رثای دکتر محمد اقتداری- انسانی پیگر آزادی و عدالت اجتماعی
بیژن باران
این قافله عمر عجب می گذرد. خیام قطار زمان را در بقای ماده و چرخه حیات تا ممات از پروانه و گل تا انسان و ستاره تصویر کرد. در صفحه فیسبوک بنده، خبر فوت دکتر اقتداری در 1 آوریل 2022، 170 پسند از رفقای ایرانی و افغان گرفت. نظرات کاربران محبوبیت او را نشان داد. در 8 آوریل 2022 در بزرگداشت او 300 نفر در وستوود کانتری کلاب گرد آمدند. سلاید شو شرح تصویری زندگی 8 دهه این مبارز نستوه با گلآرایی صحنه، خاطرات رفقا و خویشان پرشکوه بودند.
صفات نکوهیده او، رعایت حقوق زنان، کمک به ستمکشان، مبارزه با استبداد، مهماننوازی نکات نورانی خاطرات بودند. در 1 آوریل رفیق مبارز دکتر محمد اقتداری از ما جدا شد. ولی یادش با ما خواهد ماند. تجربه مبارزات او گرانبها و یادش سبز ماند. محمد رفیق شفیق، عدالت خواه، انسانگرا بود. او ستاره نورانی در 60 سال دوستی، دانش، انصاف، نوع دوستی، مبارزه بضد استبداد و استعمار است. راه او 100 سال است ادامه دارد.
دکتر اقتداری حافظه قوی با بیان شیرین برای روایت رویدادهای مبارزات، تاثیر متقابل فرهنگ ایران و چین از سفر میدانی و مطالعات خود در باره این 2 کشور، خاطرات سفر به ایران را بیان کرد. سرودهای 100 سال مبارزه ایران برای استقلال، آزادی، عدالت را با رفقا همخوانی می کرد. او کتابخانه، آرشیو اسناد جنبش، گلهای رنگارنگ در باغ و ایوان بجا گذاشت. عمل و چهره بشاش او بیاد مانده؛ گرچه حرف او هم آموزنده بود. او همیشه وقت برای کمک به جنبش داشت.
در جمع مبارزان رهبری صمیمی، آگاه، خوش بیان، خاکی بود. در این 6 دهه دوستی حضور او مغتنم بود در: اردوی دانشجویی، سمینار، کنفرانس، کنگره کنفدراسیون، جلسات کانون فرهنگی، همایش سالانه مسا و سیرا، راهپیمایی گروهی، شب نشینی، محافل بحث و جدل، میتینگ با زوم. یاد او با آشنایان، رفقا، خویشان، دوستان در خط زمان جاری است.
او موتور جنبش اجتماعی؛ نماد انسانیت، انصاف، شجاعت، آگاهی بود. شاد و آینده نگر زیست. همیشه برای کمک و مبارزه وقت داشت. صبور و امین بود. او با آرمان عدالت برای همه در مبارزه پیگیر بود. تجارب مبارزاتی و انسانی او به نسل بعدی رسیدند. یادش ما را ترک نمی کند. او در خدمت جنبش و مردم بود. یادهای او جای خالی این انسان سترگ را پر کنند. او فرزند دکتر مصدق در انسانگرایی بود. کمکهای او به نیازمندان الگوی انسانگرایی بود. او مبارزی نستوه، انسانروا و آگاه بود. در صف اول مبارزات اجتماعی بود. او تیزهوش، لارج، بزرگوار، مهماندوست بود. ولی خرده بین، نقزن، غیبت گو نبود. او مبارزی صدیق، پیگیر، کثرتگرا بود. از او خاطرات خوبی بجا ماند. او ستاره تابان در جنبش ضد استبداد بود.
او زحمتکشان، کودکان، اقلیتها، زنان را می ستود. حرف طرف را خوب گوش می کرد. با لحنی دوستانه پاسخش را ردیف می کرد. دکتر اقتداری ملاط جنبش دانشجویی بین گروههای ایده الوژیک بود. او پراگماتیک بود؛ نه داگماتیک. محبوبیت او در عمل کمک به انسان بود؛ نه در حرف و شعار. آرمان او عدالت اجتماعی یعنی رفع فقر، مرض، ستم در جامعه بود. خاطره: میز فروش کتاب، او کتاب در باره فروغ فرخزاد را خرید؛ گفت: این را فریده همسرم دوست دارد.
او با خاطرات دانشگاه مورگان، گاهی بشکار آهو در کوهها ویرجینای غربی می رفت. آدم پر انرژی، پویا، شاد، مثبت در جامعه بود. مهمان نوازی او نمونه ایرانیت بود. او آگاه به گذشته تاریخی ایران و تکامل زمین از آغاز تا پیدایش انسان بود. روایتگر پرشور مبارزات مردم ایران بود. در مراسم عروسی و عزا پیشگام بود. یادش سبز ماند.
دکتر اقتداری، دکتر طهماسبی، دکتر پارسا، دکتر گودرزی مبارزان بنام در واشنگتن و آغازگران کنفدراسیون دانشجویی، کانون فرهنگی ایرانیان واشنگتن، سیرا، مسا در دهه 1980 بودند. هر دو رژیم نسبت به این فرزندان خلف مام وطن جفا کردند. مردم از فیض صداقت، امانت، آگاهی، کاردانی، مدیریت، تخصص آنها دریغ شدند. او نویسنده، سخنور در مطبوعات، رادیو، تلویزیون، اینترنت بود. او 3 کتاب زیر را ناتمام گذاشت: شرح زندگی و چگونگی فعالیت های سیاسی و اجتماعی با تاکید بر اقامت در آمریکا، تاریخ تسلط ایران بر مصر در زمان هخامنشیان، تاریخ کهن روابط ایران و چین.
شکیبایی و تندرستی فریده خانم، گودرز جان، فرزند و نوه را خواهانم. در خانه این خانواده فرهیخته و انسانگرا، فریده خانم گشاده رو مهماننواز، کتابحانه بزرگ، بحثهای بی یاپان سیاسی- خاطرات خوش بنده اند. در عکس 2017 زیر رفیقان قدیمی دیده شوند: بیژن اسدیپور، کامبیز قائم مقام، دکتر محمد اقتداری، بیژن باران. جملاتی از برخی دوستان آید.
Hassan Zerehi روزنامه نگار کانادا: یاد دوست و خویش بزرگوار من گرامی باد بیژن جان.
Akbar Zolgharnian شاعر سوئد: روان اش شاد و یاد اش هماره. باید افزود: پس از راهپیمایی در صندوق عقب خودرویش را می گشود. چای و خرما برای رفع خستگی رفقا سخاوت مندانه و بشاش می چید. نویسنده کتاب “گذر از آتش 2017″Iraj Ghahraman Lou: یاد آن دوست مبارز و عدالتخواه همیشه در دل آزادیخواهان جاودان است🌹🌹🌹🌹🌹❤️❤️
Mohammad Fakheri Tabrizi: سپاسگزار- چه توصیفی زیبا و گویا، فقدانشان اندوه بار و دردناک بوده؛ برایتان ارزوی بردباری دارم.
*
محمد اقتداری متولد 1937 شهر لار استان پارس، در ژانویه ۱۹۶۰ به آمریکا آمد. دارای یک فرزند دختر و 2 نوه باشد. او با دکترای اقتصاد بین الملل، استاد سابق دانشگاه ایالتی مورگن و بالتیمور بود. او مدیری مدبر بود. از رهبری کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در شهر واشنگتن در دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۹، پیرو دکتر محمد مصدق و جبهه ملی ایران بود. پیرو سابق سازمان انقلابی، پایه گزار موسسه مطبوعاتی آسیا در واشنگتن در دهه ۱۹۷۰، عضو پایه گزاران کمیته دفاع از حقوق دموکراتیک مردم ایران و سیرا در آمریکا در دهه ۱۹۸۰، کانون دوستداران فرهنگ ایران از اوائل تأسیس و مسئول امور مالی و مالیاتی آن بود.
در سایتهای عصر نو، جبهه ملی، ایران لیبرال، امروز نما، کانون فرهنگی دماوند و ایرانیان واشنگتن تسلیتنامه نشر شدند. تقی مختار، علی افشاری، بیزن باران در صفحه فیسبوک خود در رثای او نوشتند. بزرگداشت دکتر اقتداری در اکتبر 2019 در شهر وینا-ویرجینیا کار ارزنده ای بود. چون 26 نفر در لیست خاطره گویان بود؛ برخی در ضیق وقت حذف شدند. دوستی من با ایشان از اواخر دهه 1960 بوسیله برادرم و همسرش در دانشگاه هوارد بود. چند کلمه در باره شخصیت مبارزاتی، بشاش، ورزشمند، هوشمند، پیگیر در دوستی و مبارزه خاطرات با ایشان باید گفت. او مداراجو، باانصاف، هنردوست بود.
کتاب فروشی آسیا در خیابان 18 و کلمبیا دی سی مرکز دیدار رفقا و خرید کتاب بود. او را در جشن نوروز در هتل “هالیدی این” کریستال سیتی 1981 دیدم. او از بانیان واحد واشنگتن-بالتیمور و بنده از واحد کلمبیا سازمان آمریکا، عضو کنفدراسیون بودیم. در کنگره های فدراسیون آمریکا او در رهبری بوده؛ همدیگر را می دیدیم. سیگار نمی کشید؛ اکثر رفقا سیگاری بودند. در تظاهرات ضد دیکتاتوری و ضد امپریالیسم با هم بودیم.
کنفدراسیون اردوهای تابستانی و زمستانی چند روزه داشت که اعضا در محلی ییلاقی دور هم گرد آمده؛ بحثهای داغ سیاسی را ادامه دادند. در جلسات واحد واشنگتن در دوپانت سیرکل، طبقه 3 شبهای دوشنبه، او، دکتر پارسا بناب، دکتر طهماسبی، دکتر ناظر، دکتر سیروس بینا، دکتر مهدی ادهم، دکتر ناظر، سعید ضرابیان، رحیم باجقلی را در دهه 1970 دیدم. سرود خوانی ای ایران، دانشجو، انترناسیونال با دوستان بیاد مانده اند. در انجمن شبی رییس جلسه به خروج دکتر پارسا اخطار داد. او گفت مرا از در بیرون کنی از پنجره وارد خواهم شد که پیگیری مبارزاتی را نشان داد.
در اعتصاب غذا برای حقوق زندانیان سیاسی هم با هم بودیم. دکتر طهماسبی اعتصابگران را ویزیت کرد. آنها دارو و پول برای زلزله و جنگ زدگان آسیا جمعآوری کرده؛ فرستادند. سینا، ادهم، بیژن در گروه مطالعه هفتگی در کالج پارک کتب مترقی را مرور کردند. نیز پیاده روی به پارک گلن اکو با رحیم می رفتیم؛ بحثهای سیاسی، تاریخی، علمی داشتیم. سفر او به ایران پس از انقلاب، به چین با دقت و عکسهای فرهنگی مربوط به رد ایرانیان در چین، جاده ابریشم بخاطر ماندند. مقالات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی او ارزنده اند. دوستی نیم قرن با دکتر اقتداری مغتنم بود.
*
تاریخ حرکت است؛ حرکت مستلزم مقایسه {مبداء و مقصد و با دیگران}. د. اچ. کار. گر حسودی بدی گفت و رفیقی رنجید./ گو تو خوش باش که ما گوش به احمق نکنیم. حافظ غیبت و قهر کردن را دوست ندارد. زندگی دکتر اقتداری حرکت بوده؛ هیچگاه غیبت نکرد. چند فراز از حضور دکتر اقتداری در کنگره های کنفدراسیون در زیر آیند.
1961 کنگره 9. اعلان “سازمان دانشجویان ایرانی در واشنگتن و حومه.” دفاع از اعتصابات کارگری، زلزله زدگان، زندانیان سیاسی. شهر واشنگتن 5 دبیر قطب زاده، شاملو، پرویز خطیب، اقتداری، محمدی انتخاب شدند. اساسنامه تصویب شد. مارس: در جشن عید، اختلاف در نصب تمثال شاه یا مصدق در جشن بالا گرفت. اسفندیاری کاردار دانشجویی سفارت از دانشجویان دفاع کرد.
برگزار کننده جشن خوش صدا بود. دانشجویان به او فشار آورده تا بدلیل گرفتگی صدا از سرماخوردگی و سرفه گردانندگی جشن را به قطب زاده بدهد. قطب زاده با بلندگو به ذم شاه و مدح مصدق پرداخت. در جشن 200 نفره بین طرفداران شاه و مصدق دعوا شد. رومیزیها کشیده شده؛ ظروف روی کف افتادند. شهناز و زاهدی از در پشت خارج شدند. پلیس آمد؛ 25 نفر را دستگیر کرد؛ 2 نفر دانشجوی مصدقی و بقیه از سفارت بودند. آنها روز بعد آزاد شدند. در جشن ضبط صوت و عکسبرداری آزاد بود.
شاهین فاطمی در نیویورک، نخشب از دانشگاه کلمبیا، شایگان در نیوجرسی، بیژن مصاحب نیا از جبهه ملی در جشن بودند. دیگر دانشجویان واشنگتن 2قطبی شده؛ از سفارت استقلال یافتند. مه: 175 دانشجو جلسه ای در سالن معماری دانشگاه هاورد داشتند. اقتداری رییس جلسه بود.
1962 کنگره 10. نورمن-اوکلاهما. مارس، جشن نوروز، پیوستن به کنفدراسیون جهانی، تضاد چین و شوروی. اردشیر زاهدی در 60-62 و 73-79 سفیر بود. آغاز جنبش مسلحانه ظفار-عمان.
1963 کنگره 11. سنت لوییس. مارس، جشن نوروز. تظاهرات جلوی کاخ سفید، راهپیمایی از بالتیمور به کاخ سفید. خانه ایران، واقع در خیابان کلمبیا، دی سی. زندان سکولارهای صدیق: احمد مجیدیان رییس بانک ملی و ابتهاج نماینده ایران در کنفرانس جهانی برتن وودز 1944 در ایجاد دلار برای ارز تجاری و ذخیره جهان.
1964 کنگره 12. لس آنجلس. دبیران: اقتداری، ح زواره ای. نشریه دانشجو. یرواند آبراهیمان به نامه فارسی مقاله داد.
1965 کنگره 13. شیکاگو. از لس آنجلس، برکلی، نیویورک، هوستون نمایندگان آمده بودند. ولی سیادت، اقتداری، پارسا بناب در کنگره بودند. جلال آل احمد در این کنگره و در خانه ایران واشنگتن با 40-50 عضو سخنرانی کرد. کتاب غربزدگی را به اقتداری داد که در نیویورک چاپ شد.
ISA Iranian Students Association اتحادیه دانشجویان ایرانی
CIS Confederation Iranian Students کنفدراسیون دانشجویان ایرانی
کارشناس جهانی ریچارد فرای و محسن مهدی بنیانگزاران ش بودند. MESA Middle East Studies Association
CIRA Center for Iranian Research and Analysis اقتداری، مهرداد مشایخی، ناصر طهماسبی، زواره ای، تام ریکس بنیانگزار بودند. پس از چند سال گرداننده آن دکتر هوشنگ امیر احمدی شد.
