چگونه جنجال بر سر دفتر قطر و سکوت بر سر بستن شورا های کویته و پشاور
نویسنده : مهرالدین مشید
دیپلوماسی تهاجمی سیاسی و نظامی پاکستان
همزمان به سفر باجوه اردوی پاکستان ده ها مرمی به ولسوالی های نازیان، اچین و لعل پور ننگرهار شلیک کرد که این نشانهء دیپلوماسی تهاجمی پاکستان برضد افغانستان است. این شلیک مرمی ها از یک سو نشانهء عدم صداقت پاکستان برای صلح افغانستان است و از سویی هم این را می توان تهاجم سیاسی نظامی پاکستان خواند. این در حالی است که جنرال جوزف دنفورد رئیس ارتش امریکا می گوید که برای او ثابت شده، استخبارات پاکستان از تروربستان حمایت می کند. پیش از این گفته شده بود که باجوه بر اثر فشار امریکا به کابل سفر کرد. جنرال جوزف دانفورد (1)که همراه جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا در کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای این کشور حضور داشت تصریح کرد که این موضوع برای او مشخص شده است. وی افزود: “برای من واضح است که سازمان اطلاعات ارتش پاکستان (آی‌اس‌آی) با گروه‌های تروریستی رابطه دارد. در چند سال گذشته ما دیدگاهی دووجهی نسبت به پاکستان داشتیم تا رفتار این کشور تغییر کند.” وی در ضمن از سفر باجوه به کابل استقبال کرد. وی زمانی این سخنان را گفت که چند روی بعد خواجه آصف وزیر دفاع پاکستان عازم امریکا شد. از سویی هم ینس ستولتنبرگ منشی عمومی ناتو گفت، در تلاشها برای تامین ثبات در افغانستان با حکومت این کشور، کمک میکند. وی میگوید، ایالات متحده و ناتو به مسئله پناه گاههای امن برای گروه‌های تروریستی در پاکستان با جدیت مینگرند و برای سرکوب تروریستان با حکومت افغانستان کمک میکنند. این در حالی است که وزیر خارجۀ پاکستان می گوید، امریکا جنگ افغانستان را باخته است. خواجه آصف وزیر خارجه پاکستان امریکا را در جنگ افغانستان بازنده خواند. وی این سخنان را در واشنگتن هنگام دیدارش با مقام های امریکایی بیان کرد و افزود که کشورش فشار هیچ کسی را قبول ندارد و آصف قبول کرد که بی اعتمادی میان دو کشور موجود است و اما ابراز امیدواری کرد که قابل حل می باشد. وی به ادامه گفت، پاکستان بر تروریستان پس از کشته شدن منصور رهبر طالبان نفوذ ندارد. وی کشته شدن او را تخریب کردن پروسهء صلح افغانستان خواند و علاوه کرد که آنان برای سرکوب تروریستان با افغانستان همکاری می کنند. وی تاکید کرد که افزایش فشار بر پاکستان سبب وحدت طالبان و داعش می شود.
وی در حالی از ارتباط کشورش با تروریستان انکار کرد که جنرال غفور(2) داشتن ارتباط سازمان‌های استخباراتی یک کشور را با گروه‌های تندرو، بخش عادی از فعالیت‌های این سازمان‌ها خواند و اظهار داشت: ” داشتن روابط با حمایت کردن (از گروه‌های هراس افگن) دو چیز متفاوت استند. وی افزود : “برای من نام یکی از سازمان‌های استخباراتی را بگیرید که (با گروه‌های تندرو) ارتباط نداشته باشند. هرکس دارد. اگر این ارتباط به خاطر از میان برداشتن تهدید باشد، پس یک اقدام مثبت است”. خواجه آصف (3)در ضمن وزیر خارجۀ پاکستان، حکومت افغانستان را متهم به فساد کرد و ادعا کرد که اردوی آن کشور به گروه طالبان سلاح به فروش می رساند. خواجه محمد آصف، روز پنجشنبه همچنین اظهارات مقامات امریکایی به شمول دونالد ترمپ، رئیس جمهور ایالات متحده را “اتهامات توهین آمیز” عنوان کرد که گفته اند، اسلام آباد از گروه های تندرو حمایت می کند. آقای آصف تاکید کرد که چنین اتهامات روابط دو جانبۀ اسلام آباد و واشنگتن را که به گفتۀ وی از قبل با “بی اعتمادی” دچار است، بیشتر متزلزل سازد.
از این اظهارات مبهم آصف در پیوند به لانه های هراس افگنان فهمیده می شود که هنوز پاکستان حاضر نیست تا برای مبارزه با دهشت افگنان صادقانه عمل کند و لانه های تروریستان را در خاک خود نابود کند؛ بلکه از لحن او پیدا است که هنوز در قاموس نظامیان پاکستان میان تروریزم خوب و بد خط قرمز موجود است. حال بر امریکا است که بازهم با پاکستان وارد تعامل می شود و یا این خط را از میان برمی دارد. هرچند آصف از رابطهء اسلام آباد با تروریستان چیزی نگفت و اما سخنگوی اردوی پاکستان تایید کرد که استخبارات پاکستان با گروه های تروریستی رابطهء خود را حفظ کرده و اما افزود که که میان حفظ رابطه و پشتیبانی تفاوت وجود دارد. چندی پیش میتس گفته بود که حاضر هستیم تا برای نابودی تروریستان با پاکستان همکاری کنیم و اضافه کرد، اگر پاکستان به خواست کشورش برای مبارزه با تروریزم درست عمل نکند، گزینه های دیگری بر روی میز موجود است. آقای جیمز متیس تاکید کرده که امریکا پس از این از تمامی امکانات برای نابودی تروریستان استفاده خواهد کرد و از رفع تمامی محدودیت ها سخن گفت که این زنگ خطری برای پاکستان است و چراغ سبزی برای پایان دادن به جنگ افغانستان و سرکوب تروریستان. پیش از این جوزف دنفورد رئیس عمومی ارتش امریکا نیز گفته بود، پاکستان از تررریستان حمایت می کند.
دیده شود که امریکا این بار چه قدر برای تحقق وعده های جدید اش برای نابودی لانه های تروریستی در پاکستان جدی است؛ زیرا در گذشته هم مقام های امریکایی به صراحت از همکاری های نزدیک استخبارات پاکستان با شبکه های حقانی و طالبان یادآور و برای پاکستان هشدار داده بودند. هرچند روابط دو کشور را مدتی پرتنش کرده و اما اسلام آباد توانسته تا امریکایی ها را وادار به سازش کنند که تا کنون بی اثر بوده است. پاکستان نه تنها بحیث یک کشور دارنده بم اتوم برای امریکا دارای اهمیت است و از این مهم تر یگانه کانال اکمالاتی امریکا و ناتو در جنگ افغانستان است که امریکا بدیل آن را ندارد. هرچند اکمالات ناتو از مسیر روسیه با هزینهء بیشترنیز ممکن است و اما موجودیت تنش میان واشنگتن و مسکو دست تنگی امریکا را به پاکستان بیشتر کرده است. دیده شود که آیندهء جنگ با تروریزم در هالهء این ابهام ها و دشواری ها چگونه رقم خواهد خورد.
این در حالی بود که چند روز پیش از سفر وزیر خارجۀ پاکستان به امریکا موضوع بسته شدن دفتر قطر از سوی امریکایی ها رسانه یی شد. این مسآله این پرسش در اذهان مردم ما خلق نمود، چه دلایلی وجود دارد که امریکا برای مسدود شدن دفتر های کویته و پشاور طالبان لب به سکوت نهاده است، در حالی که این دو دفتر به مثابهء بازوان استخبارات پاکستان در تمامی جنایت ها و دهشت افگنی ها در افغانستان و سراسر جهان نقش دارند؛ اما پس از آن که در این روز ها موضوع مسدود شدن دفتر قطر از سوی مقامات ارشد امریکایی مطرح شده و این موصوع بحث های داغی را در واشنگتن و کابل به راه افگنده است؛ اما وزارت خارجۀ امریکا گفت که باید روی بستن دفتر قطر فکر شود و این را به بع موکول کرد. این موضوع زمانی رسانه یی شد که رسانه ها از گفت و گو های رئیسان جمهوری افغانستان و امریکا در واشنگتن بر سر مسدود شدن این دفتر خبر دادند و اما آقای غنی گفت، این موضوع مربوط به افغانستان است. بحث ها روی بسته شدن و باز بودن دفتر قطر در حالی داغ شده است که این دفتر اندک ترین گام محسوس را برای صلح نگذاشته و تنها این دفتر مرکزی بوده برای سازماندهی کار های سیاسی طالبان و جمع آوری پول های هنگفت از کشور خلیج برای هزینهء جنگی آنان؛ اما شماری ها بستن این دفتر را بسته شدن گفت و گو های صلح و تشدید جنگ در افغانستان عنوان کرده و این را نشانهء سیاست های جنگی امریکا در راستای استراتیژی جدیدش می خواند. دفتر قطر هم از آماده گی ها برای گفت و گو ها سخن گفت و امریکایی ها را به ملامتی گرفت که مخالف صلح اند. گفته های وجود دارد که یک عضو ارشد حزب اسلامی که نزدیکی با اعضای دفتر قطر دارد، رفت و آمد های بین کابل و قطر دارد تا کاری برای هموار سازی جادهء ناهموار صلح نمابد. در این شکی نیست که از دفتر قطر زیر نام دفتر صلح چه کار هایی به نفع طالبان انجام می شود و چرخ سیاست های طالبان را در به دوران آورده و قطر را به مرکز سیاسی طالبان بدل کرده است، درست مثلی که پاکستان مرکز فعالیت ها و سازماندهی های نظامی آنان است؛ اما هرچه باشد، یک مذکز تماس طالبان با دنیای خارج است و می تواند وزنهء سیاسی را به سود صلح و به ضد سیاست های جنگی طالبان وارد کند؛ اما اصل مسأله این است که چگونه شده تا طالبان بجای اصرار بر مسدود شدن دفتر قطر، در مورد بسته شدن دفتر های طالبان در پشاور و کویته سکوت کرده اند. شاید یکی از دلایلش این باشد که قطر پایگاء اخوان المسلمین است. هرچند امیر قطر گفت که کشورش آماده است، در صورت خواست واشنگتن و کابل دفتر قطر را ببندد.
از اظهارات مبهم وزیر خارجۀ پاکستان در واشنگتن معلوم شد که کشورش هنوز برای مبارزه با تروریزم و مسدود شدن لانه های تروریستی آماده نیست و شاید منتظر چراغ سبز امریکا برای امتیازدهی به پاکستان در مسآلۀ کشسمیر باشد. از سویی هم پاکستان بطور قطعی خواهان روابط کابل و دهلی نیست، در حالیکه واشنگتن در صدد استوارتر نگهداشتن این رابطه است. هرچند آشکار نشد که آیا مقام های امریکایی اما امریکایی از او خواستند تا پاکستان دروازهء دکان های شورای کویته و پشاور را ببندد و لانه های تروریستی در پاکستان را مسدود و یا نابود کند. دیده شود که در این چانه زنی ها برگ برنده بدست کی خواهد بود؛ اما مردم افغانستان با توجه به رویکرد های پیشین امریکا باز هم نگران اند که بازیگر اصلی این دیپلوماسی باشند؛ زیرا هدف اصلی از تلاش های گستردهء سیاسی اسلام آباد برای بقای لانه های تروریستی است وهرگاه چنین نبود، نیازی به این همه تلاش های وسیع سیاسی از مسکو تا تهران، انقره و کابل از سوی اسلام آباد نبود. این در حالی است که رایزنی های وسیع از کابل تا اسلام آباد و واشنگتن بر سر بسته شدن لانه های تروریستی در پاکستان ادامه دارد تا طالبان حاضر به گفت و گو با کابل شوند. آشکار است که برای از سر گیری این گفت و گو ها حرف اول را اسلام آباد می زند؛ زیرا شورا های کویته و پشاور از سوی استخبارات پاکستان اداره و رهبری می شود؛ اما در این میان شگفت آور این است که چرا واشنگتن از بستن این شورا ها تا کنون چیزی نگفته است؛ اما در این میان شگفت آور این است که هر از گاهی زمامداران اسلا آباد خود را تحت فشار جهانی می یابند، باب گفت و گو های صلح با طالبان را با بوق و کرنا باز کرده و کابل را برای گفت و گو با طالبان می خوانند. چنانکه وزیر خارجۀ پاکستان (4)اعلان کرد قرار است که گفت و گو های صلح به اشتراک کابل، اسلام آباد، واشنگتن و طالبان در شانزدهم ماۀ روان درعمان برگزار می شود. آشکار است که هدف از این نشست برقراری صلح در افغانستان نه؛ بلکه فرصت سازی های پاکستان برای کاهش فشار بر این کشور است تا با استفاده از آن یک بار دیگر امریکا را فریب بدهد؛ اما برگزاری این نشست به اثبات می رساند که طالبان مانند مومی در دستان آهنین پاکستانی ها اند و هر زمان که بخواهند، از آنان استفادۀ ابزاری می کنند. یاهو
۱ – بی بی سی، ۱۲ میزان ۱۳۹۶
۲ – جمهور، ۱۴ میزان ۱۳۹۶
۳- صدای امریکا، ۱۵ میزان ۱۳۹۶
۴ – مسیر، ۱۶ میزان ۱۳۹۶
