سرنوشت غزه آیندهٔ خاورمیانه را رقم خواهد زد
نویسنده: محمد عامر ــ
در هفتم اوت، نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، اعلام کرد که اسرائیل قصد دارد بار دیگر نوار غزه را اشغال کند. این تصمیم با موافقت اکثریت اعضای کابینه تصویب شد.
در واقع، این بدان معنا است که دولت اسرائیل تصمیم گرفته است به پروژهٔ تشکیل یک دولت فلسطینی پایان دهد. اسرائیلی‌ها بدون حمایت و تأیید دولت آمریکا هرگز چنین گامی برنمی‌داشتند. جالب توجه است که رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، مایک جانسون، که یک روز پیش از این رویداد به اورشلیم سفر کرده بود، در سخنرانی خود کرانۀ باختری رود اردن را «یهودا و سامره» ــــ نام‌های کتاب مقدس این سرزمین ــــ خواند و وعده داد که برای وارد کردن این نام‌ها به زبان رسمی آمریکا تلاش خواهد کرد.
در طول نزدیک به نیم قرن، تمامی اسناد بین‌المللی بر این امر دلالت داشت که چنین دولتی بر مبنای کرانۀ باختری رود اردن و نوار غزه تشکیل خواهد شد و پایتخت آن نیز بیت‌المقدس شرقی خواهد بود.
دولت فلسطین بر پایۀ قطعنامهٔ سازمان ملل
غزه نواری باریک از زمین در ساحل جنوبی دریای مدیترانه است که مساحت کل آن حدود ۳۶۷ کیلومتر مربع برآورد می‌شود. در آغاز سدهٔ بیستم، کمتر از ۸۰ هزار نفر در این سرزمین زندگی می‌کردند که بیشترشان از قبایل محلی بودند.
در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷، مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامهٔ شمارهٔ ۱۸۱ را به تصویب رساند که در آن پایان قیمومت بریتانیا و تقسیم فلسطین به دو دولت مستقل مجزا مقرر شد؛ شهر اورشلیم نیز جایگاهی ویژه با وضعیت بین‌المللی دریافت کرد. بر اساس این تقسیم، ۵۶/۴۷ درصد از سرزمین فلسطین به اقلیت یهودی و ۴۲/۸۸ درصد به عرب‌ها تعلق گرفت.
در پی نخستین جنگ عربی ـ اسرائیلی در سال‌های ۱۹۴۸ـ ۱۹۴۹، اسرائیلی‌ها بخش قابل توجهی از مناطقی را که برای دولت عربی در نظر گرفته شده بود و نیز بخش اعظم بیت‌المقدس ــــ که می‌بایست بین‌المللی شود ــــ به اشغال خود درآوردند.
پس از جنگ دیگری در سال ۱۹۶۷، اسرائیل قلمرو خود را به‌طوری چشمگیر گسترش داد و بلندی‌های جولان را از سوریه، کرانۀ باختری را از اردن، و نوار غزه و تمامی شبه‌جزیره سینا را از مصر تصرف کرد.
در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳، «اعلامیهٔ اصول دربارهٔ ترتیبات موقت خودگردانی در کرانهٔ باختری و نوار غزه» امضا شد که مبنای ایجاد خودگردانی موقت فلسطینی را بنا نهاد؛ این توافق به «اعلامیهٔ اسلو» معروف شد.
در سال ۲۰۰۵، اسرائیل خروج نیروهای خود از نوار غزه را اعلام کرد: ۲۱ شهرک برچیده شد و ۸ هزار اسرائیلی از غزه خارج شدند. در سال ۲۰۰۶، حماس در نتیجهٔ انتخابات آزاد به قدرت رسید و ادارهٔ این منطقه را به دست گرفت.
از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون، اسرائیل عملیات نظامی مداومی را در غزه به‌اجرا گذاشته است که اکثریت جامعۀ جهانی آن را نسل‌کشی نامیده‌اند. بیش از ۲۰۰ هزار فلسطینی کشته یا زخمی شده‌اند، بخش اعظم خانه‌های نوار غزه ویران شده و طی روزهای اخیر ده‌ها نفر نیز بر اثر گرسنگی جان خود را از دست داده‌اند.
در خود اسرائیل نیز هیچ اجماع روشنی دربارۀ چگونگی برخورد با این باریکه وجود ندارد ــــ بسیاری از شهروندان، از جمله رؤسای پیشین دستگاه‌های امنیتی، خواستار دستیابی به توافقی با حماس برای آزادی گروگان‌ها، خروج نیروهای اسرائیلی، و آغاز مذاکرات پیرامون وضعیت این سرزمین هستند. با این حال، جناح افراطی دولت همواره بر ضرورت نابودی نهایی حماس و بیرون راندن فلسطینیان از سرزمین‌شان سخن می‌گوید. این طرح‌های آدم‌خوارانه حتی در میان محافل غربی ــــ از جمله در ایالات متحده ــــ که پیش‌تر حامی اسرائیل بودند، با واکنش‌های منفی جدی روبه‌رو شده است.
روزنامهٔ نیویورک تایمز در پنجم اوت نوشت: «اگر نتانیاهو مرتکب خطایی فاجعه‌بار شود و بکوشد غزه را برای مدتی طولانی دوباره اشغال کند، هیچ انسان عاقلی نمی‌تواند حامی اسرائیل باقی بماند.»
در خود ایالات متحده نیز انتقاد از اقدامات اسرائیل رو به افزایش است ــــ حتی در جنبش «MAGA» (شعار «آمریکا را دوباره عظیم کنیم») نیز هرچه بیشتر صداهایی شنیده می‌شود که سیاست‌های نتانیاهو را محکوم می‌کنند. در حزب دموکرات نیز مواضع کسانی که خواستار توقف ارسال تسلیحات به اسرائیل هستند، قوت گرفته است. به‌ویژه چنین پیشنهادی از سوی «ایمی کلوبشار»، سناتور ارشد ایالت مینه‌سوتا، مطرح شد. او که در سال ۲۰۲۰ نامزد ریاست‌جمهوری از سوی حزبش شد اما موفق به انتخاب نگردید، اکنون سومین چهرهٔ پرنفوذ در جناح خود به‌شمار می‌رود و از اصلی‌ترین گزینه‌ها برای جانشینی «چاک شومر»، رهبر سالخورده و نامحبوب سناتورهای دموکرات است. کلوبشار یکی از چهره‌های شاخص نخبگان حزب دموکرات به‌شمار می‌آید و این احتمال وجود دارد که در سال ۲۰۲۸ بار دیگر برای ریاست‌جمهوری آمریکا نامزد شود.
منبع: نیو ایسترن آوتلوک، ۱۸ اوت ۲۰۲۵
