پاکستان در آستانه هرج و مرج
عمران خان مبارزه برای بازگشت به قدرت را آغاز کرد
نویسنده: ولادیمیر پروخواتیلوف مترجم: ک. رادین برگرفته از : بنیاد فرهنگ استراتژیک، ۱۱ ژوئن ۲۰۲۲
پس از پایان اولتیماتوم شش روزه اعلام شده توسط «عمران خان» در هفته گذشته که خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در هفته گذشته بود، «عمران خان» و حزب جنبش پاکستان برای عدالت (پاکستان تحریک انصاف) نافرمانی مدنی را آغاز کردند. … بعید است که درخواست دیرهنگام رئیس دولت از ثروتمندان با پیشنهاد تقسیم درآمد با فقرا، طوفان سیاسی را که در حال نزدیک شدن به پاکستان است، آرام کند. شانس «عمران خان» برای برکناری «دولت وارداتی» هر روز بیشتر می‌شود.
درآغاز ماه آوریل، مجلس سفلی پارلمان پاکستان، رئیس حزب مسلم لیگ پاکستان «شهباز شریف» را، که تحت حمایت رئیس ستاد ارتش پاکستان، ژنرال «باجوا» است ، به‌عنوان رئیس دولت این کشور انتخاب کرد. «عمران خان» بلافاصله پس از آن، که در نتیجه توطئه ارتش طرفدار آمریکا از سمت نخست‌وزیری برکنار شد، ضمن درخواست برگزاری فوری انتخابات پارلمانی که در پی آن رئیس جدید دولت تعیین خواهد شد، به دولت جدید اولتیماتوم داد. «شهباز شریف» اولتیماتوم «عمران خان» را رد کرد و ارتش را به اسلام‌آباد آورد. پس از ورود «عمران خان» به اسلام‌آباد و پیوستن به هوادارانش در میدان «دی چاوک»، جایی که درگیری با پلیس آغاز شد، مقامات به ارتش اجازه اعزام به پایتخت را دادند. پس از پایان اولتیماتوم شش روزه اعلام شده توسط «عمران خان» در هفته گذشته که خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در هفته گذشته بود، «عمران خان» و حزب جنبش پاکستان برای عدالت (پاکستان تحریک انصاف) نافرمانی مدنی را آغاز کردند.
هزاران مخالف از پیشاور به اسلام‌آباد راهپیمایی کردند، جایی که قدرت عملاً متعلق به متحد «عمران خان»، ژنرال «فیض حمید»، رئیس سابق سازمان قدرتمند اطلاعات نظامی پاکستان است (سازمان اطلاعات نظامی پاکستان با نام رسمی«انتر سرویس انتیلی‌جنس»، مشهور با سرواژه «آی‌اس‌آی» نام اصلی‌ترین سرویس اطلاعاتی پاکستان است که توسط نیروی زمینی پاکستان اداره می‌شود. «آی‌اس‌آی» عملیات‌های مخفی و اطلاعاتی عمده‌ای در بیرون از پاکستان در کارنامه دارد. مترجم). مقامات پاکستان از ارتش خواستند تا ناآرامی‌ها را سرکوب کند. با این وجود، در پیشاور، ارتش در کنار «عمران خان» قرار دارد، زیرا ژنرال «فیض حمید»، که در اکتبر ۲۰۲۱ توسط رئیس ارتش پاکستان، ژنرال «باجوا» از سمت مدیر سازمان اطلاعات نظامی پاکستان(«آی اس آی») برکنار شده بود، توسط او برای فرماندهی پادگان پیشاور فرستاده شد.
عجله «عمران خان» برای سازماندهی تظاهرات و درخواست انتخابات زودهنگام بی‌جهت نیست. وضعیت اقتصادی کشور به‌شدت سخت است. بانک مرکزی پاکستان اعلام کرد که تورم در ماه مه ۲۰۲۲ از ۱۳ درصد فراتر رفته که بالاترین نرخ در پاکستان طی دو سال و نیم گذشته است و ذخایر ارز خارجی به ۹/۷۲ میلیارد دلار اُفت کرد. و در هفته آخر ماه مه در بیانیه بانک مرکزی پاکستان گفته می‌شود که ذخایر ارزی به ۳۶۶ میلیون دلار کاهش یافته است. دو ماه دیگر کشور چیزی برای واردات نخواهد داشت. دولت قیمت سوخت و برق را افزایش داده است.
روشن می‌شود که دولت «شهباز شریف» نمی‌تواند اقتصاد را از بحران خارج کند. به‌محض به قدرت رسیدن، نخست‌وزیر جدید ضمن گفتن این که می‌خواهد بهره‌وری اقتصادی را افزایش دهد و پاکستانی‌ها تنها یک روز تعطیل در روز یکشنبه خواهند داشت، هفته کاری شش‌روزه را در کشور اجرا کرد. نخست‌وزیر بدشانس که متقاعد شده بود که این تنها کمبود سوخت و انرژی را تشدید می‌کند، دوباره کشور را به دوره پنج‌روزه کار بازگرداند. «شهباز شریف» همچنین یارانه سوخت را حذف کرد و هزینه‌ها را به مصرف‌کنندگان منتقل و تورم را بیشتر کرد.
اسلام‌آباد در حال حاضر برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی به ۳۶ میلیارد دلار نیاز مبرم دارد. در گذشته، پاکستان ۲۲ بار از صندوق بین‌المللی پول درخواست کمک کرده بود، اما این درخواست کمکی به موفقیت اقتصاد این کشور نکرد. «عمران خان» با درک این موضوع تصمیم گرفت از دام و فریب وام صندوق بین‌المللی پول خارج شود و به همکاری با روسیه سر و سامان داد. «عمران خان» پس از بازگشت از مسکو در اواخر فوریه گفت:«ما از روسیه ۲ میلیون تن گندم و گاز طبیعی خریداری خواهیم کرد که برای تأمین نیازهای داخلی و صنعتی پاکستان ضروری است. عرضه مواد خریده‌شده از روسیه با وجود تحریم‌های ضدِ روسیه انجام خواهد شد.» وی همچنین بر اهمیت ساخت خط لوله گاز «پاکستان استریم» که به گفته وی پرچمدار همکاری‌های اقتصادی روسیه و پاکستان است، تأکید کرد. سرویس مطبوعاتی وزارت اطلاعات و رادیو و تلویزیون پاکستان در پی دیدار «عمران خان» در مسکو با «ولادیمیر پوتین» با توجه به نتایج دیدار رهبر پاکستان گزارش داد که «اعتماد و صمیمیتی که مشخصه روابط بین دو کشور است به تعمیق و گسترش بیشتر همکاری‌ها در این زمینه در بخش‌های مختلف کمک می‌کند». همانطور که نوشتیم، این انگیزه ای بود برای سرنگونی او از پست ریاست دولت توسط ژنرال «باجوا». اکنون موقعیت «عمران خان» تقویت شده است. او در یک راهپیمایی هزاران نفری در لاهور گفت: «شب‌نشینی تازه شروع شده است! من همه پاکستان را فرا‌می‌خوانم! همه شما باید در خیابان‌ها، شهرها و روستاها آماده شوید. هنگامیکه من به همه شما گفتم در اسلام‌آباد جمع شوید، باید منتظر سیگنال من باشید. ما نمی‌خواهیم به کشورمان آسیبی وارد شود، اما به‌هیچ‌وجه دولت وارداتی را نمی‌پذیریم. جنبش ما شتاب بیشتری خواهد گرفت».
ده‌ها تن از هواداران «عمران خان» با پلیس در اسلام‌آباد درگیر شدند، جایی که تظاهرکنندگان بوته‌ها و درخت‌ها را در امتداد بلوار اصلی پایتخت آتش زدند. درگیری‌ها در شهرهای دیگر، از‌جمله در کراچی، که تظاهرکنندگان یک خودروی پلیس را به آتش کشیدند، روی داد. مقامات جاده‌های اصلی را با سیم خاردار و ده‌ها کانتینر حمل‌و‌نقل و کامیون مسدود کردند تا مانع از ورود معترضان به پایتخت شوند. در این میان، «عمران خان» در شهر کوچک «میانوالی» (استان پنجاب) راهپیمایی هزاران نفری را گردهم آورد که تقریباً کل جمعیت این استان به این راهپیمایی آمدند. بحران سیاسی در حال عمیق‌تر شدن است. در میان شایعاتی مبنی بر طرح ترور «عمران خان»، اداره پلیس اسلام‌آباد اعلام کرد که تمامی سرویس‌های امنیتی شهر در آماده باش کامل هستند. «حسن نیازی» برادرزاده «عمران خان» گفت که ترور رهبر حزب «تحریک انصاف پاکستان» به‌عنوان حمله به پاکستان تلقی خواهد شد و پاسخ آن تهاجمی خواهد بود. نخست‌وزیر «شهباز شریف» در یک کنفرانس تجاری در ۸ ژوئن، در بحبوحه افزایش اعتراضات گسترده، با حضور رهبران تجاری و اقتصاددانان برجسته کشور، سخنرانی کرد. رئیس دولت گفت: «زمان آن فرارسیده است که طبقه نخبگان فداکاری کنند و دارایی‌های غیرمولد مانند املاک و مستغلات باید مشمول مالیات شوند … تا به حال فقرا روزگار سختی را پشت سر می‌گذاشتند، اما امروز نوبت ثروتمندان است که این بار را به دوش بگیرند» . با این وجود، بعید است که درخواست دیرهنگام رئیس دولت از ثروتمندان با پیشنهاد تقسیم درآمد با فقرا، طوفان سیاسی را که در حال نزدیک شدن به پاکستان است، آرام کند. شانس «عمران خان» برای برکناری «دولت وارداتی» هر روز بیشتر می‌شود.
* https://www.fondsk.ru/news/۲۰۲۲/۰۶/۱۱/pakistan-na-poroge-haosa-۵۶۴۰۷.html
