«دیپلماسی اجباری» آمریکا با عربستان سعودی
در حالی که ممکن است در این مقطع حساس یک هویج در روابط ایالات متحده و عربستان، منافع ایالات متحده را بسیار بهتر از یک چوب پیش ببرد، همه نشانه‌ها حاکی از آن است که بایدن به چوب متوسل می‌شود.
نویسنده: م. ک. بهادراکومار MK Bhadrakumarمترجم: سایت «۱۰ مهر»برگرفته از : وب‌لاگ کرادله ــ The Cradle ــ ۷ ماه مه ۲۰۲۲ *
با توجه به جریان‌های متقابل ژئوپلیتیک و اقتصادی فراوان که در اینجا وجود دارد، آنچه که احتمالاً دولت بایدن را بیش از همه ناراحت می‌کند صحبت در مورد سفر آتی شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین به عربستان سعودی است. اخیراً همچنین گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ریاض و پکن در حال مذاکره برای قیمت‌گذاری بخشی از فروش نفت پادشاهی به یوان به جای دلار هستند، که در واقع تغییری عمیق برای بازارهای جهانی نفت خواهد بود و به پیشرفت تلاش‌های چین برای متقاعد کردن کشورهای بیشتر و سرمایه‌گذاران بین‌المللی کمک می‌کند، تا با ارز این کشور معامله کنند.
حدود سه هفته پس از دیدار ویلیام برنز، رئیس سیا، با شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، نشست وزیران اوپک پلاس یک کنفرانس ویدئویی برگزار کرد.
نشست اوپک پلاس از این که «تداوم اصول اساسی بازار نفت و اجماع در مورد چشم‌انداز آن، به بازار متعادل اشاره دارد، ابراز رضایت کرد». در بیانیه مطبوعاتی منتشر شده وزرا در وین آمده است که «اثرات مستمر عوامل ژئوپلیتیکی و مسائل مربوط به ادامه بیماری همه‌گیر ادامه خواهد داشت» و تصمیم گرفت که اوپک پلاس باید به مکانیسم تعدیل تولید ماهانه توافق شده در ژوئیه سال گذشته پایبند باشد ــ تعدیل تولید ۰/۴۳۲ میلیون بشکه در روز برای ماه ژوئن ۲۰۲۲.
کارن الیوت هاوس Karen Elliott House، ناشر سابق وال استریت ژورنال، می‌گوید برنز برای «نزدیکی و وصلت » با محمد بن سلمان به عربستان سعودی آمده است ــ یعنی، عربستان سعودی باید در استراتژی جدید نفت، «برای نجات کشورهای اروپایی از کمبود انرژی، همکاری کند و تولید را افزایش دهد».
سفر برنز به پادشاهی درست در آستانه پنجمین دور مذاکرات عادی‌سازی روابط عربستان و ایران در بغداد بین رئیس اطلاعات عربستان و معاون شورای عالی امنیت ملی ایران صورت گرفت. مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق که به‌عنوان میانجی و شرکت‌کننده در مذاکرات حضور داشت، هفته گذشته به رسانه‌های دولتی گفت: «برادران ما در عربستان سعودی و ایران با مسئولیت بزرگی به گفت‌وگو می‌پردازند، همانطور که در شرایط کنونی منطقه‌ای ایجاب می‌کند. ما متقاعد شده‌ایم که آشتی نزدیک است».
علاوه بر این، شبکه ایرانی نورنیوز، وابسته به شورای عالی امنیت ملی کشور، در ۲۴ آوریل گزارش داد که دور پنجم مذاکرات درباره تنش‌زدایی احتمالی «سازنده» بود و مذاکره‌کنندگان موفق شدند «تصویر روشن‌تری» در چگونگی از سرگیری روابط دوجانبه ترسیم کنند. و این که «با توجه به گفت‌وگوهای سازنده دوجانبه که تاکنون صورت پذیرفته، احتمال دیدار دیپلمات‌های ارشد ایران و عربستان در آینده نزدیک وجود دارد».
ماموریت برنز نمی‌توانست نسبت به مسیر آشتی عربستان با تهران بی‌تفاوت باشد. با توجه به نامشخص بودن نتیجه مذاکرات برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در وین، روابط نزدیک ایران با روسیه و چین، همچنان یکی از نگرانی های بزرگ واشنگتن است. و با امتناع سرسختانه تهران از همسویی سیاست‌های منطقه‌ای خود با استراتژی‌های منطقه‌ای ایالات متحده، واشنگتن به گزینه پیش فرض معمول خود برای احیای مجدد جبهه ضدِ ایران از متحدان منطقه‌ای خود متوسل شده است. آمریکا امیدوار است که عربستان سعودی به پیمان ابراهیم بپیوندد.
افزایش قیمت انرژی
در این بین، موضوع قیمت‌گذاری انرژی دوباره به کانون توجه بازگشته است. در واقع، قیمت بالای نفت به‌معنای افزایش درآمد برای روسیه است. فروش نفت و گاز طبیعی روسیه در نتیجه افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها بسیار فراتر از پیش‌بینی‌های اولیه برای سال ۲۰۲۱ بوده و ۳۶ درصد از کل بودجه این کشور را تشکیل می‌دهد. درآمدها ۵۱/۳ درصد از برنامه‌های اولیه فراتر رفت و مجموعاً به ۱۱۹ میلیارد دلار رسید. برنامه‌های مفصل دولت بایدن برای فلج کردن اقتصاد روسیه در حال از بین رفتن است. به همین ترتیب، قیمت‌های بالای انرژی نیز یکی از نگرانی‌های داخلی برای بایدن است که در پاییز امسال با یک انتخابات دلهره‌آور روبرو خواهد شد. مهمتر از همه این که اگر اروپا نتواند منابع نفتی دیگری پیدا کند، به خرید نفت روسیه ادامه خواهد داد.
با این حال تقاص تاج عربستان سعودی دستور کار متفاوتی دارد. محمد بن سلمان پس از به قدرت رسیدن، احتمالاً برای چندین دهه بر این پادشاهی حکومت خواهد کرد ــ نیم قرن تا زمانی که او ۸۶ ساله، یعنی هم‌سن پدرش شود. و محمد بن سلمان در ایجاد «پایگاه قدرت» سعودی خود بدون کمک ایالات متحده بسیار موفق بوده است. تغییرات سبک زندگی توسط او در بین سعودی‌های زیر ۳۵ سال ــ ۷۰ درصد از شهروندان پادشاهی ــ تأثیر بسزائی بر جای نهاده و جاه‌طلبی او برای تبدیل عربستان سعودی به یک رهبر فناوری مدرن، تخیل جوانان را برمی‌انگیزد.
واضح است که امتناع او از مجازات روسیه و «ژست» دو میلیارد دلاری او در قبال یک صندوق سرمایه‌گذاری جدید و آزمایش نشده توسط جرد کوشنر، داماد رئیس‌جمهور سابق آمریکا، دونالد ترامپ، خود گویای این موضوع است. محمد بن سلمان برای این اقدامات، دلایل خاص خود را دارد، که با اشاره تحقیرآمیز بایدن به عربستان سعودی به‌عنوان یک کشور «پست و منفور» و امتناع او از برخورد حضوری با ولیعهد شروع می‌شود.
اخیراً محمد بن سلمان به امتناع جو بایدن از تماس پاسخ داد. در کنار مسایل جزیی، محدودیت‌های ایالات متحده در فروش تسلیحات به پادشاهی، حمایت ناکافی در پاسخ به حملات نیروهای یمنی به عربستان سعودی، انتشار گزارشی در مورد قتل جمال خاشقچی در سال ۲۰۱۸ ــ همه اینها در اینجا نقش دارند. حتی اگر دولت بتواند موافقت کنگره را برای تضمین‌های امنیتی جدید برای عربستان سعودی دریافت کند (که نسبتاً مشکل‌ساز است)، ممکن است بن سلمان آنطور که باید تحت تأثیر قرار نگیرد، زیرا قیمت‌های بالای نفت، در نهایت باعث افزایشِ بودجهِ بیمارِ عربستان می‌شود.
تناقض این است که هم عربستان سعودی و هم روسیه در اوپک پلاس ذینفع هستند، همانطور که از هشدار صریح محمد بارکیندو دبیرکل اوپک در ماه گذشته به اتحادیه اروپا مبنی بر غیرممکن بودن جایگزینی بیش از ۷ میلیون بشکه در روز نفت روسیه مشهود است، به‌طور بالقوه به دلیل تحریم‌های فعلی یا آتی، صادرات مایعات یا اقدامات داوطلبانه از بین می‌رود.
با توجه به جریان‌های متقابل ژئوپلیتیک و اقتصادی فراوان که در اینجا وجود دارد، آنچه که احتمالاً دولت بایدن را بیش از همه ناراحت می‌کند صحبت در مورد سفر آتی شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین به عربستان سعودی است. اخیراً همچنین گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ریاض و پکن در حال مذاکره برای قیمت‌گذاری بخشی از فروش نفت پادشاهی به یوان به جای دلار هستند، که در واقع تغییری عمیق برای بازارهای جهانی نفت خواهد بود و به پیشرفت تلاش‌های چین برای متقاعد کردن کشورهای بیشتر و سرمایه‌گذاران بین‌المللی کمک می‌کند، تا با ارز این کشور معامله کنند.
توضیح عربستان برای تغییر به یوان این است که این پادشاهی می‌تواند بخشی از درآمدهای ارزی جدید را برای پرداخت به پیمانکاران چینی درگیر در پروژه‌های بزرگ داخلی در عربستان سعودی استفاده کند، که این امر خطرات مرتبط با کنترل سرمایه‌ای که پکن بر پول خود اعمال می‌کند را کاهش می‌دهد. اما، برای واشنگتن، این بدان معناست که برخی از تراکنش‌های حساس عربستان و چین به یوان در آینه پشت زیرساخت پیام‌رسان سوئیفت تحت کنترل غرب منعکس نمی‌شوند و نظارت بر تراکنش‌ها را غیرقابل اجرا می‌کند.
گزارش‌های مستمر ایالات متحده مبنی بر اینکه عربستان سعودی ممکن است با حمایت چین در حال ساخت تأسیسات جدید فرآوری اورانیوم در نزدیکی الولا برای تقویت تلاش‌های فناوری هسته‌ای خود باشد، وجود دارد. حمایت مالی سخاوتمندانه ۸ میلیارد دلاری ریاض از پاکستان که در این هفته رونمایی شد، تقریباً به‌طور قطع باعث ایجاد سکسکه در واشنگتن خواهد شد.
بر اساس گزارش ردیاب سرمایه گذاری جهانی چین که توسط موسسه امریکن انترپرایز China Global Investment Tracker اداره می‌شود، عربستان سعودی یکی از ستون‌های کلیدی طرح کمربند و جاده چین (BRI) می‌باشد و یکی از سه کشور برتر جهان برای پروژه‌های ساخت‌و‌ساز چینی است. همین بس که تماس رئیس سیا نمی‌توانست برای گفت‌وگوی دوستانه با ولیعهد عربستان باشد.
