جلسۀ توجیهی وزارت دفاع روسیه در مورد عواقب ارسال مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده به رژیم کی‌یف
ژنرال ایگور کیریلوف، فرمانده نیروهای دفاع تشعشی، شیمیایی و بیولوژیکی نیروهای مسلح فدراسیون روسیه
ا. م. شیری
[مطلب اصلی حاوی اسناد، تصاویر، ویدئوها و اسلایدهای متعدد است. شیری].
در ۲۱ فوریه سال جاری، آنابل گلدی، معاون وزیر دفاع بریتانیا در مجلس اعیان پارلمان بریتانیا اعلام کرد که انگلیس گلوله‌های ضد زرهپوش به اوکراین تحویل میدهد. او گفت: «همراه با ارائۀ تانک‌های «چلنجر-۲» به اوکراین، ما به این جمهوری مهمات، از جمله گلوله‌های ضد زرهپوش حاوی اورانیوم ضعیف شده تحویل خواهیم داد».
این واقعیت که تقریباً در آستانۀ سالگرد بمباران یوگسلاوی در ۲۴ مارس ۱۹۹۹ توسط ناتو، که عملیات آن با نام «فرشتۀ رحمت» آغاز شد، بیانیۀ معاون وزیر دفاع مخصوصاً وقیحانه است.
خاویر سولانو، دبیرکل ناتو فرمان شروع بمباران نیروهای ائتلاف را صادر کرد، که به گفتۀ وی این عملیات «انساندوستانه» بود.
این، یک گلولۀ توپخانه است که قطر قسمت فعال آن کمتر از کالیبر سلاحی است که معمولاً برای شلیک به تانک‌ها، ادوات زرهی و معمولاً در محدودۀ شلیک مستقیم استفاده می‌شود.
لازم به یادآوری است که اورانیوم ضعیف‌شده نام بی‌اهمیت فلزی است که اساس آن را بیش از ۹۰ درصد ایزوتوپ‌های اورانیوم ۲۳۸ و کمتر از ۱ درصد، اورانیوم ۲۳۵ تشکیل میدهد.
استفاده از اورانیوم ضعیف‌شده در این گونه مهمات به دلیل چگالی بالای آن، تأثیر بالای عبور از زره آن‌ها را تضمین می‌کند. این تأثیر با استفاده از انرژی جنبشی خود هسته و همچنین پوستۀ آن به دست می‌آید. در اثر برخورد با زره، پوستۀ ساخته‌شده از فولاد نرم از هم می‌پاشد و انرژی خود را به هسته منتقل می‌کند که به زره نفوذ می‌کند.
آلیاژهای تنگستن دارای ویژگی‌های مشابه هستند. اما، مهمات مبتنی بر آن‌ها بسیار گران‌تر است. در این راستا، ساخت مهمات با اورانیوم ضعیف‌شده در کشورهایی که دارای ذخایر اورانیوم و فن‌آوری پردازش آن هستند، بسیار بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و استفاده از آن‌ها در قلمرو خارجی که به فکر کردن در مورد عواقب زیست‌محیطی نیاز ندارد، برنامه‌ریزی شده است.
توجه شما را به این نکته جلب می‌کنم که استفاده از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده برتری قابل توجهی نسبت به تنگستن در عملیات نظامی مدرن ندارد.
لازم به ذکر است که مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده در درگیری‌های مسلحانه، منحصراً توسط کشورهای ناتو استفاده شده است.
به ویژه، آمریکا در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴، از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده برای حمله به اهدافی در شهرهای عراق، از جمله در شهرهای عماره، بغداد، بصره، کربلا، فلوجه به طور گسترده استفاده کرد. طبق گزارش سازمان ملل متحد، ایالات متحده در مجموع، حداقل ۳۰۰ تن اورانیوم ضعیف شده در عراق استفاده کرد.
در نتیجه، وضعیت کنونی تشعشعات در شهر فلوجه بسیار بدتر از شهرهای هیروشیما و ناکازاکی پس از بمباران اتمی توسط ایالات متحده است. این شهر هنوز هم چرنوبیل دوم نامیده می‌شود.
لازم به یادآوری است که نیروهای ناتو از مهمات هوابردی اورانیوم ضعیف‌شده در بمباران یوگسلاوی نیز در سال ۱۹۹۹ استفاده کردند. در مجموع حدود ۴۰ هزار گلولۀ هوابردی ضد زرهپوش با مجموع بیش از ۱۵ تن اورانیوم ضعیف شده در خاک این کشور استفاده شد.
در نتیجۀ برخورد مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده، یک ابر داغ متحرک از آئروسل ریز اورانیوم-۲۳۸ و اکسیدهای آن تشکیل می‌شود که در صورت قرار گرفتن در معرض بدن، می‌تواند باعث ایجاد آسیب‌های جدی بشود.
خطر اصلی تشعشع اورانیوم ضعیف‌شده زمانی بروز می‌شود که به شکل گرد و غبار وارد بدن شود.
جریان‌های تابش آلفا از ذرات کوچک اورانیوم که در دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی ریه‌ها و مری رسوب می‌کنند، باعث ایجاد تومورهای بدخیم می‌شوند. گرد و غبار اورانیوم با تجمع در کلیه‌ها، بافت استخوانی و کبد، باعث تغییر در اندام‌های داخلی می‌شود.
به گونه‌ای که بنا به اعلام دولت عراق، در سال ۲۰۰۵، بروز سرطان در این کشور در نتیجۀ استفاده از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده از ۴۰ مورد به ۱۶۰۰ مورد در هر ۱۰۰۰۰ نفر افزایش یافت. در این راستا، بغداد در تاریخ ۲۶ دسامبر ۲۰۲۰ شکایت رسمی علیه واشینگتن به دادگاه بین‌المللی داوری در استکهلم ارائه کرد و خواستار جبران خسارت وارده شد.
در کشورهای یوگسلاوی سابق نیز تعداد بیماری‌های آنکولوژیک ۲۵ درصد افزایش نشان میدهد.
سربازان ناتو که در عملیات نظامی در عراق و یوگسلاوی شرکت داشتند، قربانی سیاست غیرمسئولانۀ رهبری خود شدند.
در گزارش رئیس بازرسی پزشکی نظامی ایتالیا (۲۰۱۶)، چهار هزار و نود و پنج (۴۰۹۵) پرسنل نظامی نیروهای مسلح ملی درگیر در بالکان (۱۹۹۴-۱۹۹۹) و عراق (در سال ۲۰۰۳) گزارش شده است. در مناطقی که از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده توسط نیروهای ناتو استفاده می‌شد، انواع مختلف تومورهای بدخیم شناسایی شدند. در عین حال، در ۸ درصد (۳۳۰ نفر) بیماری‌ها به مرگ ختم شده است.
علاوه بر این، ترکیبات اورانیوم برای مدت طولانی در خاک باقی می‌ماند و تأثیر منفی بر روی انسان‌ها، حیوانات و محصولات زراعی می‌گذارد.
در گزارش تحقیقی گروهی از کارشناسان تحت نظارت برنامۀ محیط زیست سازمان ملل متحد در محل حملات ناتو، که در سال ۲۰۰۲ در ژنو منتشر شد، گفته می‌شود که کارشناسان از «واقعیت وجود ذرات اورانیوم ضعیف‌شده در هوا» علیرغم گذشت بیش از دو سال از بمباران‌ها «تعجب» کردند.
علاوه بر این، رئیس گروه کارشناسان تصریح کرد: «قطعاتی از بمب‌های اورانیومی در صربستان در منطقه پلاکوویتسا پیدا شد که در نقشۀ بمباران ارائه شده توسط رهبری ناتو به سازمان ملل مشخص نشده است. معمای آلودگی پلاکوویتسا به اورانیوم، حل نشده باقی مانده است.
میزان آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی در این مناطق برای مدت طولانی، به نظارت مستمر برای ارزیابی خطرات احتمالی نیاز دارد.
توجه شما را به اسناد مؤید آگاهی کشورهای ناتو در مورد عواقب خطرناک استفاده از این نوع مهمات، هم برای نیروهای مسلح، هم برای جمعیت غیرنظامی و هم برای محیط زیست مناطق جلب می‌کنم. در گزارش نهایی مؤسسۀ سیاست زیست‌محیطی ارتش آمریکا به کنگره در سال ۱۹۹۴ زیر عنوان «پیامدهای استفاده از مهمات اورانیوم ضعیف‌شده توسط ارتش آمریکا برای سلامت انسان و محیط زیست»، گفته شده است که هیچ فن‌آوری برای کاهش سمّیت اورانیوم ضعیف‌شده وجود ندارد… پاکسازی مناطقی که در آن‌ها از مهمات اورانیوم ضعیف‌شده استفاده می‌شود، دشوار است.
علاوه بر این، در گزارش سال ۲۰۰۱ انجمن علمی پادشاهی انگلیس «خطرات استفاده از مهمات اورانیوم ضعیف‌شده برای سلامت انسان» گفته شده است: «نوع اصلی سرطان در افراد آلوده به اورانیوم ضعیف‌شده، سرطان ریه است».
غرب از پیامدهای منفی استفاده از مهمات اورانیوم ضعیف‌شده کاملاً آگاه است. علیرغم اینکه استفاده از چنین مهمات صدمات جبران‌ناپذیری به سلامت نیروهای مسلح اوکراین و جمعیت غیرنظامی وارد می‌کند، کشورهای ناتو، به ویژه انگلیس آمادگی خود را برای عرضۀ این نوع سلاح‌ها به رژیم کی‌یف اعلام می‌کنند.
علاوه بر این، در نتیجۀ استفاده از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده، مناطق وسیعی از زمین‌های زراعی در قلمرو اوکراین آلوده می‌شوند و مواد رادیواکتیو از طریق وسایل نقلیه به بقیه مناطق آن منتقل می‌شوند.
این امر علاوه بر آلوده کردن جمعیت خود، صدمات اقتصادی عظیمی به مجتمع کشاورزی و صنعتی اوکراین، به ویژه، محصولات کشاورزی و دامی وارد می‌کند و صادرات هرگونه محصولات کشاورزی از خاک اوکراین را برای چندین دهۀ آینده، اگر نگوییم قرن‌ها، کاهش میدهد.
منبع:
۶ فروردین-حمل ۱۴۰۲
