به پیشواز اول می، روز جهانی همبسته‌گی کارگران

اعلامیه سازمان سوسیالیست‌های کارگری افغانستان اول ماه می، روز تجدید پیمان…

ناپاسخگویی به چالش های جهانی؛ نشانه های زوال تمدن غربی!؟

نویسنده: مهرالدین مشید بحران های جهانی پدیده ی تمدنی یانتیجه ی…

عشق و محبت

رسول پویان در دل اگـر عـشق و محبت باشد نجـوای دل آهـنـگ…

جهان در یک قدمی فاجعه و ناخویشتن داری رهبران سیاسی…

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان در حاشیه ی حوادث؛ اما در اصل…

چند شعر از کریم دافعی (ک.د.آزاد) 

[برای پدر خوبم کە دیگر نیست]  ترک این مهلكه با خون…

مکر دشمن

  نوشته نذیر ظفر با مکـــــر خصم ، یار ز پیشم…

نویسنده ی متعهد نمادی از شهریاری و شکوهی از اقتدار…

نویسنده: مهرالدین مشید تعهد در قلمرو  ادبیات و رسالت ملی و…

اهداف حزب!

امین الله مفکر امینی      2024-12-04! اهـــــدافِ حــزبم بـــودست صلح وصفا ی مــردم…

پسا ۷ و ۸ ثور٬ در غایت عمل وحدت دارند!

در نخست٬ دین ماتریالیستی یا اسلام سیاسی را٬ بدانیم٬ که…

نگرانی ملاهبت الله از به صدا درآمدن آجیر فروریزی کاخ…

نویسنده: مهرالدین مشید پیام امیر الغایبین و فرار او از مرگ؛…

مدارای خرد

رسول پویان عصا برجان انسان مار زهرآگین شده امروز کهن افسانۀ کین،…

افراطیت و تروریسم زنجیره ای از توطیه های بی پایان

نویسنده: مهرالدین مشید تهاجم شوروی به افغانستان و به صدا درآمدن…

عید غریبان

عید است رسم غصه ز دلها نچکاندیم درد و غم و…

محبت، شماره یکم، سال ۲۷م

شماره جدید محبت نشر شد. پیشکش تان باد!

روشنفکر از نظر رفقا و تعریف ما زحمتکشان سابق

Intellektualismus. آرام بختیاری روشنفکر،- یک روشنگر منتقد و عدالتخواه دمکرات مردمی آرامانگرا -…

پیام تبریکی  

بسم‌الله الرحمن الرحیم اجماع بزرگ ملی افغانستان به مناسبت حلول عید سعید…

عید خونین

رسول پویان جهان با نـقـشۀ اهـریمنی گـردیـده پـر دعوا چه داد و…

بازی های ژیوپولیتیکی یا دشنه های آخته بر گلوی مردم…

نویسنده: مهرالدین مشید بازی های سیاسی در جغرافیای افتاده زیر پاشنه…

ادریس علی

آقای "ادریس علی"، (به کُردی: ئیدریس عەلی) شاعر و نویسنده‌ی…

گزیده‌ای از مقالهٔ «هدف دوگانهٔ اکوسوسیالیسم دموکراتیک»

نویسنده: جیسون هی‎کل ــ با گذشت بیش از دو دهه از…

«
»

ماشومان سياسيون او ماشومانه جنګونه

وروسته له هغې چې د بلخ په والي عطامحمد نور، د ولايتي شورا د وکيل آصف مهمند د نيول کيدو، د نوموړي د ساتونکو د وژل کيدو او په خپل کور کې د آصف مهمند د بندي کېدو او ترې د غوږ پرې کېدو خبرونه خپاره شول؛ له دغه ولايته د عطامحمد نور د ليرې کېدو اوازې هم خپرې شوې. تيره ورځ په خپله نور هم تاييد کړه او زياته يې کړه داسې خبرونه یې ترلاسه کړي چې د افغانستان د ولسمشرۍ په ماڼۍ ارګ کې د بلخ له ولایته د ده د لېرې کېدو لپاره لیدنې کتنې شوي دي.

د آصف مهمند او عطامحمد نور د شخړې د قضيې له برسېره کېدو وروسته د اسلامي حزب د مشر ګلبدين حکمتيار او عطامحمد نور تر منځ د لفظي شخړو او يو پر بل د تورونو لګولو بازار هم ګرم شو. آن تيره ورځ په سمنګان ولايت کې د افغانستان د نجات د عالي شورا د ملاتړ لپاره په جوړه شوې غونډه کې نور تقریباُ خپلې ټولې خبرې د حکمتیار غندنې او بد ویلو ته ځانګړې کړې وې. ده حکمتیار ته په خطاب کې وویل «ته چې د کابل په قصاب مشهور یې په کوم مخ دې ښار ته راغلی یې؟» نور تور ولګاوه چې حکمتیار له بهرنیو هیوادونو پیسې اخلي او د ایران او شیعه ګانو پرضد څرګندونې کوي.

نور وروسته تر هغه په حکمتیار لفظي بريدونه پیل کړل چې حکمتيار یوه اونۍ وړاندې کابل کې عطا محمد نور یو بزدله مشر وباله چې پر وینا یي د حکومت له امکاناتو پر حکومت نیوکي کوي. همداراز څو ورځې وړاندې حکمتيار د جمعيت ګوند په پخواني مشر احمدشاه مسعود د پاکستان د جاسوس تور ولګاوه. حکمتيار د بدخشان ولایت له یو شمېر خلکو سره په کتنه کې احمدشاه مسعود له آی ایس آی سره په تار لرلو تورن کړی او ويلي يې دي چې د دفاع وزارت ۶۰۰ جنرالان د پنجشېر اوسېدونکي دي چې زیاتره یې په اصل کې کلینران دي. د حکمتيار له دغو څرګندونو وروسته د جمعيت ګوند بېلابېلو سرلارو تند غبرګون وښود او هر يو په نوبت سره حکمتيار په هيواد کې په قومي، سمتي او حزبي تعصب تورن کړ.

که د عطامحمد نور او ګلبدين حکمتيار سياسي مخينې ته وکتل شي؛ دواړه هغه څوک دي چې په سياست کې کابو ديرش کلنه تجربه لري. هم عطامحمد نور او هم ګلبدين حکمتيار د ا فغانستان په سياست کې خپل قوي رول لوبولی دی. دا نه وايم چې مثبت دی که منفي؛ خو تر ډيره دواړه په سياست کې پاتې شوي دي. خو له بده مرغه چې تر اوسه دواړه سياسي ځوانۍ ته نه دي رسيدلي او دواړه لکه پنځه کلن ماشومان داسې جنګونه کوي. دا ډير د افسوس ځای دی چې د کابو ديرشو کلونو په تيريدلو سره بيا هم زمونږ دغه سياسيون د سياست پوخوالي ته نه رسيږي او اوس هم ماشومان دي.

د نور او حکمتيار لفظي شخړې بلکل د هغه ماشومانو جنګونو ته ورته دي چې په لوبو کې وران شي او بيا يو و بل ته سپکې سپورې وايې او تورونه لګوي. دوی دواړه يو پر بل داسې تورونه پورې کوي لکه ماشومان چې په توپ ډنډه يا خوسي لوبه کې په خپل منځونو کې سره وران شي او بيا مقابل لوري ته وايې چې د هګيو غله، ته هماغه يې چې د فلاني کاکا له کوره دې هګۍ پټې کړي دي. مقابل لوری ورته وايې چې ته هم سپينه کوتره نه يې، تا هم د فلاني ماما له مرغانچې ډير چرګان پټ کړي دي.

اوس دې نه حکمتيار او نه هم عطا نور خلکو ته د خپلو شخصيتونو ښودنه کوي. د دواړو سابقه ولس ته معلومه ده او د دواړو شخصيت ټول ملت په درسته معنا پيژندلی دی. اړتيا نشته چې اوس دواړه بيرته له سره خلکو ته د خپرو څېرو ښودلو نمايش وکړي. ولس د اويايمې لسيزې  کورني تنظيمي جنګونه نه دي هير کړي، ولس د دواړو حزبونو (جمعيت او حزب) خاطرې له ځانه سره لري او اړتيا نه ليدل کيږي چې دوی هڅه وکړي چې ځانونو ته نوې شخصيتونه پيدا کړي. دا چې ولس حوصله کړې او دواړه يې بخښلي دي؛ نو نور دې د ولس حوصله نه ازمويې.

د حزب اسلامي او جمعيت اسلامي تر منځ د اختلاف پخوانۍ خاطرې د هيواد د هر بچي په ذهن کې لا شته دی. ا و اوس چې يو ځل بيا دواړه سره ښکر په ښکر کيږي نو دا د هيواد او ولس لپاره بد شګون لري. ځکه نو ولس دواړو ته حوصله کړې او دواړه بايد د ولس د حوصلې ازموينه وانخلي، دواړه بايد نور خلکو ته د ستونزو د راولاړولو او په خپلو منځو کې د منفي رقابت لوبه پايته ورسوي. نور نو هيواد په هغه حالت کې نه دی چې د دوی دواړو لوبو ته لکه د فوټبال لوبې سيالبين ناست وي. که چيري دوی خپلو منفي رقابتونو ته دوام ورکړي نو ولس به نه يواځې دا چې پر وړاندې يې پاسيږي؛ بلکې له دوی سره به د خپلو تيرو کړو حساب کتاب هم وکړي.

لیکنه : خوشحال آصفي