سریزا : امید در راه است
نوشته : عمر محسن زاده
روز بیست و پنجم ماه جنوری سال روان در کوی و کوچه های یونان آهنگ های میهنی بگوش میرسید * و مردم جوخه جوخه بسوی صند وق های رأی سو میکشیدند تا انزجار و عدم توافق خود را با سیاستی ابراز نمایند که آنها را در چند سال گذشته بخاک سیاه نشانده است . سیاست ریاضتی نیو لیبرال را اتحادیه اروپا , صندوق بین المللی پول و بانک مرکزی اروپا ( ترویکا ) زمانی بر مردم یونان تحمیل نمودند که آنکشور در نتیجه حکومت داری احزاب محافظه کار و میانه راست و انباشت سر سام آور وام های بیرونی به دشواری جدی مالی رو برو گردید و خطر ورشکستگی دولت هر لحظه کشور را تهدید مینمود . مردم یونان در آن سال ها التر ناتیف دیگری نداشتند و بدرستی طعم نسخه های ریاضتی را نمیدانستند.اما اکنون بدیل مردمی در وجود سازمان سیاسی ” چپ نو ” که آنرا سریزا مینامند سر بر آفراشته و با خرد ورزی در برابر مدیریت خود خواهانه تکنو کرات های ترویکا راه های بیرون رفت از بحران را پیریزی نموده است .برنامه و کار کرد های جنبش جوان در قلب ومغز انسان های اگاه و توده های زحمتکش اثر گذاشت و دور نمای مثبتی را در برابر چشمان خیره بین شان گشود . ارزیابی های سیاسی و اقتصادی سریزا نشان داد که علت عمده و ضع آشفته کنونی یونان سیاست ریاضتی و دیکتاد شدید بیرونی است و حکومت های وابسته به غیر از پیروی احکام ترویکا دارای هیچگونه برنامه خودی برای یونان نبودند . انها همواره ازمنافع نخبه گان سیاسی و اقتصادی پیشین حمایت نموده و هر گز نپُرسیدند که با ادامه این سیاست یونان در بیست سال آینده در کجا قرار خواهد داشت ؟ پیآمد های اجتماعی سیاست ریا ضتی کاملأ اشکار است : اضافه از بیست و پنج در صد مردم بیکار اند , بیش از پنجاه در صد جوانان در زیر خط فقر قرار دارند , بیش از یک ملیون انسان از جمعیت ده ملیونی یونان از دریافت هر گونه یارانه محروم است , برخ قابل توجه مامورین دولت از کار بر کنار شده اند , حقوق و دستمزد ها در دستگاه دولت و موسسات خصوصی چنان کاهش یافته که زندگی با آنها دشوار است , تقاعد بازنشستگان به سطح نا چیز سقوط نموده , مردم روز تا روز از خدمات بهداشتی و درمانگری محروم میگردند , فقر , بیکاری و محرومیت در همه جا سایه افگنده است , خانواده های بسیاری توانائی پرداخت کرایه و محصول برق را ندارند و از خانه هایشان اخراج میشوند . این همه پدیده های زشت با منشور اجتماعی اتحادیه اروپا در مغایرت قرار دارند ولی این اتحادیه بازهم خواستار صرفه جوئی بیشتر و ایجاد مازاد بودیجه دولتی از راه خصوصی سازی ملکیت های دولتی و اقدامات دیگر بمنظور پردا خت ربح و خدمات بانکی و باز پرداخت وام های انباشت شده است . یونان در سال 2000 ترسائی در حدود 148 ملیارد یورو برابر با 68 در صد محصول نا خالص داخلی مقروض بود ولی این مقدار در سال 2014 ترسائی به322 ملیارد یورو برابر با 175 در صد محصول نا خالص داخلی ارتقا یافته است .**این ارقام بخوبی میرساند که آهنگ رُشد اقتصادی با خیزش وام ها در عدم تناسب قرار داشته و دقیقأ سیاست نادرست ترویکا عامل این بحران گردیده ؛ چه ” کمک های مالی ” یا ” چتر نجات ” آنها بیشتر برای پرداخت سود و باز پرداخت اوراق قرضه ها بکار گرفته شده و پیش از آنکه به دستگاه دولت برسد به بانک ها سرازیر گردیده ؛ چنانچه در اوج بحران مالی جهان سرمایه داری در سال 2010 ترسائی بیش از دو بر سوم کمک های مالی در این راه بمصرف رسیده است .در آن سال هیچ کسی در فکر باز سازی اقتصاد یونان نبود ورنه یونانی ها میتوانستند با افزایش تولید و بازدهی آن وام های خود را تدریجأ پرداخت نمایند .سریزا که در دامان آن اقتصاد دان های ورزیده یونانی گرد آمده اند بدون ذهنی گرائی تشخیص داده است که در حالت موجود و در اینده های دور نیز کشور کوچک یونان قادر نخواهد بود تا همه وام های بزرگ را پس بپردازد . این نهضت نوین چپ برای حل بحران یونان که همزمان بحران اروپا نیز است دو هدف اساسی را در پیش روی خود قرار داده : یکی تدویر کنفرانس کشور ها و موسسا ت وام دهنده بمنظور بُرش قرض ( بخشش قسمی وام ) , مرتبط ساختن خدما ت بانکی وام ها با آهنگ رُشد اقتصادی کشور , دو دیگر پایان بخشیدن به سیاست ریاضت , تغیر موراتوریم ( توافق ترویکا با حکومت یونان ) و اعمال فشار بیرونی . ایانیس دراگا ساکیس یکی از رهبران سریزا در گفتگوئی پیش از انتخابات در زمینه چنین گفت : ” …یک سلسله از کشور های وجود دارند که برغم نرخ بسیار پائین وام ورشکست شده اند .ارجنتاین و یا اکرائین را مشاهده نمائید . مساله اساسی در این زمینه دور نما های رُشد اند .اگر این دورنما خوب باشد در آنصورت میتوان وام های بزرگ را تحمل نمود . زمانی وجود داشت که قرضه های یونان معادل صد در صد محصول نا خالص داخلی بود . اشتباه بزرگ در این بود که ما این وام ها را در مراحل رُشد کاهش ندادیم . اکنون وام دهندگان تقاضا دارند تا قرضه های شان از مدرک مازاد بودیجه که تا سال 2020 ترسائی چهار عشاریه پنج در صد و بعد از آن به هفت در صد تعین شده پرداخته شود .با مازادی به این بزرگی هیچ فضائی باقی نمی ماند تا کدام کار دیگری را انجام دهیم . پس باید باز پرداخت وام ها با آهنگ رُشد گره زده شود .اگر ما رُشد پویا داشته باشیم میتوانیم مقدار بیشتر وام ها را باز بپردازیم .این امر همان اصل اساسی است که در قرار داد وام های لندن در سال 1953 ترسائی در رابطه با المان پس از جنگ مد نظر گرفته شده بود .”*** در برنامه سریزا نکات در خور اهمیتی چون افزایش مالیات از راه جلو گیری فرار از مالیه دهی , مبارزه با فساد و اختلاس , کاهش مصارف نظامی , لغو امتیازات نمایندگان پارلمان , کمک به بیکاران , توسعه خدمات بهداشتی , غذای رایگان برای کودکان در مکاتب , افزایش دستمزد ها به حد اقل 750 یورو در ماه و… مدنظر گرفته شده است . یونانی ها در روز بیست و پنجم جنوری برنامه سریزا را تا ئید نمودند و با اکثریت در خور توجه آنرا بر گزیدند . هنوز چهل و هشت ساعت از بسته شدن اخرین صندوق رأی نگذشته بود که حکومت جدید سوگند وفاداری یاد نمود و بلا وقفه بکار آغاز نمود . در نخستین نشست کابینه الکسیس تسیپراس رئیس حکومت نو یونان بیان داشت : ” ما با اروپا همکاری خواهیم کرد ولی هیچگاهی فرمانبردار دیگران نخواهیم بود .” در تر کیب شورای وزیر ها مسولیت امور مالی و اقتصادی را به ایانیس فاروفاکیس دانشمند اقتصاد دان گذاشته اند .او که بد بختی های مردمش را خود نیز تجربه نموده با سیاست صرفه جویانه بیباک ترویکا سخت مخالف بوده و روزی انرا ” واتر بوردینگ ” مالی در برابر کشورش خوانده بود . او اکنون وظیفه دارد تا در همکاری با ایانیس دراگا ساکیس ( معاون رئیس حکومت ) با ترویکا مذاکره نماید و آنچه را که بمردم یونان وعده داده است در عمل برآورده سازد .او این کاررا بزودی آغاز خواهد کرد ولی دور نما و فر آیند مذاکرات چه خواهد بود ؟
بانک ها که در رابطه با رویداد های سیاسی نسبت بدیگران تیز تر اند گزارش های متناقضی را ارائه داشته اند .برخی چون بانک بارکلی لندن باور دارند که اروپا روزگار توفانی ایرا در پیش دارد . بانک های المان چون کومرس بانک با احتمال هفتاد و پنج در صد توافق میان یونان و ترویکا را مبنی بر بقای یونان در زون یورو و حل مسایل مالی ممکن میداند . بیشترینه بخش های وام های یونان از موسسات قرض دهنده فرانسوی و المانی است. البته کشور های اروپائی , صندوق بین المللی پول و بانک مرکزی اروپا نیز بدولت یونان وام داده اند .از روی تصادف نشست وزرای مالیه زون یورو با توظیف الکسیس تسیپراس به تشکیل حکومت همزمان بود .وزیر مالیه المان و برخی وزرای شمال اروپا موضعگیری انعطا ف ناپدیری را تبارز داده و خواهان رعایت مکلفیت های قرار شده یونان گردید ند . حکومت المان چنین اعلام نمود : ” … حکومت ما بر تصمیمگیری انتخابات مستقل و دموکراتیک تبصره نمی کند .از دید ما درست است که حکومت نو دست به اقداماتی بزند که بهبودی اقتصادی یونان را ارتقا بخشد . ولی لازمی است تا یونان مکلفیت های پذیرفته شده را رعایت
نماید و حکومت نو پیروزی های ریفورم را ادامه دهد . همبستگی اتحادیه اروپا تنها بموازات مساعی خود یونان وجود خواهد داشت … ” البته منظور از ریفورم همان سیاست ریاضتی ترویکا است .
کریستین له گارد رئیس صندوق بین المللی پول نیز موضعگیری مشابه نموده و خاظر نشان ساخته است که یونان پسمانی های بسیار را باید جبیره کند و برای آنکشور هیچگونه قاعده استثنائی نمیتواند وجود داشته باشد .
از کشور های جنوب اروپا , واتیکان و ایالات متحده امریکا گزارش های مثبتی در تفاهم با خواسته های مردم یونان به چشم میخورد .وال استریت ژورنال سیاست ترویکا را شدید و نا درست میخواند . جفری ساکس یکی از اقتصاد دان های ایالات متحده مینوسد : ” برلین باید به یاد بیآورد که خود زمانی در چه حال بود . پس از جنگ جهانی دوم ایالات متحده امریکا شانه های المان را با برنامه های کمکی سبک ساخت . البته نه بخاطر اینکه این کشور سزاوار بود , بلکه بخاطر اینکه ضرورت داشت …از همین رو جا دارد تا برلین به آتن بگوید : اوکی ! آیا شما مستحق هستید یا خیر , حا لا شما ضرورت دارید .” پاول کروگمن اقتصاد دان برجسته دیگر ایالات متحده امریکا نیز میگوید : ” پس از پیروزی سیریزا به کار گزاران اروپا مشوره داده میشود تا از درس دادن بدیگران صرفنظر کنند .در واقعیت سیپراس واقعبینانه تر است از مقامات رسمی ایکه تأ دیب را تا زمانی ادامه میدهند که اخلاق بهتر شود . ” ****سخنان دانشمندان اقتصاد و جانبداری گسترده سازمان ها و جنبش های اجتماعی از خواسته های بر حق مردم یونان پیش از همه مبین این واقعیت است که سیاست ناکام ریاضت و بر هم زدن زندگی مردم با شعار های نیو لیبرال دیگر به پایان خود رسیده است . آن سیاستی که در آن بُعد اجتماعی در نظر گرفته نشود دیگر مورد پسندش مردم نخواهد بود . یونان با انتخاب سریزا نشان داد که توده ها هم میتوانند از منافع خود دفاع کنند .
پا نویس ها :
*ـ یکی از این سروده ها آهنگ زیبائی است از ساخته های آهنگ ساز شهیر یونان میکیس تیودوراکیس به آواز ملکوتی ماریا فرانتوری بنام ” او انتونیس ـ البوم متهاوزن ” که در کشور ما آنرا استاد فرزانه عبدالوهاب مد دی خوانده است : ” وطن عشق تو افتخارم …
** بر گرفته از منابع مالی یونان .
البته در ترکیب وام های یونان زون یورو به پیمانه شصت در صد , صندوق بین المللی پول به پیمانه ده در صد , بانک مرکزی اروپا به پیمانه شش عشاریه دو در صد , با نک های یونان به پیمانه سه عشاریه چهاردر صد , بانک های خارجی به پیمانه صفر عشاریه هشت در صد , بانکنوت یونان به پیمانه یک عشاریه سه در صد و بیمه ها به پیمانه پانزده عشاریه یک در صد سهیم اند .
*** مصاحبه ایانیس دراگاساکیس با روزنامه استاندارد مورخ هفدهم جنوری 2015 ترسائی
**** روزنامه استاندارد مورخ بیست و هفتم جنوری 2015 ترسائی
