آمریکا می‌خواهد در آسیای میانه روسیه و چین را مقابل یکدیگر قرار دهد
همکاری مسکو و پکن مانع طرح‌های استراتژیست‌های آمریکایی می‌شود. آنها روابط به‌وجود آمده بین روسیه و چین را به‌عنوان تهدیدی برای نفوذ خود در اورآسیا تلقی می‌کنند. از دید آمریکایی‌ها برخورد منافع روسیه و چین در یکی از همسایگانی که هر دو دارای قدرت منطقه‌ای هستند، می‌تواند همکاری روسیه و چین را تخریب کند. برای واشنگتن به‌نظر می‌رسد آسیای میانه برای این امر «مناسب‌ترین» هدف است. بررسی فرضی سناریوهای چنین برخوردی نه تنها در سطح کارشناسی ـ تحلیلی، بلکه در سطح سیاسی ـ تبلیغاتی از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود. بیشتر از همه توجه روی «تهاجم» اقتصادی چین در «منطقه نفوذ روسیه» تکیه می‌شود. برای همین نویسندگان چنین مطالبی معتقدند که باید توسعه‌طلبی و نفوذ نظامی ـ سیاسی چین را دنبال کرد. در این کار ساختارهای نظامی آمریکا از عملیات اطلاعاتی ـ روانی نیز استفاده می‌کنند. بدین ترتیب منابع اینترنتی «کاروانسرای» که توسط فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) منتشر می‌شود، در ماه مارس مطلب «چین نفوذ روسیه در حوزه امنیت در آسیای میانه را برهم می‌زند» را چاپ کرد. در این نوشته ادعا می‌شود که حضور فزاینده اقتصادی و نظامی چین در آسیای میانه گویا موجب اصطکاک بین پکن و مسکو می‌شود، که پیشتر جزو «ضمانت امنیت منطقه‌ای » به شمار می‌آمد. استدلال نویسنده برآن پایه‌گذاری می‌شود که چین باید از سرمایه‌گذاری خود محافظت کند و روسیه به تهاجم چین در «منطقه نفوذ» سنتی روسیه نمی‌تواند «ناراضی» نباشد.
در تأیید تز حضور فزاینده نظامی پکن در آسیای میانه اطلاعاتی درباره تحویل سیستم‌های دفاع هوایی چینی، پهپادها و ماشین‌های زرهی سبک برای ترکمنستان و همچنین درباره فروش هواپیماهای بدون سرنشین و عرضه پشتیبانی‌های فنی به ارتش قزاقستان و ازبکستان ارائه می‌شوند. کشورهای آسیای میانه حقیقتاً سلاح‌های چینی را می‌خرند. بدین ترتیب در ژانویه سال ۲۰۱۵ از تحویل بخش کوچک سیستم موشک ضدهوایی برد متوسط «ها. کیو. ۹» چینی به ترکمنستان و ازبکستان طبق قراردادی که در سال ۲۰۱۳ بسته شده بود اطلاع حاصل شده بود. علاوه براین به ازبکستان حداقل مجموعه‌ای از پهپادهای ضربتی پترو داکتیل (یلونگ ۱) ساخت شرکت هواپیما‌سازی «چنگدو» تحویل داده شد. در همان زمان ترکمنستان از چین رادارهای دور‌برد خریداری کرد و ده‌ها پرسنل نظامی ترکمن در چین آموزش دیدند. ولی «اصطکاک» بین مسکو و پکن از کجا می‌آید؟ روسیه طی سالیان اخیر به ترکمنستان ده تانک «ت ـ ۹۰. س»، حداقل هشت «بی ام پی ـ ۳» (نوعی خودرو جنگی پیاده نظام. مترجم)، بیش از هزار خودرو کاماز (زاود کاما)، شش سیستم موشکی پرتاپ چندگانه به‌نام «گردباد»، دو هلیکوپتر« می ـ ۱۷ ـ ۱ب» و همچنین دو ناو موشکی پروژه ۱۲۴۱۸ «صاعقه» تحویل داد. کل حجم و ارزش این تدارکات نظامی قابل مقایسه با چین نیستند؛ منطقاً «از میدان بدر بردن» روسیه از ترکمنستان توسط چین این داده‌ها درج نمی‌شوند و از این‌رو در مقاله «کاروانسرای» اینها به‌طور کلی آورده نمی‌شوند. علاوه براین ترکمنستان دولت بی‌طرفی است که در هیچ بلوک نظامی نیست. این مسأله مانعی برای داشتن رابطه اقتصادی او با چین از طریق شبکه خط لوله گاز قاره‌ای و همچنین با ترکیه ایجاد نمی‌کند.
جالب اینجاست که «کاروانسرای» به‌عنوان ارزیابان «رقابت» روسیه و چین در آسیای مرکزی به‌طور عمده از نویسندگان گرجستانی و اوکرایینی استفاده می‌کند که دیدگاه‌های آنان از آنچه روی می‌دهند در تفسیرات آمریکایی می‌گنجند. ظاهراً در روسیه یا چین کارشناسانی که مناسب «کاروانسرای» باشد پیدا نمی‌کند. یکی دیگر از خطوط عملیات تبلیغی آمریکا ـ تعمیم شایعات درباره پایگاه نظامی چین که گویا در یک منطقه دورافتاده و دشواررس بدخشان کوهستانی (تاجیکستان) مستقر است. در ماه آوریل گذشته موسسه آسیای میانه و قفقاز واقع در واشنگتن مقاله پروفسور کالج نظامی ارتش آمریکا، استفان بلان در مورد شناسایی امکان استقرار پایگاه‌های نظامی در دالان واخان افغانستان (دالان واخان واقع در بین رشته کوه‌های پامیر، قراقروم و هندوکش است. مترجم) توسط پکن را منتشر کرد که از رخنه ستیزه‌جویان به سن کیانگ چین جلوگیری و امنیت حمل‌ونقل دالان را به‌سمت اقیانوس هند تأمین می‌کرد. اما سخن اولاً به‌ویژه در مورد افغانستان بود و ثانیاً پکن قاطعانه وجود چنین طرح‌هایی را رد کرد. در ماه فوریه موضوع حضور نظامی چین در آسیای مرکزی را واشنگتن پست ضمن انتشار مقاله بزرگی درباره حضور احتمالی نیروهای نظامی چینی در محدوده بدخشان کوهستانی و در ۸۵ کیلومتری از مرکز منطقه مرغاب ادامه داد.
جغرافیای این منطقه برای کنترل دالان واخان که افغانستان را با سن کیانگ چین متصل می‌کند مناسب است. در تصاویر ماهواره‌ای تعدای ساختمان‌هایی که بیشتر به نیروهای مرزبانی شباهت دارند تا پایگاه کاملاً نظامی دیده می‌شوند و در این تصاویر هیچگونه تجهیزات نظامی وجود ندارد. به گمان تحلیلگران چینی‌هایی که خبرنگاران نشریه توانستند با آنها صحبت کنند می‌توانند نمایندگان واحدهای شبه‌نظامی وابسته به ارتش آزادیبخش و مردمی چین باشند، اما جزو آن نیستند. واشنگتن پست برخلاف «کاروانسرای» نتیجه‌گیری‌های شتاب‌زده‌ای در مورد احتمال درگیری بین مسکو و پکن را نمی‌کند، اما اشاره می‌کند که چینی‌ها با احتیاط تلاش می‌کنند «خطوط قرمز»ی در منطقه‌ای که روسیه فعالیت می‌کند و واکنش احتمالی به استقرار نیروهای نظامی چین در بدخشان کوهستانی پیدا کنند. در عوض نشریه «اوروآسیا نت» ساروس نتیجه‌گیری‌هایی را انجام می‌دهد و بیان می‌کند که چشم‌انداز دراز‌مدت ظهور نیروهای چینی در تاجیکستان تمامی تعادل نیروها را تغییر خواهد داد، زیرا این اولین تجربه استقرار تاسیسات نظامی چین در قلمرو اتحاد شوروی پیشین خواهد بود. بهره‌برداری از این موضوع ادامه خواهد داشت. با این حال مسکو و پکن با آگاهی به اینکه منافع آنها در آسیای مرکزی می‌توانند یکدیگر را قطع کنند، رابطه‌ای ایجاد می‌کنند که مشکل حل نشدنی به‌وجود نیاید. از این‌رو به‌ویژه ایده بلند‌مدت و امید‌بخش همجواری اتحادیه اقتصادی اوروآسیا و «کمربند اقتصادی راه ابریشم» چین («طرح یک کمربند و یک راه») به‌وجود آمد.
