جنگ روسیه – اوکراین منجر به جنگجهانی سوم نخواهد شد
«این نگرانی فزاینده وجود دارد که دولت جو بایدن در مساله اوکراین در چرخه تنشی سقوط میکند که در نهایت میتواند به جنگجهانی سوم شود. به نظر میرسد که پیشینه ورود ایالات متحده به جنگجهانی اول و دوم به عنوان یک داستان پندآموز تلقی میشود. در سالهای ۱۹۱۴ و ۱۹۴۰ دولت آمریکا موضع سختی را درخصوص مخالفت با ورود به جنگ اتخاذ کرد. با این حال در هر دو پرونده تاریخی، کمک فزاینده ایالات متحده به یکی از طرفهای درگیر در جنگ واکنشهای شدیدی را نسبت به مسئله امنیت به همراه داشت و ورود آمریکا به هر دو جنگ را محتملتر کرد.»
جیسون دیویدسون، پروفسور علوم سیاسی در دانشگاه مری واشنگتن در تحلیلی برای نشریه “نشنال اینترست” نوشت: «دو تفاوت چشمگیر میان جنگهای جهانی و پرونده کنونی وجود دارد که میتواند دلیلی برای خوشبینی نسبت به مسئله جنگ اوکراین باشد. اول اینکه، درک دولت آمریکا نسبت به تهدید در نتیجه موفقیتهای دشمن اصلی در میدان نبرد و اقداماتی که ایالات متحده را هدف قرار میدهد، واقعیتر و جدی تر شده است. این توهم تهدید، آمریکا را به سمت تنش سوق داد. در هر دو مورد، مردم آمریکا و کنگره این کشور با ترس و وحشت شاهد کشتار و خونریزی در اروپا بودند. تنها چیزی که بر عدم تمایل آنها برای پرداخت هزینههای ورود به جنگ غلبه کرد، این توهم فزاینده بود که امپراتوری آلمان و آلمان نازی تهدیدی برای منافع ایالات متحده است.
از زمان حمله روسیه به اوکراین در تاریخ ۲۴ فوریه، سیاستگذاران آمریکایی نسبت به قدرت نظامی روسیه ارزیابی درستی نداشتند و البته مسکو هم اقدام جدید چشمگیری را جهت تهدید منافع آمریکا انجام نداد. بنابراین دلیلی برای آمریکا وجود ندارد که با تشدید تنش خطر وقوع جنگ را افزایش دهد. زرادخانههای هستهای در هر دو طرف دومین عامل مهم در این مسئله است. امروز جنگ با روسیه فقط شامل کشتار نمیشود بلکه شامل آرماگدون نیز هست. خطر آرماگدون سطح خارقالعادهای از احتیاط را اعمال میکند که ما آن را در نگرانی واقعی مردم آمریکا و کنگره در مورد خطر جنگ با روسیه شاهدیم.
جنگجهانی اول
وقتی که در اوت ۱۹۱۴ جنگ شروع شد، دولت وودرو ویلسون اعلام بیطرفی کرد. همزمان با پیشرفت جنگ، صادرات آمریکا به متفقین به طرز چشمگیری افزایش یافت. در سال ۱۹۱۴ صادرات آمریکا به اروپا از واردات به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار سبقت گرفت، در حالیکه در سال ۱۹۱۷ این تفاوت ۳.۵ میلیارد دلار بود. از ۷ میلیارد دلاری که در حین دوره بیطرفی وارد قدرتهای متفقین شد، ۲ میلیارد دلار آن مهمات بود. ویلهلم دوم، امپراتور آلمان در سال ۱۹۱۷ در تلاشی برای فلج کردن متفقین توسط محدودسازی دسترسی آنها به کمکهای مهم ایالات متحده، جنگ نامحدود زیردریایی را تصویب کرد.
کمپین جنگ نامحدود زیردریایی آلمان تهدیدی چشمگیر و فزاینده برای منافع آمریکا بود. پس از چند هفته شروع این کمپین، چندین تن از آمریکاییها با غرق شدن ناوهایشان فوت کردند. رئیسجمهور وودرو ویلسون ضمن اینکه از کنگره خواست تا اعلام جنگ کند، اظهار تاسف کرد که کمپین زیردریایی آلمان تهدیدی برای منافع آمریکا، امنیت کشتیهایش و امنیت شهروندانش بود.
در سالهای اول جنگ جهانی اول، مردم آمریکا و کنگره این کشور به شدت با ورود آمریکا مخالف بودند. آرتور لینک، تاریخنگار آمریکایی نوشت که دلیل اصلی برای حس ضد جنگ آمریکایی اخبارهایی بود که روزانه از کشتار در جبهه غربی گزارش میدادند؛ باوری مبنی بر اینکه این جنگ بیپایان بود. مهمترین عاملی که مردم آمریکا و کنگره را توجیه کرد که بهای جنگ را بپردازند، جنگ زیردریایی نامحدود آلمان و غرق شدن کشتیهای آمریکایی بود.
جنگجهانی دوم
در آوریل ۱۹۴۰، آدولف هیتلر به نروژ حمله و دانمارک را تصرف کرد. علیرغم درخواستهای زیاد و فوری از جانب انگلیس و فرانسه، دولت فرانکلین دلانو روزولت، رئیسجمهوری وقت آمریکا ورود به جنگ را نپذیرفت و کمکهای نظامی به کشورهای در حال جنگ ارسال نکرد. اما از آوریل ۱۹۴۰ تا دسامبر ۱۹۴۱، دولت فرانکلین دلانو روزولت متقاعد شد که نازی آلمان تهدیدی برای ایالات متحده بود. پیروزی سریع نازی بر فرانسه (ژوئن ۱۹۴۰) و توانایی انداختن بمب در انگلیس (پاییز ۱۹۴۰) آن هم با مصنویت از مجازات بیانگر قدرت نظامی آلمان و نشانههایی مبنی بر اینکه آمریکا نمیتواند برای شکست هیتلر به دیگران متکی شود، بود.
در ماه مه ۱۹۴۱ فرانکلین دلانو روزولت وضعیت اضطراری نامحدودی را اعلام کرد. همزمان با شروع جنگ جهانی دوم، فرانکلین دلانو روزولت نسبت به تهدیدات آلمان نگران بود. اکتبر ۱۹۴۱، ۷۰ درصد از آمریکاییها گفتند شکست هیتلر بسیار مهمتر از شرکت نکردن در این جنگ است. البته که حمله ژاپن به پرل هاربر در نهایت آمریکا را وارد جنگ جهانی دوم کرد.
اوکراین
پاسخ دولت جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا به جنگ روسیه-اوکراین به طرز چشمگیری با پاسخ دولت ویلسون به جنگ جهانی اول و پاسخ فرانکلین دلانو روزولت به جنگ جهانی دوم متفاوت بوده است. ایالات متحده از ماه ژانویه بیش از ۱۰ میلیارد دلار کمکهای نظامی به اوکراین وعده داده است که ۷۷۵ میلیون آن را در ۱۹ اوت اعلام کرد.
با این حال، دولت بایدن بسیار مراقب این بوده تا از هرگونه تنش جدی که ممکن است منجر به درگیری مستقیم میان آمریکا/ناتو و روسیه شود جلوگیری کند. این دولت دائما درخواستها برای اعلام منطقه پرواز ممنوع و یا هر اقدام دیگری که میتواند خطر درگیری مستقیم نظامی با روسیه را افزایش دهد، رد کرده است. جو بایدن در ماه مارس گفت: “ما علیه روسیه جنگ نخواهیم کرد . درگیری مستقیم میان ناتو و روسیه به منزله شروع جنگجهانی سوم است؛ اتفاقی که ما باید جلوی آن را بگیریم.” دولت بایدن همچنین مراقب کمکهای نظامی ارائه شده به اوکراین بوده است. برای مثال،نسبت به ارسال جنگندههایی که اوکراین میتواند از آنها برای حمله به روسیه استفاده کند، خودداری کرده است. در نهایت آمریکا از اوکراین درخواست کرده که از تسلیحاتی که آمریکا ارسال میکند، برای حمله علیه خاک روسیه استفاده نکنند.
قبل از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، مقامات دولت آمریکا نسبت به قدرت نظامی روسیه نگران بودند. اما همزمان با شروع جنگ، روسیه با مشکلات خطیری مواجه شد که تردیدهایی را درخصوص قدرت نظامی این کشور برمیانگیزد. تلاش روسیه برای تصرف کییف و کل اوکراین شکست خورد. درست یک ماه پس از شروع جنگ، روسیه به جای تمرکز بر دونباس در شرق اوکراین، مجبور شد از کییف عقبنشینی کند.
همانطور که جولیانا اسمیت، سفیر آمریکا در ناتو طی مصاحبهای در ماه ژوئن گفت، اکثرا تصور میکردند که مدرنسازی نظامی پسا ۲۰۰۸ روسیه موفق بود. برعکس، وی گفت این جنگ نشان داده که علیرغم سرمایهگذاریها، آنها قادر نبودهاند برخی از چالشهای هستهای را از میان ببرند. به علاوه، این جنگ خودش موجب از دست رفتن قدرت روسی شده است. در نهایت و برخلاف پروندههای دو جنگ جهانی، روسیه اقدام و تشدیدی علیه آمریکا و منافع آمریکایی از زمان شروع جنگ انجام نداده است.
مقامات رسمی دولت بایدن نسبت به ضرورت جلوگیری از هرگونه سناریویی که منجر به جنگجهانی سوم شود، آگاه شدهاند. در ماه آوریل، ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا هشدار داد که هیچکدام از ما نمیتواند تهدیدی که جنگ هستهای میتواند ایجاد کند را دستکم بگیرد. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا درخصوص ارسال سیستمهای موشکی به اوکراین گفت: “هدف کلیدی این است اطمینان حاصل کنیم که شرایط به جایی ختم نشود که وارد جنگ جهانی سوم شویم.
مردم آمریکا و کنگره این کشور نسبت به خطرات حمایت آمریکا از اوکراین و ایجاد جنگ با روسیه از جمله جنگ هستهای نگرانند. یک نظرسنجی در ماه مه نشان داد که ۵۱ درصد از شرکتکنندگان “به شدت” نسبت به حمایتهای آمریکا و ناتو از اوکراین نگران هستند که میترسند که این حمایتها به جنگ با روسیه ختم شود. ( ۳۱ درصد “تا حدودی” نگران هستند.)
علیرغم دلایل برای خوشبینی، همچنان باید خطرات را رصد کرد. دولت بایدن باید بیشتر به سیگنالهایی که روسیه درخصوص کمکهای نظامی جدید غرب به اوکراین میفرستد، توجه کند. از طرفی، مقامات آمریکایی هم نباید تصور کنند که میتوانند تسلیحاتی را به صورت مخفیانه به اوکراین بفرستند. در نهایت، آمریکا نیاز دارد تا به فشار علیه اوکراین ادامه دهد تا از کمکهای نظامی غربی در جهتی استفاده نکند که موجب ایجاد تنشها از جانب مسکو شود.»