرایط چگونه این ملت گرسنه و قحطی زده می تواند احساس یک ملت توانا را تبارز دهد؟ این را شاید صرف خود جناب شان بدانند! در همین جلسه فرمودند که اگر کسی از «دسترخوان ملی» استفاده سوء کند وی را از «لینگ کشال» می کند! کاش برای جناب شان می گفتند که به عوض از «لنگ کشال کردن» اجازه دهند تا دوسیه های بسیار ضخیم فساد های بسیار بزرگی را که حامیان شان در دوران این حاکمیت مرتکب شده اند و نزد مردم بسیار شناخته شده اند، مورد پیگرد قانونی و قضایی قرار گیرد. چنین نخواهد شد و در مقابل حواریون و سوگلی های شان از امیتازات فراقانونی و لک بخشی های بیشتر مستفید می گردند.
به گفته یک آگاه سیاسی این همه فقر، فلاکت و بدبختی جمعی که مردم افغانستان به آن روبرو اند پیامد حکومت داری نا مشروع، فساد سیاسی و پیامد شعار های دروغین کسانی استند که به سرنوشت جمعی باور ندارند و فقط بخاطر منافع شان همه حیات امنیتی و سیاسی مردم افغانستان را قمار کرده اند. بر بنیاد آمار ها، هنگامی که حکومت وحدت ملی ایجاد شد، تنها سی و هشت در صد مردم افغانستان زیر خط فقر زنده گی می کردند. این آمار در میانه های حکومت وحدت ملی به پنجاوشش درصد رسید. اما اقای غنی به صفت بلندترین مقام دولتی و مسوول درجه یک کشور می گوید که نود درصد مردم زیر خط فقر قرار دارند. مردم بخوبی می دانند که قرار گرفتن نود درصد مردم در زیر خط فقر، پیامد حکومت داری نامشروع و فساد سیاسی در ارگ ریاست جمهوری است.
تا زمانی که این حاکمیت نامشروع و غیر ملی ادامه یابد، و اداره بسیار فاسد و بی کاره موجود که صرف به منافع بسیار آزمندانه شخصی و گروهی خویش می اندیشد و مردم در مجموع فراموش شده اند، هیچ بهبودی در وضعیت کنونی و به ویژه کاهش فقر و گرسنگی بوجود نمی آید.
روتخر برگمان، تاریخنگار و چهره پرشور شبکه های اجتماعی، معتقد است که یکی از خارق العاده ترین ویژه گی های انسان این است که می تواند “بالقوه احساس شرم کند. این ویژه گی برای حفظ ساختار جامعه بسیار مهم است. به گفته وی “انسان یکی از معدود گونه های جانوری است که صورتش از روی خجالت سرخ می شود. این توانایی خیلی مهم است، چرا که به ما کمک می کند تا به دیگران اعتماد کنیم و بتوانیم با یکدیگرهمکاری کنیم.” اما مردم بیاد ندارند که با این همه آبروریزی ها و افشاگری های پیوسته چهره آقای غنی از خجالت سرخ شده باشد.
دستگیر صادقی
27 جولای 2020
