سفر وزیر خارجه و رئیس ستاد ارتش امریکا به پاکستان و افشای مرگ حقانی
نویسنده : مهرالدین مشید
پاکستان درآستانۀ سفر وزیر خارجه و رئیس ستاد ارتش امریکا مرگ جلال الدین حقانی را افشا کرد. رسانه های بین المللی یک روز پیش از سفر مایک پومپیو، وزیر خارجه و جنرال جوزیف دانفورد رئیس ستاد ارتش امریکا این موضوع را اعلان کردند. رسانه ها به نقل از منابع طالبان گزارش دادند که بنیانگذار شبکۀ حقانی در منطقه فتح جنگ در نزدیکی شهر اسلام‌آباد پایتخت پاکستان درگذشت. وزیر خارجه و لوی درستیز اردوی امریکا در حالی وارد پاکستان شد که از یک سال به اینسو فشار های واشنگتن بر اسلام آباد بیشتر شده تا اقدام های اسلام آباد در مبارزه با تروریزم عوض شود. این نخستین دیدار مقام های ارشد امریکایی با اداره جدید پاکستان تحت رهبری عمران خان است. این سفر در واقع روابط آیندۀ اسلام آباد و واشنگتن راکلید می زند؛ اما شگفت آور این است که چگونه شد تا اسلام آباد مرگ حقانی را در هنگام سفر مقام های ارشد امریکایی افشا نمود. در حالی که گفته می شود، حقانی سه سال پیش درگذشته است. لدر هر حال این که حقانی دیروز درگذشته و یل پیشنر از آن، هر دو احتمال درست است و این افشاگری تنها برای گروۀ طالبان و حامیانش مصرف سیاسی دارد و بس؛ زیرا مرگ حقانی دگرگونی در فعالیت های شبکۀ حقانی بوجود نخواهد آورد؛ زیرا او بیمار بود و در عملیات این شبکۀ جهنمی تاثیر نداشت. فعالیت های این گروه را برادرش سراج الدین حقانی به پیش می برد که اکنون معاون گروۀ طالبان است. سه سال پیشتر از امروز از زمانی که شایعۀ مرگ آقای حقانی رسانه یی شد، نه تنها حمله های شبکه حقانی کم نشد؛ بلکه به حمله های بی رحمانه و وحشیانۀ آن بیشتر افزوده شد. جنایات این شبکه آنقدر وحشتناک است که بسته شدن پروندۀ مرگ آن نمی تواند، بر روی آنها پرده بکشد. شبکه حقانی یکی از پیچیده ترین شبکه های تروریستی است که حمایت کامل آی اس آی، را با خود دارد و مرگ رهبر آن تغییری در توان عملیاتی این گروه ایجاد نمی‌کند. جلال‌الدین حقانی در دوران جهاد با شوروی با ادارات استخباراتی پاکستان، عربستان سعودی و امریکا در ارتباط بود و یکی از قوماندان‌های معروف به شمار می‌رفت که بر اساس گزارش‌ها سهم قابل توجه از کمک‌های عربستان و امریکا به مجاهدین به او رسید، در همین مدت با اسامه بن لادن آشنا شد و یکی از افراد مورد اعتماد لادن گردید. بمباردمان طیاره‌های امریکایی در خوست قرار گرفت و زخمی شد، اما هنگامی که رژیم طالبان از سوی امریکا سقوط کرد، جلال‌الدین حقانی به متحد سابق خود پاکستان بازگشت و این بار در وزیرستان شمالی پایگاه ساخت. با آن که جلال‌الدین حقانی در سال ۲۰۰۷ میلادی سکته مغزی کرد، اعضای بدنش فلج شد و در بستر بیماری افتاد. در سندی آمده که نصیرالدین حقانی فرزند حقانی در ۱۵ فبروری ۲۰۱۲در دیدار با سفیر سعودی در اسلام آباد از وی خواسته بود که پدرش در سعودی تداوی شود. حقانی در آن زمان ۶۲ ساله بوده و به بیماری لوپوس مبتلا بود. بر بنیاد سند نشرشده رهبر شبکۀ حقانی در آن زمان در وزیرستان بوده و پزشکان برایش گفته‌اند که باید بستری شود. اما فعالیت‌های شبکه حقانی از سوی پسران جلال‌الدین ادامه یافت. ایالات متحدۀ امریکا در سال ۲۰۱۲ میلادی شبکه حقانی را در لیست گروه‌های تروریستی شامل ساخت و همچنان پنج میلیون دالر بالای جلال‌الدین حقانی جایزه تعیین کرد. بر بنیاد یک سند فاش‌شده دیگر دیدار میان پسر حقانی و سفیر عربستان دوهفته پس از آن انجام شده که حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان در دیدار با آصف علی زرداری، رییس جمهور پیشین و اشفق کیانی، رییس ستاد ارتش پیشین پاکستان از آنان خواست تا زمینۀ دیدارش با ملا عمر، رهبر طالبان را مساعد کنند. در این دیدار کرزی و مقام‌های پاکستانی جنرال کیانی به وی پیش‌نهاد دیدارش با ملا فضل‌الله، رهبر گروه حقانی را کرد؛ اما او گفته که به این دیدار تن میدهد؛ اما هراس دارد که مبادا حقانی ملاقات با او را رد کند.
موجودیت این شبکه در پاکستان به مثابۀ بازوی ارتش پاکستان هر از گاهی سبب تنش ها میان اسلام آباد و واشنگتن شده است. چنانکه مایکل مولن در سال ۲۰۱۱ در یک سخنرانی، رابطه آمریکا با پاکستان را آشفته و در عین حال حیاتی خواند و اعلام کرد وی این بیانات را طی یک سخنرانی به مناسبت پایان تصدی خود به عنوان رئیس ستاد ارتش آمریکا بیان کرد. مولن اظهار داشت که به جانشین خود جنرال «مارتین دمپسی» گفته است که جنگ در افغانستان سخت ترین چالش او خواهد بود؛ اما باید اهمیت پاکستان را نیز به یاد داشته باشد و «سعی کند در مورد این رابطه آشفته و در عین حال حیاتی بهتر از من عمل کند». این اظهارات یک هفته پس از اینکه مولن به یک کمیته مجلس سنای آمریکا اعلام کرد طالبان وابسته به شبکه حقانی، «بازوی حقیقی» سازمان اطلاعاتی نظامی پاکستان هستند، منتشر شد. این سخنانی که مولن در مجلس سنای آمریکا بیان کرد، به آتش خشم تنش و کدورت با پاکستان دامن زد؛ اما با تاسف که امریکا آن زمان هم جدی عمل نکرد و به بازی گرگ و میش با پاکستان ادامه داد.
سایت ویکی لیکس پس از آن که نود هزار اسناد و مدارک محرم را پس از طبقه بندی در رابطه با جنگ افغانستان منتشر نمود. این اسناد از جنوری دو هزار و چهار تا دسامبر دو هزار و نو میلادی به صراحت نشان میدهد که دستگاه اطلاعات پاکستان با طالبان بویژه با شبکۀ حقانی روابط تنگاتنگ و نزدیکی داشته و حتی نماینده این دستگاه، در شورای کویته تحت رهبری ملاعمر، عضویت دارد. پسانتر روزنامه فاینانشل تایمز چاپ لندن در گزارشی تحت عنوان «پاکستان به یک برخورد جدی تر ضرورت دارد» نوشت: مبارزهء ناتو در افغانستان به سرعت رو به ناکامی است، مگر این که ایالات متحدهء امریکا در برابر پاکستان برای بستن پایگاه های طالب بویژه شبکۀ حقانی در آن طرف سرحد موقف جدی تر اتخاذ کند. درست این زمانی بود که قرار بود قصر سفید امریکا ارزیابی ستراتیژی خود در مورد افغانستان را اعلان کند. در همین حال “بل هریس” یک مقام بلند پایهء ملکی ایالات متحدهء امریکا در قندهار که از مقامش کنار رفت در یک مصاحبه با روزنامهء فاینانشل تایمز گفت، تلاش های واشنگتن برای تقویت روابط با اسلام آباد، به منظور قطع جریان دوامدار شورشیان از پاکستان به افغانستان در سال گذشته به شکست مواجه شد.
دیری نگذشته بود که دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس به صراحت اعلان کرد که پاکستان در خفا به طالبان کمک می کند و به شبکۀ حقانی تسهیلات همه جانبه را فراهم می کند. در گزارشی هم که توسط مدرسه اقتصاد لندن منتشر شد، دستگاه اطلاعات پاکستان – آی اس آی – به همکاری گسترده با طالبان متهم شد. در این گزارش آمده است که (آی اس آی) به طالبان و به شبکۀ حقانی در افغانستان، پول، آموزش و پناهگاه می دهد. حدود یک هفته قبل از انتشار این گزارش، موسسه تحقیقاتی آمریکایی “رند” نیز با انتشار گزارشی اعلام کرد عوامل اطلاعاتی پاکستان و نیروهای شبه نظامی دولتی این کشور، شورشیان طالبان را آموزش می دهند و به آنها درباره تحرکات نیروهای امریکایی در افغانستان اطلاعات می دهند.
روزنامه تایمز چندی قبل شواهدی را به نشر سپرد که برای پاکستان جای انتقاد باقی نمی ماند. همچنین سند محرمانه و پنهانی نیرو های ناتو در افغانستان موسوم به “وضعیت طالبان” در نتیجه بیست و هفت هزار پژوهشی که از تقریباً چهار هزار زندانی تهیه شده بود. از دخالت شبکۀ آی اس آی در افغانستان پرده برداشت. این گزارش (آی اس آی ) را به مداخله در افغانستان متهم می کند و می گوید، آنچه در افغانستان میگذرد، آی اس آی ازآن آگاهی کامل دارد. این گزارش می گوید که اسلام آباد پیش از خروج مکمل نیرو های بین المللی از افغانستان، برای سرنگونی دولت در کابل تلاش سیستماتیک کرده و برای این برنامه، از طالبان و شبکه القاعده حمایت کامل نمود. در سند ناتو گفته شده که (آی اس آی) حتی بیشتر از طالبان، نقش زشت و شریر در جنگ افغانستان دارد و اظهارات دیوید کامرون که گفته بود: پاکستان بازی دوگانه را انجام می دهد، در تحقیق و اظهارات طالبان هم تایید شده است. این گزارش به نقل از فرماندهان طالبان نوشته که منابع طالبان این را هم گفته اند که پاکستان به دامنهء جنگ و مصیبت های افغانستان دامن می زند و می خواهد تا حکومت را که به باور پاکستانی ها متحد غرب و هند است، از پا در آورد. تهیه کننده گزارش ناتو به این باور است که طالبان بخاطر روش نرم و معتدل را اختیار کرده اند تا ناتو را به خروج از افغانستان تشویق کنند. طالبان همچنان می خواهند تا در آینده در افغانستان حاکم شوند؛ اما پس از بمباران هوایی امریکایی ها در سرحد و کشته شدن ۲۴ سرباز پاکستانی روابط واشنگتن و اسلام آباد به تیره گی گرایید و روزنامه ستراتفور کامینتری در یک مطلب تحلیلی درباره حمله اخیر قوای ناتو در امتداد سرحدات افغانستان و پاکستان و پی آمد های آن بر روابط اسلام آباد و واشنگتن چنین نوشت: ده ها سرباز پاکستانی در نتیجه این حمله کشته و زخمی شدند. این حمله روابط واشنگتن و اسلام آباد را متشنج تر کرد. پاکستان در واکنش به این واقعه سفیر امریکا در اسلام آباد را احضار کرد و اعلان نمود که همهء راه های اکمالاتی ناتو در پاکستان را مسدود می سازد. در حدود یک سال راۀ اکمالاتی ناتو از طریق پاکستان مسدود شد و ناتو از طریق روسیه به اکمالات نیرو های خود اقدام کرد.
از گفته های بالا آشکار می شود که امریکا از روابط تنگاتنگ شبکۀ حقانی با اسلام آباد آگاهی کامل داشته و اسناد و شواهد زیادی موجود اند که در کنار اظهارات مقام های امریکایی مبنی بر پیوند شبکۀ حقانی با اسلام آباد از این رابطه پرده بی می دارد؛ اما اسلام آباد هر از گاهی از ترفند های گوناگون برای به فریب کشاندن امریکا سود می جسته است و این بار هم مرگ حقانی را در آستانۀ سفر وزیر خارجۀ امریکا علم کرده است. در این میان چیزی که شگفت انگیز است، این که غرب در رابطه به مخفی بودن حقانی در پاکستان آنهم در اسلام آباد هیچ واکنش نشان نداد که برای همه پرسش برانگیز است و این معنای کاسه زیر نیم کاسه را دارد که به جز بازی با سرنوشت مردم افغانستان زیر نام مبارزه با تروریزم معنای دیگری ندارد. افغانستان از هفده سال بدین سو سناریو های گوناگون را زیر نام کشته شدن مرموز ملاعمر، کشته شدن ملامنصور بوسیلۀ طیارۀ امریکا در مرز پاکستان و ایران و حالا هم افشای کشته شدن حقانی، تجربه می کنند. نه تنها این آزمون ها؛ بلکه از این خطرناک تر افغانستان به لابراتواری بدل شده است که کشور های جهان اسلحه های سبک و سنگین خود را در آن آزمایش می کنند و به فعالیت های گوناگون در آن می پردازند. گفته می توان که آنان با استقلالیت کامل در جغرافیای افغانستان در حوزه های مختلف عمل می کنند و قوانینی میان افغانستان و جامعۀ جهانی که نیرو های شان در افغانستان فعال است، موجود نیست که پاسخگویی آنان را در برابر حکومت افغانستان قانونمند بسازد. یاهو
