جنگ تجاری «دونالد ترامپ» علیه اقتصادهای بزرگ
کارشناسان و رسانه ها، جنگ تجاری را که «دونالد ترامپ» علیه اقتصادهای بزرگ به راه انداخته است، تهدیدی برای آمریکا و جهان ارزیابی می کنند که می تواند موجب وقوع یک رکود بزرگ و بحران مالی سراسری شود.
هر روز خبرهای جدیدی از اجرایی شدن تهدیدهای تعرفه ای میان ایالات متحده، چین و اتحادیه اروپا به گوش می رسد و شعله های آتش جنگ تجاری در جهان هر روز مرتفع تر می شود. به نظر می رسید با دیدار چند هفته قبل مقام های چین و آمریکا از شدت تنش ها کاسته شود اما افزایش تدریجی سطح توقعات «دونالد ترامپ» از متحدان کاخ سفید موجب شد اختلافات به صورت ناگهانی سرباز کند و اکنون اوضاع با دومینوی تعرفه های جدید وخیم تر شده است.
چند ماه قبل دونالد ترامپ این بازی بدون برنده را با تعیین تعرفه های 25 و10 درصدی بر واردات فولاد و آلومینیوم به ایالات متحده کلید زد. در پاسخ به این اقدام بروکسل نیز بر ورود برخی کالاهای آمریکایی به قاره سبز تعرفه هایی را وضع کرد.
اتحادیه اروپا چند روز قبل اعلام کرد در پاسخ به قانون تعرفه ای ترامپ، بر پوشاک، موادغذایی، نوشیدنی و موتورسیکلت های آمریکایی تعرفه هایی را به اجرا در می آورد.
جالب اینجاست رئیس جمهوری آمریکا در واکنش به این اقدام، اروپا را تهدید کرد موضوع واردات خودروهای ساخت اروپا را هدف قرار می دهد و بر واردات آن 20 درصد تعرفه وضع می کند. پس از این سخنان رئیس جمهوری آمریکا بود که ارزش سهام شرکت های خودروساز اروپایی تا 1 درصد سقوط کرد.
**آغاز رسمی جنگ تجاری
به اعتقاد تحلیلگران مبارزه طلبی ها در حال جدی تر شدن است. پس از تنش میان آمریکا و اروپا، در روزهای آینده ایالات متحده می خواهد بر 34 میلیارد دلار کالای چینی تعرفه هایی را اعمال کند؛ پکن هم از مقابله به مثل در مورد کالاهای آمریکایی خبر داده است.
نشریه تایم آورده است اقدامات متقابل تجاری میان قدرت های اقتصادی جهان شدت یافته و کم کم از شکل رجزخوانی و تهدید خارج شده و شکل عملی گرفته است.
در ادامه همین روند زنجیروار، یک مقام اروپایی گفته است در صورتی که آمریکا صنعت خودروسازی این اتحادیه را هدف بگیرد ممکن است قاره سبز هم برای حدود 75 میلیارد دلار کالای آمریکایی تعرفه های جدیدی را وضع کند.
با وجود روند متناوب تهدیدهای دو طرفه، نکته بارز این است که جنگ تعرفه ای آغاز شده و اتحادیه اروپا هم که تاکنون تمایلی به استفاده از واژه جنگ تجاری با آمریکا نداشت، حالا متقاعد شده است.
«سیسیلیا مالمستروم» کمیسر تجاری اتحادیه اروپا چند هفته قبل به شبکه سی.ان.ان گفته بود: ما در شرایط جنگ تجاری با آمریکا قرار نداریم زیرا در این وضعیت دو برنده وجود نخواهد داشت؛ به همین دلیل اروپا امیدوار است این امر به وقوع نپیوندد.
اما بسیاری از تحلیلگران اقتصادی از جمله «ماریان اشنایدر» از اندیشکده چتهام هاوس لندن اعتقاد دارند که جنگ تجاری شروع شده و نشانه آن وجود دو عنصر شامل اقدام متقابل تعرفه ای در یک فرایند حمایت گرایانه و نبود فضای مناسب برای مذاکره جهت خاموش کردن تنش است .
این وضعیت خطرناک با تهدید توئیتری اخیر ترامپ که گفته بود اگر اروپا تعرفه های خود را لغو نکند واشنگتن پاسخ محکم تری می دهد، بدتر هم شد. منظور ترامپ بررسی تعرفه 20 درصدی بر خودروهای اروپایی بود. به همین دلیل نشریه آتلانتیک از ادامه و تشدید چرخه تعرفه گذاری و تهدیدهای جدید خبر می دهد.
با همین شواهد است که مالمستروم روز گذشته عنوان داشت که «اروپا تمایلی برای بازی کردن در این شرایط نداشت اما تصمیم های یکجانبه دونالد ترامپ راه دیگری را برای این اتحادیه باقی نگذاشت. هرگاه کاخ سفید از خط مشی های خود عقب نشینی کند اروپا نیز تعرفه های خود را متوقف می کند».
**بحران برای اقتصاد آمریکا و جهان
در شرایطی که دولت ایالات متحده خود را غیرقابل مذاکره نشان می دهد اروپا به دنبال آن است تا واکنشی دست جمعی را به اقدامات ترامپ داشته باشد و در چارچوب موازین سازمان جهانی تجارت به آمریکا پاسخ دهد. با این
حال بزرگی ابعاد منازعه اقتصادی غیرقابل چشم پوشی نیست و می تواند پیامدهای خطرناکی را برای آمریکا و جهان داشته باشد. به نوشته تایم، کشیدن دیوارهای حمایتی به دور اقتصادهای ملی ممکن است موجب تشدید رقابت های خارجی و وقوع یک رکود بزرگ دیگر شود.
به طور قطع این جنگ تلفاتی خواهد داشت؛ به عنوان نمونه آلمان در سال 2017 بیش از 1.5 میلیون خودرو در آمریکا فروخت. همچنین کارخانه های خودروسازان آلمانی در خاک ایالات متحده برای بیش از 110 هزار کارگر آمریکایی شغل ایجاد کرده اند که بقای آن ها به طور مستقیم با فروش خودرو به این کشور وابسته است. با این وجود به اعتقاد تحلیلگران گرچه دو طرف موشک های خود را به سوی رقیب شلیک کرده اند اما هنوز فضا برای تنش زدایی وجود دارد.
تارنمای شبکه تلویزیونی سی.ان.بی.سی اعتقاد دارد با جدی تر شدن جنگ تجاری، هراس ها از وقوع یک رکود بزرگ جهانی بشتر شده است. بسیاری از تحلیلگران مسائل اقتصادی اعتقاد دارند تنش های تجاری که اکنون رو به افزایش است می تواند بزرگترین اقتصاد جهان را وارد رکود سختی کند. شاخص ها اقتصادی، نرخ تورم و تولید ناخالص ملی آمریکا و آمار رشد 2.8 درصدی و تصمیم احتمالی فدرال رزرو برای افزایش نرخ بهره همگی می توانند زنگ خطری برای آمریکا است. این رکود حتی با وجود اعتماد تجار و مصرف کنندگان به ثبت رکوردهای بالا و کاهش بی سابقه نرخ بیکاری قابل پیش بینی است.
به اعتقاد کارشناسان، در این شرایط وضع تعرفه های گمرکی و دامن زدن به جنگ تجاری با اروپا و چین می تواند وضعیت تورم در آمریکا را بدتر و رشد اقتصادی آمریکا را نابود کند. به نوشته سی.ان.بی.سی ممکن است میزان تعرفه ها در مقابل حجم اقتصاد آمریکا و روابط تجاری آن با دیگر کشورها چشمگیر نباشد اما فرایند تهدید و مقابله به مثل تعرفه ای، موجب سلب اعتماد تجار و مصرف کنندگان می شود و یک شوک هزینه ای را به همراه خواهد داشت.
در چند روز گذشته حتی بانک جهانی نیز نسبت به پیامدهای جنگ تجاری برای ایالات متحده و اقتصاد جهانی هشدار داد و تاکید کرد افزایش تعرفه ها بر تجارت در جهان تاثیر عکس خواهد داشت. افزایشی که فراتر از حد مجاز باشد منجر به کندتر شدن جریان تجارت جهانی تا 9 درصد می شود. این همان اتفاقی است که در سال 2008 رخ داد و موجب بحران مالی جهانی شد.
روزنامه چینی South China Morning Post نوشت: نخستین آسیب دیدگان از جنگ تجاری که ترامپ به راه انداخته است، شرکت های آمریکایی خواهند بود. درک پویایی مستقل زنجیزه تولید جهانی تصریح دارد که ساختار تعرفه ای مورد نظر رئیس جمهوری ایالات متحده بسیاری از تجارت ها در جهان از جمله بنگاه های بزرگ آمریکایی را تحت تاثیر قرار می دهد.
کارشناسان اقتصاد بین الملل تاکید دارند با اینکه همراهان و مشاوران ترامپ پیروزی آسان و مطلوب در جنگ تجاری با چین و اروپا را انتظار دارند اما در فرایند استفاده ابزاری از تعرفه ها برای مجازات رقبا، مهمترین قربانی شرکت های بزرگ و مصرف کنندگان در خود آمریکا خواهند بود.
دولت آمریکا مدعی است با حربه تعرفه ها رویه ناعادلانه تجاری چین و اروپا را هدف گرفته است اما به نوشته این روزنامه چینی در واقع ترامپ با سیاست های ملی گرایانه، تلاش می کند تا در روند رشد رقبای اقتصادی واشنگتن برای سال های آینده مانع ایجاد کند. اگر بتوان این سیاست تعرفه ای را یک راهبرد از سوی کاخ سفید نامید، شیوه کاملا بی ثمر است که علیه منافع شرکت های آمریکایی عمل خواهد کرد.