رژیم پاشینیان در یک قدمی انجام مأموریت ژئوپلیتیکی خود
آندری آرِشِف (Andrey ARESHEV)
ا. م. شیری
تدارک «پیمان صلح» با آذربایجان همراه با سیل دروغ علیه روسیه
منابع دیپلماتیک به روزنامۀ «ودوموستی» گفتند، نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان و الهام علی‌یف، رئیس جمهور آذربایجان ممکن است برای مذاکرات سه جانبه با حضور ولادیمیر پوتین در مسکو یا سوچی دیدار کنند. ۳۱ اکتبر به عنوان تاریخ احتمالی ذکر شده است. دو هفته قبل از آن، پاشینیان پیشنهاد برگزاری نشست منظم کمیسیون‌های ارمنستان-آذربایجان در مورد تحدید حدود و امنیت مرزها را در بروکسل ارائه داد.
در مطبوعات ارمنستان این دیدگاه مرتب تکرار میشود، که مذاکرات اساسی در بروکسل، واشنگتن و پراگ انجام می‌گیرد، اما نشست در خاک روسیه می‌تواند جنبۀ رسمی، تشریفاتی و صرفاً پروتکلی داشته باشد.
۱۰ اکتبر، دو هفته پس از دیدار آرمن گریگوریان، دبیر شورای امنیت ارمنستان و حکمت حاجی‌یف، دستیار رئیس جمهوری آذربایجان با میانجیگری مشاور امنیت ملی بایدن، در یکی از کانال‌های تلگرام روسیه سند محرمانه‌ای مبنی بر این منتشر شد که گویا ۲۷ سپتامبر در واشنگتن و ۶ اکتبر در پراگ با شرکت پاشینیان، علی‌یف و اردوغان این سند مورد بحث قرار گرفته است. صحت مقاله تحت عنوان «تعهدات طرفین در مذاکرات سه جانبه واشنگتن دی سی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۲» در ایروان نه تأئید و نه تکذیب شد. اما کارشناسان ارمنی در صحت آن کمتر تردید دارند.
بر اساس این سند، «وزرای امور خارجه طرفین، مذاکرات برای تهیه و تکمیل متن معاهدۀ صلح در زمان محدود تا پایان سال تقویمی را آغاز خواهند کرد». در همین مدت، «به موازات مذاکرات در مورد پیمان صلح، نمایندگان کمیتۀ تحدید حدود باید تحدید حدود مرز ارمنستان و آذربایجان را تکمیل کنند». در ادامه، «دولت آذربایجان نماینده‌ای را برای همکاری با نمایندۀ همتای جامعۀ قومی ارمنی قره‌باغ کوهستانی منصوب خواهد کرد و با او در مورد حقوق و امنیت مردم قره‌باغ کوهستانی مذاکره خواهد کرد. نمایندگان شفافیت مذاکرات را برای جامعه بین‌المللی تضمین خواهند کرد.
طرفین بدون اینکه به حق حاکمیت آذربایجان لطمه‌ای وارد شود، دربارۀ نقش ناظران بین‌المللی و همچنین، تضمین حفاظت از گروه اقلیت قومی در قره‌باغ کوهستانی مشترکاً گفتگو خواهند کرد». طرفین متعهد می‌شوند که «به مذاکرات مشترک در مورد ایجاد مسیر تأمین ارتباط زمینی بین آذربایجان و نخجوان، در عین حال، در مورد دسترسی دوجانبه برای ارمنستان از طریق خاک آذربایجان ادامه دهند». آمریکایی‌ها به عنوان سازماندهان روند مذاکرات، انتظار دارند که این مذاکرات تا پایان سال جاری تکمیل شود و «ارائه سریع کمک‌های فنی برای رفع انسداد خطوط حمل و نقل، تعیین مرزها و پاکسازی میادین مین را پیشنهاد می‌کنند».
مشارکت فعال رژیم پاشینیان در قالب‌های مذاکره تحت حمایت واشنگتن و بروکسل برای تسلیم بی‌قید و شرط قره‌باغ و به حداقل رساندن همکاری با روسیه، با یک کارزار تبلیغاتی گسترده همراه شده است تا مسئولیت وضعیت ناگواری را که ارمنستان پس از «انقلاب مخملی» و شکست در جنگ دچار شده، با طراحی نومیدانه برای جابجایی مسئول، به گردن روسیه بیاندازند.
نمونۀ مشخص ادعای فوق، درج یک مطلب پرمدعا تحت عنوان «روسیه چه می‌خواهد؟ قابل توجه کاتولیکوس تمام ارامنه، سه رئیس جمهور و جامعۀ کارشناسان» همراه با یکسری حدس و گمان پوچ در اوایل اکتبر در روزنامۀ «هایکاکان ژاماناک» به سردبیری آنا هاکوبیان، همسر پاشینیان است. در آن مقاله گفته میشود: «خواسته‌های روسیه در منطقۀ ما در زنجیرۀ آرزوهای جهانی این کشور می‌گنجد و ارمنستان و آرتساخ (قره‌باغ) یکی از حلقه‌های زنجیرۀ آرزوهای این کشور هستند». نویسندگان سرمقاله آن را فوراً «از حاشیه به متن» منتقل نمودند و استدلال می‌کنند که «روسیه از ارمنستان تقریباً همان چیزی را می‌خواهد که از اوکراین! بخصوص اینکه می‌خواهد بخشی از کشور متحد روسیه-بلاروس یا روسیه باشد. اگر فدراسیون روسیه برای رسیدن به چنین نتیجه‌ای در اوکراین از نیروهای روسیه و احتمالاً بلاروس استفاده می‌کند، در رابطه با ارمنستان نیز از نیروهای مسلح آذربایجان و تا حدودی از نیروهای مستقر روسیه در ارمنستان استفاده خواهد کرد».
در عین حال، واقعیت‌های فروپاشی عمدی ساختارهای کلیدی برای تضمین امنیت ملی توسط تیمی از «انقلابیون مخملی» که در سال ۲۰۱۸ قدرت را به دست گرفتند (باضافۀ نقش بر آب کردن روند مذاکرات در چارچوب گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا که راه را برای اقدام نظامی باز کرد)، به جز دستکاری افکار عمومی و پلیس خشن، که برای محافظت از شکوفایی «دولت دموکراتیک» طراحی شده که به سبک زندگی آشوبگرانه مردم عادت کرده است، دور می‌زند.
نارضایتی آشکار نویسندگان «شکست برنامه‌ریزی شده» در جنگ ۴۴ روزه از استقرار گروه حافظ صلح روسیه در قره‌باغ کوهستانی که به باکو و آنکارا اجازه نداد استپاناکرت، عسکران، مارداکرت و بقیه مناطق سابق قره‌باغ کوهستانی را که در نوامبر ۲۰۲۰ به سرنوشت هادروت و شوشا دچار شده بودند، تصرف کنند، بر کسی پوشیده نیست. روی این اصل، تلاش میشود روسیه را به عنوان یک طرف علاقه‌مند به حفظ کانون درگیری معرفی کنند.
البته، در صورت امضای معاهدۀ صلح تحت حمایت شرکای غربی، حضور نیروهای حافظ صلح روسیه در منطقه در نهایت معنایی نخواهد داشت و خروج آنها صرفاً موضوع زمان خواهد بود. سپس، ناگزیر، سرنوشت مشابهی برای مرزبانان روسیه و پایگاه ۱۰۲ گومری، به ویژه، در شرایطی که روند مذاکرات ارمنستان و ترکیه با «منطق» ترکیه و حمایت آذربایجان از آن توسعه می‌یابد، رخ خواهد داد. اردوغان پس از مذاکره با پاشینیان در پراگ گفت: «بلافاصله پس از امضای معاهدۀ صلح بین ایروان و باکو، محاصرۀ زمینی، هوایی و راه‌آهن ارمنستان برداشته خواهد شد».
… به طور کلی، عبارت شناسی «منطق»، که در مطلب منتشر شده در «هایکاکان ژاماناک» به چشم می‌خورد، بیش از آن که به سبک روزنامه‌نگاری روزنامه‌های بازاری باشد، یک فریبکاری بی‌روح است که فقط می‌تواند تخریب کند. این به طور کامل در مورد دلایل مربوط به افسانۀ نیات روسیه برای سازماندهی «تسلیم نواحی جنوبی (ارمنستان) به آذربایجان برای راه‌اندازی مجدد راه‌آهن و بزرگراه اردوباد-مهری-هورادیز» صدق می‌کند.
یادآوری می‌کنیم، که بر اساس بیانیۀ سه جانبۀ امضاء شده توسط پاشینیان در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰، «تمامی ارتباطات اقتصادی و حمل و نقل در منطقه بازگشایی خواهد شد. جمهوری ارمنستان امنیت ارتباطات حمل و نقل بین مناطق غربی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان را به منظور سازماندهی تردد بدون مانع شهروندان، وسایل نقلیه و کالا در هر دو جهت تضمین می‌کند. خطوط حمل و نقل توسط نیروهای گارد مرزی خدمات امنیت فدرال روسیه کنترل میشود.
«چرا فدراسیون روسیه و احتمالاً حتی ایران می‌خواهند نیروهای ویژۀ روسیه کنترل ارتباطات برقرار شده را در دست داشته باشند»؟ این پرسش را بنیامین ماتووسیان، دانشمند علوم سیاسی مطرح می‌کند و پاسخ می‌دهد: «راه‌های ارتباطی هنوز باز نشده است و ایروان رسمی ناظران اتحادیۀ اروپا و سازمان امنیت و همکاری اروپا را دیگر به منطقه آورده است. متحدان ارمنستان مطمئن نیستند که در مورد باز شدن راه‌آهن و بزرگراه به طور غیرمنتظره وضعیتی پیش نیاید که برای جلوگیری از حوادث در حین حمل و نقل بار، ایروان رسمی از اتحادیۀ اروپا، سازمان ملل یا ناتو درخواست کمک کند و ناگهان وضعیتی پیش بیاید که در آن راه‌های ارتباطی رسمی ارمنستان تحت مدیریت بازیگران غیرمنطقه‌ای قرار بگیرد».
این را هم اضافه کنیم که دیر یا زود پرسنل نظامی آذربایجان و ترکیه جایگزین مرزبانان روسیه که تحت پوشش آنها آوارگان به سیونیک باز می‌گردند، می‌شوند. مرزها تغییر می‌یابند و الی‌آخر. به نظر می‌رسد برای برخی افراد در ایروان، مانند صد سال پیش، این گزینه در اولویت قرار گرفته است.
نشریۀ مخالف «ایروان امروز» می‌نویسد: «همه می‌دانند که امروز بخش قابل توجهی از مرزهای ارمنستان توسط روس‌ها محافظت میشود، ارمنستان چنین توانایی را چه از نظر تسلیحاتی و چه از نظر پرسنلی ندارد و اگر نیکول پاشینیان فکر می‌کند پس از امضای پیمان صلح در برابر تحریکات آذربایجان و ترکیه بیمه خواهیم شد، عمیقاً در اشتباه است».
ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، اخیراً با برنامۀ انتخاباتی پاشینیان ابراز همبستگی کرد و طرف روسی را به تحریک عمدی درگیری‌های اخیر بین ارمنستان و آذربایجان برای بی‌ثبات کردن اوضاع در منطقۀ قفقاز و فراتر از آن متهم کرد و گفت: «آنچه در دو سال گذشته در مرزها رخ داده است… گویا ۵۰۰۰ سرباز روسیه از مرز محافظت می‌کنند… روس‌ها از این درگیری ادامه‌دار در طول چندین قرن سوء استفاده کرده و با همدستی ترکیه به نفع آذربایجان بازی کردند. ترکیه نیز که قبلاً با ارمنستان نزدیک بود، به سمت تضعیف آن بازگشته است».
در نتیجۀ مذاکرات در پراگ، یک گروه کوچک نظارتی اروپایی ظاهراً برای انجام شناسایی در محل به مناطق مرزی ارمنستان اعزام گردید (این امر در ژوئن ۲۰۲۱ توسط وزرای خارجه لیتوانی، اتریش و مولداوی پیشنهاد شد). یکی از شرکت کنندگان کلیدی در روند مذاکرات، رئیس کنونی امنیت ملی، پرورش‌یافته تشکیلات جورج سوروس بود، که در جریان خود سفر خود به آن سوی اقیانوس‌ها، از مقر سازمان «سیا» در لنگلی بازدید کرد. اطلاعات مربوط به این بازدید و فرود ۳۰ «سلحشور با سلاح و تجهیزات» آمریکایی همزمان با آن در ایروان، عملاً در سایه ماند.
بنظر می‌رسد هدف اصلی آنها «تدارک پاکسازی گروه‌های کم شمار طرفدار روسیه در ارمنستان باضافۀ اعمال نظارت ویژه بر نظام پرداخت ارمنستان و عملیات بانکی با کارت‌های بانکی شهروندان روسیه است. در عین حال، معلوم شد که ۱۵ میلیون دلار دیگر نیز برای تبلیغات ضد روسی اختصاص یافته است.
روزنامۀ «Past» پیش‌بینی می‌کند که ممکن است در آیندۀ نزدیک دور تازۀ هیستری ضد روسی در ارمنستان راه‌اندازی شود.
ممنوع‌الورودی کنستانتین زاتولین، معاون دومای دولتی فدراسیون روسیه به این کشور، باید در چارچوب گسترده‌تر مشی مقامات فعلی ارمنستان و تصمیماتی که با تشویق شرکای غربی در رابطه با رویدادهای کشور و اطراف آن برای تبلیغ هدفمند جریان اصلی اطلاعات ضد روسیه و جلوگیری از طرح هرگونه دیدگاه جایگزین اتحاذ می‌کند، مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش کانال تلگرامی «توگارما»، دو سال است که اطلاعاتی در مورد ممنوعیت ورود شخصیت‌های مختلف ارمنی، از جمله، چهره‌های برجستۀ دیاسپور اروپایی به ارمنستان وجود دارد. هر منتقدان پاشینیان و دولت او را به اقدام علیه ارمنستان متهم می‌کنند. در واقع، پاشینیان در نظر دارد ارمنستان را به نوعی به دفتر خصوصی خود تبدیل کند و ورود به آن را بر اساس منافع شخصی تنظیم نماید. اگر در نظر داشته باشیم که چه کسی مدیر واقعی این «دفتر» خواهد بود، با اطمینان می‌توان گفت، که ما یک روند بسیار خطرناکی را مشاهده می‌کنیم، که می‌تواند نظام دولتی ارمنستان را به فروپاشی نهایی برساند.
ــــــــــــــــــــــــــــــ
[نیکول پاشینیان، متولد ۱۹۷۵، سردبیر سابق روزنامۀ «هایکاکان ژاماناک» جمهوری ارمنستان، فرزند معنوی جورج سوروس است، که با حمایت پدر معنوی، از پله‌های ترقی بسرعت بالا رفت. وی ابتدا در سال ۲۰۱۲ به نماینگی مجلس ارمنستان انتخاب شد. سپس، در سال ۲۰۱۵ حزب «میثاق مدنی» را و در سال ۲۰۱۷ ائتلاف «راه‌کار» را تشکیل داد. او در بهار سال ۲۰۱۸، طی یک «انقلاب رنگی» تحت رهبری جورج سوروس به مقام نخست وزیری ارمنستان رسید].
۶ آبان- عقرب ۱۴۰۱
