مشکلات و منازعات که باعث شد ۳ شاخه قوم درانی به طالبان بپیوندد
نوشته کریم پوپل
۲۲حوت سال ۱۳۹۶
شهر کالنگ دنمارک
پیش گفتار: عده از روشن فکران مخالف قوم قوم بازی اند. ولی در احزاب جهادی و طالب که سطح اگاهی بلند ندارند همین قوم زبان معیاربوده و در همین راه مبارزه می نمایند.حالا مشاهد کنید که قومیت در وجود طالبان چه نقش دارند.
.
ملا عبدالغنی و نقش اقوام داخل طالبان
عبدالغنی برادر درسال ۱۳۴۷ در ولسوالی دهراوود ارزگان بدنیا آمده درسال ۱۳۷۳ با سه نفر دیگر گروه موصوف با طالبان را تاسیس نمود. او شوهر خواهر ملا عمر و ملا عمر شوهر خواهر او بوده است. وی شخص دوم طالبان بوده او به عنوان استراتژیست نظامی در میان مقام‌های بلند پایه طالبان یاد شده حاضر گفت وگو با آمریکا بود . وی پس از سقوط معاون ملا عمر بود.
وی از زمان ظهور طالبان در ۱۳۷۲ دومین فرد پر قدرت در میان طالبان بوده در موقع سقوط معاون وزارت دفاع بود.
« ملا برادر مربوط به عشیرۀ پوپلزایی است که کرزی هم وابسته به همان عشیره تعلق دارد. زمانی که کرزی در تحریک طالبان بود، ملا برادر از جمله حامیان کرزی بود . پیشتر گزارش هایی وجود داشت که ملا عبدالغنی برادر با احمدولی کرزی برادر حامد کرزی که از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ رئیس شورای ولایتی قندهار بود در ارتباط بوده است. احمد ولی به همین اساس ترور شد. ملا برادر پس از مرگ طالبان میتوانست طالبان را بطرف صلح کشاند ولی پاکستان اورا از قدرت بر انداخته جای اورا توسط مزدور پر نمود.تا پروصه صلح ناکام ماند. پاکستان همیشه تلاش دارد آنعده از طالبان را رهبر سازد کوچی باشد یا تحصیلات دینی خودرا در پاکستان به اتمام رسانیده باشد. وفا دار به همان درسهای سیاسی باشد که ملاهان پاکستانی برای شان توصعه نموده باشد.»
پدر کرزی عبدالاحد پوپلزایی یکی متنفذین و سیاست مدار بود که به حیث نماینده مردم قندهار در پارالمان ایفای وظیفه مینمود. بیاد دارم پدر کرزی در زمان ظاهر شاه یک دوسیه سیاه در دست چپ داشت و ۳۰ نفر بادی گارد اورا تعقیب مینمود . او از آن زمان در قندهار صاحب نفوذ بود زمانیکه طالبان به قدرت رسید پدر کرزی همکاری زیاد با طالبان نمود. پاکستان از خوف اینکه رهبری طالبان در دست چنین شخص قرار نگیرد اورا توسط طالبان ترور کرد.
قابل ذکر است پوپلزائی ها با شاخۀ های بنام بارکزایی و الیکوزایی و درانی ها یکی بوده، همکدیگر را برادر میدانند.
این سه شاخه از زمان احمدشاه بابا بیشترین حاکمیت را در اختیار داشته اند و سه شاخۀ دیگر درانی که شامل نورزایی، علیزایی و اسحاقزایی است. عده این سه شاخه مالدار وکوچی بوده یا حد اقل تا این اوخر کوچی بوده همیشه خود را از قدرت کناره دیده اند . وقتی طالبان ظهور کردند ، این سه شاخه بیشتر با آنان همکاری نمودند. با به قدرت رسیدن کرزی پوپلزایی و مخصوصا عملکرد های برادرش احمدولی کرزی در قندهار سه شاخۀ مقابل را بیشتر به سوی طالبان راند و عملیات های شدید نیرو های خارجی و افغان در ولسوالی های پنجوایی و ژیری و بعد هلمند بالا که بیشترعلیزایی ها و نورزایی ها دران ها سکونت دارند، این شاخه های قومی را بیشتر به سوی طالبان راند. عده زیادی این سه شاخه طالب شدند.
قوم درانی ( ابدالی ):
الف: زیرک : که خود شامل اقوام الکوزی، اچک زی، پوپلزی، بارکزایی می شود
ب : پنج پاو : که خود شامل نورزایی، علی زایی و اسحاق زایی است.
دولت نیز یا با نا آگاهی و یا عمدا به این مسئله توجه ننمود و به این صورت نیم بزرگی از درانی ها که بیشتر در هلمند، فراه و ارزگان مستقر اند همکار طالبان شدند. قبل ازینکه برنامۀ مصالحه به وسیلۀ کرزی اعلان گردد، در رهبری طالبان بر سر این مسئله اختلاف وجود داشت و اکثریت قومندانان نورزایی، علیزایی و اسحاقزایی از قدرت ملا برادر پوپلزایی راضی نبودند و به این صورت ملا عمر زیر فشار سختی قرار داشت.
ملا برادر نیز به این بخش طالبان عمداً توجه نمیگرد و امکانات تسلیحاتی و لوژستیکی در اختیار آنها قرار نمیداد، تا اینکه در اثر فشار این قومندانان ملا رسول نورزایی شامل شورای رهبری طالبان شد و مسئول غرب افغانستان و والی فراه از سوی طالبان مقرر گردید و حافظ مجید نیز در شورای رهبری از صلاحیت های خاصی برخوردار شد.
یکی از دلایلی که ملا برادر و ملا طیب تصمیم گرفتند تا به پروسۀ صلح کرزی بپوندند همین بود که اینان از نظر قومی روز تا روز موقف خود را در درون طالبان بسیار ضعیف میدیدند و به همین خاطر تلاش کردند که قبل از آنکه از مقام های شان بیافتند درپی ان شدند دراین طرف دست و پا کنند ولی پاکستان مجال نداده ای اس ای آنها را دستگیر و به امریکایی ها تحویل دادند. در حقیقت پاکستانی ها هیچگاه راضی نیست تا یک حکومت پوپلزائی در افغانستان تشکیل گردد. حدود ۹۵ فیصد عساکر طالب از قوم غلزی بخصوص کوچی های پاکستان افغانستان هستند.
«جالب است که پاکستان نفر دوم طالبان را دستگیر و تحویل امریکایی ها میکنند، اما رهبری طالبان هیچ اعتراضی بر پاکستان نمیکند که نشان میدهد از قبل میان ملا عمر و ملا برادر جنجال به وجود آمده است و این اختلاف چیزی جز تمایل ملا برادر به پروسۀ صلح کرزی نبوده که حال ملابرادر دستگیر میگردد، اما ملا عمر اعتراض جدی را مطرح نمیسازد.»
مسئولیت شورای رهبری کویته بعد از دستگیری ملا عبدلغنی برادر به ملا نانی هوتک یکی از افراد قومی ملا عمر داده شد و معاون اودر این شورا ، حافظ مجید نورزایی که در زمان امارت طالبان قومندان امنیه طالبان بود مقرر گردید. به این صورت نقش پوپلزایی ها در این شورا از میان رفت و نقش نورزایی ها بالا رفت.
اما بعد ازین تحولات، رهبری طالبان تصمیم گرفته اند تا نفوذ و اقتدار شورای کویته را در داخل افغانستان محدود بسازند و به این خاطر حال تصمیم بران شده تا یک هلمندی به نام ملاقیوم ذاکر را در بخش تدارک و عملیات نظامی به جای ملابرادر مقرر دارد.
ملا ذاکر ۳۶ ساله که از علیزایی های کجکی هلمند است، در زمان امارت طالبان قومندان نامداری بود که بعد به وسیلۀ امریکایی ها دستگیر و تا ۲۰۰۷ در گوانتانامو به سر برد. بعد به کابل آورده شد و یکسال را در زندان پلچرخی گذراند و بعد بر طبق تصمیم کمیسیون تحکیم صلح رها شد و دوباره با طالبان پیوست و درین چند سال عملیات طالبان را در هلمند بالا در کنار ملا جلال تایمنی رهبری میکرد و اینک گفته میشود که قرار است جای ملا برادر را بگیرد و به این صورت سه شاخۀ پنج پای درانی درمیان طالبان از موقف برتری برخوردار میگردند و این نشان میدهد که طالبان و حامیان بیرونی آنان چگونه از تضاد میان درانی ها سود میبرند و تلاش میکنند تا روز تا روز این اختلاف را در میان دو جناح آن عمیق تر و جنجال را در جنوب غرب کشور بیشتر بسازند.
آزادی ملا برادر یکی از خواست های حکومت افغانستان از مقام های پاکستان بود. ملا برادر در سال ۲۰۱۰ در پاکستان بازداشت شد. آن زمان گفته می شد که ملا برادر حاضر به مذاکره با حکومت افغانستان بود. به همین دلیل، بازداشت او تلاش پاکستان برای تخریب روند صلح افغانستان تلقی گردید.
عده گویند که پاکستان با زندانی ساختن ملا برادر قدرت طالبان را مسقیما به افراد مورد اعتماد خود از قوم غلجی سراج الدین حقانی تسلیم نمود. ملا برادر دیگر کاری کرده نمیتواند. آزاد شدن ملا برادر به هیچ صورت به مفهوم آغاز مذاکرات صلح در آینده شده نمیتواند . زیرا طالبان – آنان که با حکومت افغانستان درگیر جنگ هستند- بارها گفته اند کسانی که در زندان و در کابل هستند، از ما نمایندگی کرده نمی توانند. از این سبب، آزادی ملا برادر حتا اگر او به کابل بیاید هم به هیچ صورت کدام مشکلی را حل نخواهد کرد. این تاکتیک پاکستان بود که تا حال جنگ ادامه داشته پروسه صلح به ناکامی انجامید.
مخالفت ملا رسول با ملا هیبت اله اخوند زاده
چون در رهبری طالبان دست پاکسنان دخیل بوده تعین نمودن رهبر از طرف خود طالبان خطر بزرگ برای پاکستان بوده بناعاً پاکستان رهبری طالبان را در دست دارد. ملا منصور رهبر کشته شده طالبان از قوم اسحاق زوی بود . ولی نورزایی ها با رهبری ملا رسول مخالف بوده باعث تشکیل شاخه طالبان از قوم نورزایی گردید. پس از ملا منصور ملا هیبت اله به حیث رهبر و سراج الدین حقانی معاون اول او انتخاب گردید. ملا رسول از قوم نورزایی میگوید که من در بین قوم نورزایی صاحب شهرت بودم باید رهبر مرا انتخاب مینمودند پاکستانی ها مداخله نموده ملا هیبت اله اخندزاده را که در پاکسنان در مکتب دیو بندی تحصیل نموده شخصی است که در بین طالبان شهرت ندارد ولی اسخبارات پاکستان اورا انتخاب نموده است در حقیقت ملا هیبت اله منحیت سمبول بوده رهبری طالبان بدست سراج الدین حقانی سپرده شده است.
علت دوم طالبان رهبری طالبان را صرف به قندهار میداند ولی ملا هیبت اله بدون در نظر داشت خواست طالبان سراج الدین حقانی که از پکتیا است را به حیث معاون خود انتخاب نموده است. بدین لحاظ ملا رسول یک شاخه دیگر از طالبان را برهبری خودش ساخت و گروه ملا رسول کما کم با دولت افغانستان در همکاری است. برای چندین بار نماینده های ایران با ملا رسول ملاقات نموده است. ولی در مورد بتوافق نرسیده اند. گفته میشود ملا رسول از طرف پاکستان زندانی و بسر نوشت ملا عمر ملا یاسر ملا برادر ملا عبیداله گرفتار شده از بین رفته است . طالبان این گروه بنام قطری طالبان یاد می کنند که با دولت در مذاکره اند.
فعلا اداره افراد ملا رسول را ملا عبدالمنان نیازی بدوش داشته در کابل بسر میبرد. و گروه دیگر از طالبان را محاذ فدايى نام دارد ؛ در اصل از سوى طرفداران ملا دادالله منصور ايجاد شده و اکنون، رهبرى آن به دوش نجيب الله وردک مى باشد. و نجیب وردک با وزارت امنیت افغانستان ارتباط دارد.
ملا رسول ملا هیبت اله سراج الدین حقانی
منبع
۱. وحید مژده تحلیلگر مسایل سیاسی داخل طالبان
۲.گروه هاى مخالف مسلح دولت افغانستان کدام ها اند؟ سایت پژواک
http://peace.pajhwok.com/…/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D9%87%…
3.ملا هیبت الله آخندزاده، رهبر جدید طالبان کیست؟در سایت دوچ ویله
http://www.dw.com/…/%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%87%DB…/a-19281711
۴. ملا عبدالغنی برادر کیست؟ در سایت بی بی سی
http://www.bbc.com/…/…/130919_k03_profile_mulla_ghani_bradar
۵.دستگیری ملا برادر در نتیجه اختلافات درونی طالبان در سایت تی کا گ افغان
http://tkg.af/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%…/
۶. میزان نفوذ پاکستان بر شاخه های انشعابی طالبان چقدر است؟
https://www.afghantelex.com/…/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%…/
