آرامگاه مونیخ !

تاریخ انتشار :28.07.2025 hoshyaresmaeil2017@hotmail.com سیرک تابستانی «همکاری ملی برای نجات ایران» در…

انار مفتی

خانم “انار مفتی” (به کُردی: هەنار موفتی) شاعر کُرد زبان،…

مانور های سیاسی طالبان در غیاب یک اوپوزوسیون قدرتمند

نویسنده: مهرالدین مشید دورنمای ثبات و بحران در افغانستان؛ سکوت سنگین…

از منظر مکتب دینی فلسفی من بیش از نه می‌دانم…

امید و توحش، جان‌مایه‌ی ماندن از آشوب‌ها و کجایی جای‌گاه نویسنده‌گان…

جمعآوری کتابها و دستگیری جمعی زنان و دختران توسط عمال…

نوشته بصیر دهزاد در هفته گذشته رژیم اختناق ، ظالم  زن …

نمونه ی چند از سروده های خانم مفتوحه ایماق به…

 زیارتگاه مفتوحه ایماق در حضیره اندخوییان شهدای صالحین کابل - افغانستان آق …

 مکتب دینی فلسفی «من بیش از این نه  می‌دانم»، از…

فرستنده: محمدعثمان نجیب مکتب دینی–فلسفی «من بیش از این نمی‌دانم» با…

اگرعمل نداریم!

امین الله مفکر امینی     2025-21-07! تا کی سخــن رانیــــــم زوحدتی همه ابنـــــــای…

دمیدن صور در نفخ خاطره ها

نویسنده: مهرالدین مشید از سنگ بابه کلان تا سنگ های سوخته…

رفقا نباید در دوئل های عشقی شرکت کنند!

Ferdinand Lassalle (1825-1864) آرام بختیاری فردیناند لاسال،- مرگ بدلیل یک دوئل عشقی. جوانمرگی…

اعلامیه بنیاد فرهنگی اوستا در باره سرکوب و اخراج جبری…

در ماه های اخیر برخوردهای خشن در برابر پناهجویان افغان…

غمنامه ی غمگنانه ی خونین من

غرب، حامی و مسئول این‌همه جنایات و خونریزی است! سلیمان کبیر…

فراخوان دهمین دوسالانه‌‌ی «داستان کوتاه نارنج» اوایل مردادماه منتشر می‌شود

 کوتاه نارنج» اوایل مردادماه  ۱۴۰۴ با رونمایی از کتاب باغ نارنج، پوستر و…

زبان هویت 

رسول پویان  گـویند که دنـبه از درون می گندد  کُخ میزند وبه…

 باز هم وحدت 

از رفیقان  دور بودن  نا رو ا ست زیر پا کردن …

اداره طالبان و جایگاه افغانستان در ژئوپولیتیک کشورهای منطقه و…

نویسنده: مهرالدین مشید از دولت منزوی تا مهره‌ ناپایدار در بازی…

دیدگاهی بر وخامت اوضاع بین المللی و موانع موجود در…

نوشته از یصیر دهزاد  اوضاع پر از وخامت بین المللی به…

مشخصات یک جامعه‌ی عادلانه

مفهوم عدالت اجتماعی همواره یکی از بنیادی‌ترین و در عین‌حال…

این بار توطیه برضد مردم افغانستان سنگین تر و پیچیده…

نویسنده: مهرالدین مشید سرزمینی امروز به نام  افغانستان هرچند از سده…

اسدالله بلهار جلالزي

له خوږ ژبي شاعر، تکړه کیسه لیکونکي او ژورنالیست ښاغلي…

«
»

زما  یو سم تحلیل چې غلط؛ بل غلط تحلیل چې سم ثابت شول

نظرمحمد مطمئن

لومړی: سم تحلیل چې غلط ثابت شو:

جمهوریت لا سقوط نه و کړی، پاکستان کې میشت افغان کډوالو ته مې ویل که طالبان کابل ونیسي او امنیت راشي، د افغانستان ښه امنیت به پاکستان باندي هم مثبت تاثیر ولري، پاکستان کې به اقتصادي او تجارتي حالت ښه لوري ته ولاړ شي، ډیری افغان او پاکستاني سوداګر به اسلام اباد کې پانګونې ته زړه ښه کړي، او که خدای مه کړه د جمهوریت له سقوط وروسته افغانستان کې ناامني زیاته شي بیا به یې هم پاکستان کې مثبت تاثیر ځکه وي چې د افغانستان د ناامني له کبله به د پاکستاني سوداګرو سربیره، ډیری افغان سوداګر پاکستان کې سوداګري او پانګونې ته زړه ښه کړي، د پاکستان اقتصادي وضعیت او د ځمکو کاروبار به ښه رونق ومومي.

زما پورته تحلیل غلط ثابت شو، افغانستان کې الحمدلله بشپړ امنیت راغی، په لومړیو وختو کې ډیری افغان سوداګر له بهر نه بیرته افغانستان ته راغلل، مګر پاکستان کې ناامني زیاته شوه، اقتصادي رکود مخ په زیاتیدو، تر دي چې پاکستان ته په سېمه کې چا قرض هم ورنکړ، نړیوال بانک درانه او ځینې غیر مذهبي شرطونه پري کيښودل، د پي آی اې هوایې شرکت به خرڅول کیږي او ځینې ملکي هوایې ډګرونه به هم خصوصي شرکتو ته په اجاره ورکول کیږي.

پاکستان کې د ناامنیو لړۍ د پوځ تر مرکزي قومندانۍ ورسیده، په بېلابېلو پوځي مرکزونو د وسلوالو لخوا بریدونه وشول، په سېمه کې د چین – پاکستان تر ټولو لویه پروژه سیپیک هم ودرول شوه،  افغان سوداګرو د پاکستان پر ځای عرب او لویدیځ هیوادو کې پانګونه وکړه، دارنګه ډیری پاکستاني سوداګرو هم له هیواده یې خپلې شتمنۍ بهر ته وایستلي.

دوېیم: غلط تحلیل چې سم ثابت شو:

د جمهوریت د سقوط او اسلامي امارت لا ۹ میاشتې نه وي تیري شوی، د بیرغ مسئله، په کابل او شمال کې د ناامنیو مسایل، کابل او ځینې ښارونو کې د ځوانانو او میرمنو لخوا لاریونونه، بهر ته وتلیو افغان ځوانانو لخوا په اوسني نظام پسې منفي تبلیغات، اوازي چې پخواني پاتي نظامي کسان په نښه کیږي او ځینې نور مسایل.

یوه ورځ مې یو لوړپوړي چارواکي ته وویل:” که غواړئ چې افغانان د ځینو پيښو اړوند متحد پاتي شي او که کله هم د افغانانو ترمنځ کومې کړۍ / هیوادونه شر ته لمن وهي، نو په کار ده چې د ولس د راټولیدو او د متحد کیدو لپاره داسي نقطه وي چې ولس ټول خپلمنځي اختلافات شاته وغورځوي او په یوه خوله د مشترکې داعیې/ ټکې لپاره راټول شي، که هر کله ناامني یا ګډوډي زیاتیږي له همدې مشترکې داعیې به نظام کار اخلي، هغه دا چې موږ باید ځانته کوم دښمن هیواد پيدا کړو. “

ومې ویل: “ددې لپاره تر ټولو پاکستان ښه انتخاب او دښمن هیواد کیدای شي، خو داچې هلته ۴۰ کاله افغانانو د کډوالۍ ژوند تیر کړی، همدارنګه په تیرو ۲۰ کلونو کې د ډیورنډ هغې غاړي ته ډیری طالب مشران پاتې شوې، بل داچې پاکستان له تیرو ۴۰ کلونو راهیسي افغان ځوانانو او بېلابېلو قشرونو کې نفوذ ځغلولی، ماته ممکن نه ښکاري چې د ځان لپاره پاکستان دښمن هیواد؛ افغان ولس او نورو ته په ګوته کړو، مګر بیا هم تر ټولو ښه انتخاب همدا دی، خو د بېلابېلو دلیلو له امله چې “دلته یې ذکر کول مناسب نه ګڼم” موږ نه شو کولای چې پاکستان سره دا ډول لوبه وکړو، پاتې ایران او تاجکستان دی، په دي اړه چې غور وشي.”

همهغه سخت انتخاب چې اوسني نظام او مشرانو یې نه شوای کولای او یا یې نه غوښت، هغه خپله پاکستان اختیار کړ، لومړی یې د پاکستاني ولس پر اذهانو کار وکړ چې افغانستان یې دښمن دی، تر دي چې د پاکستان د علماوو غونډه کې د پاکستان د پوځ مشر هڅه وکړه چې د پاکستاني مدرسو طالبان او استادان یې هم ملګري کړي، د پاکستان لنډمهالې ملکي حکومت او د پوځ جنرالانو یې همدا ذهنیت او د پاکستان تګلاره یې افغان ولس او نړۍ ته ورسوله چې افغان حکومت او پاکستان حکومت یو بل ته د د ښمن په سترګه ګوري، زما هغه تحلیل چې ناممکن مې باله، غلط ثابت شو او پاکستان هغه هرڅه پخپله وکړل چې ګټه یې به یې په نږدي او لیري راتلونکي کې افغان لوري ته ځي ان شاء الله.

اوسنی کړکیچن حالت نه د افغانستان او نه هم د پاکستان په ګټه دی، که پاکستان دوام ورکوي نو زیان به یې هم دوی ویني ان شاء الله.

افغانستان کې د پاکستان د طالبانو تحریک د مشرانو او غړو شتون یوازي بهانه ده چې د پاکستان پوځ لخوا کارول کیږي، د اسلامي امارت له راتګ وروسته  افغان حکومت ډیره هڅه وکړه چې د پاکستان او ټي ټي پي ترمنځ ستونزه حل شي، مګر د پاکستان لخوا شرایط هغسي وو لکه چې پر افغانستان د امریکا د یرغل په لومړيو وختو کې د امریکا او حامد کرزي د حکومت وو، دا چې د پاکستاني طالبانو ټول مشران او نوموتي جنګیالي به پرته له قید او شرط پاکستان ته ژوندي سپارل کیږي، یا به د پاکستان د پوځ لخوا زنداني کیږي او یا به وژل کیږي، بله هیڅ لاره پاکستان ونه منله، حتی پاکستاني جنرالانو په وزیرستان او پخوانيو ازادو د قبایلو ایجنیسو کې د پاکستاني طالبانو ژوند کولو او یا هم افغانستان کې د امن اوسیدو لپاره هم زړه ښه نه کړ. 

که پاکستان په خپله پوځې او ملکي تګلارو کې د افغانستان اړوند ژور بدلون را نه ولي، وخت په وخت به ټي ټي پي نور هم ځواکمن او بلوچ بیلتون پال به هم په سېمه کې خوندي ځایونه بالاخره ومومي.

که پاکستان د چین او امریکا د جګړې ډګر ځان ګرځوي، د امریکایې ګټو او له امریکا څخه د ډالرو ترلاسه کولو مقابل کې په افغانستان او له دي لاري منځنۍ اسیا او د چین سینکیانګ کې ناامني ته لاره هواروي/ هڅې کوي، د داسي ناوړه پروژې زیان به پرته له پاکستان بل چاته ډیر نه وي.

وروستۍ خبره داده چې موږ افغانان زغم لرو، حوصله لرو، لیري او نږدي ګورو، له خپلو ټولو ګاونډیو سره ښې اړیکې او مقابل احترام ته درناوی لرو، په سېمه کې ناامني د سیمې د ټولو هیوادو په زیان ګڼو، د یوبل ضد څرګندونې او تورونه د هیڅ هیواد په ګټه نه بولو.