مارکس و اتحادیه‌های کارگری(۳)

مبارزه علیه لاسالیسم و انواع اپورتونیسم آلمانی نوشته: ا. لازوفسکی برگردان: آمادور نویدی مبارزه علیه لاسالیسم…

چه بازی دردناک با سرنوشت انسان 

نویسنده: مهرالدین مشید  قدرت ابزاری برای رهایی انسان، نه ابزاری برای…

آیا هوش مصنوعی مسلمان است؟

عثمان نجیب من یادداشتی از یک پیش‌بینی هراس انداز در مورد…

خالق  “ قرارداد اجتماعی ” را گرامی میداریم 

میرعبدالواحد سادات  1 تتبع و نگارش از :  میر عبدالواحد سادات  دوم جولای مصادف به دوصدو چهل و هفتمین سال وفات یکی از تاثیر گزار ترین نمایندگان  عصرروشنگری اروپا و برجسته ترین نقاد آن عصر ژان ژاک روسو  است .  اندیشمندی که…

نه یک پیروزی دیپلوماتیک؛ بلکه یک اشتباه استراتژیک در هندسه‌…

نویسنده: مهرالدین مشید                              به رسمیت شناسی طالبان از سوی روسیه و…

اخراج بی رویه ی مهاجران افغان از ایران

  نوشته ی :اسماعیل فروغی       این روزها خبراخراج دسته جمعی و گسترده…

شناخت روسیه از طالبان

با خانه نشینی و بیکاری که چشم و گوش با…

داد خواهی بخاطر حق و حقوق افغانان مظلوم و داعیه…

بنام خداوند حق و عدالت مهاجرت افغانان که درطی نیم قرن…

مارکس و اتحادیه‌های کارگری(۳)

مبارزه علیه لاسالیسم و انواع اپورتونیسم آلمانی نوشته: ا. لازوفسکی برگردان: آمادور نویدی مبارزه علیه لاسالیسم…

سیاست فاشیستی اخراج افغانها باید فورا متوقف شود!

هیچ انسانی غیر قانونی نیست! جمهوری اسلامی در پی شکست مفتضحانه…

اخراج ۴۳ هزار مهاجر افغان از ایران در یک روز!!

اخراج ۴۳ هزار مهاجر افغان از ایران در یک روز،…

حکومت آخوندی ایران جنایت کربلای قرن را رقم زد، یزیدان…

محمدعثمان نجیب ایران در گرمای سوزان، زمین را زیر پای هم‌وطنان…

حیات بشری را آتش فشان خاموشی به شدت تهدید میکند

نویسنده:مهرالدین مشید جهان در معرض توفانی فراتر از جنگ سوم  این پرسش…

دومین بار طی طریق در تعامل گذری انسان با هوش…

*محمدعثمان نجیب، بنیاد‌گذار مکتب دینی فلسفی من بیش‌از این نه…

درک لنینی از دموکراسی: نگاهی از سده 21

ترجمه. رحیم کاکایی یرومنکو ولادیمیر ایوانوویچ دکترعلوم فلسفه، مشاور رئیس مجلس قانونگذاری…

افغانستان در سایۀ رقابت‌های ژئوپولیتیکی جهانی ناشی از جنگ اسرائیل…

مقدمه تنش‌های دراز ‌مدت میان ایالات متحده آمریکا، اسرائیل و جمهوری…

فیلسوف آس و پاس،- مدافع مالکیت خصوصی!

max stirner (1806-1856) آرام بختیاری ماکس اشتیرنر، آغاز آنارشیسم فردگرایانه. ماکس اشتیرنر(1856-1806.م) آلمانی،…

افغانستان- آموزشگاهی خونین برای ایران و همسایگان 

سلیمان کبیر نوری در این مقاله می‌خوانید: چکیده نئولیبرالیسم و استعمار؛ تجربه‌ای عینی افغانستان؛…

جنگ های جیوپولیتیک جدید و افغانستان تحت حاکمیت طالبان

نویسنده: مهرالدین مشید از بازگشت تروریسم تا تقابل قدرت های بزرگ در…

سید جمال الدین افغان

 فیلسوف ،دانشمند بنیانگذار نهضت فکری وجنبش آزادی  خواهی افغانستان ،اساسگذار  اتحاد اسلامی ومبارز…

«
»

چالش‌های پیش روی میرضیایف رئیس جمهور جدید ازبکستان

شیب ملایم اصلاحات در سیاست داخلی و سیاست خارجی ازبکستان

شیب ملایم اصلاحات در سیاست داخلی و  سیاست خارجی ازبکستان

به نظر می‌رسد میرضیایف با حفظ سیاست‌ها و تاکتیک‌های کریمف، برخی اصلاحات آهسته با شیب ملایم را در حوزه داخلی اجرا کند. در واقع وی هر چند به سرسختی و خشونت فیزیکی و نزدیکی به اندیشه کریمف مشهور است، اما پس از حدود 13 سال نخست‌وزیری وضعیت جمهوری ازبکستان را می‌شناسد و با توجه به رویکردهای چند ماه گذشته مثل نوع مدیریت بحران جانشینی بدون شورش داخلی و نمود بیرونی اپوزیسیون داخلی و خارج‌نشین، تغییر جهت‌گیری‌های سیاسی اقتصادی رویکردهایی با هدف انجام اصلاحات و تصویب قانون مبارزه با فساد، آزادسازی بازار ارز ، جلب سرمایه‌گذاری خارجی اصلاحات آرام را در نظر دارد.

مقدمه

انتخابات ریاست جمهوری ازبکستان 4 دسامبر (14 آذرماه) در این کشور به پایان رسید و از بین نامزدهایی چون سرور آتمرادف از حزب دموکراتیک میلی تیکلانیش، شوکت میرضیایف از حزب لیبرال دموکراتیک، حاتمجان کتمانف از حزب خلق دموکراتیک و نریمان عمرف از حزب سوسیال دموکراتیک، میرضیایف که از سال 2003 نخست‌وزیر ازبکستان بود و پس از درگذشت اسلام کریمف، به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت در صحنه قدرت حضور داشت با کسب 88.61 درصد آرا پیروز و رئیس‌جمهور این کشور معرفی شد. نوشتار زیر به چالش‌های عمده پیش روی او و رویکردش به انجام اصلاحات با شیب ملایم در عرصه داخل و خارج می‌پردازد.

چالش‌های عمده داخلی و شیب ملایم اصلاحات داخلی میرضیایف

در واقع هر چند برخی معتقدند که دولت در کنار امنیت‌آفرینی و ایجاد ثبات در رویکردهای اقتصادی علیرغم بحران مالی و پولی در منطقه، رضایت بیشتر مردم را فراهم آورده، اما عمده چالش رهبر جدید ازبکستان همچنان اقتصادی است.

در این حال، بانک جهانی در پیش‌بینی اخیر خود اعلام کرد رشد اقتصادی در منطقه آسیای مرکزی در سال آینده 2.3 درصد است و اصطلاح «ناامیدکننده» را برای این رشد بکار برد. دراین‌بین باید توجه داشت که در عرصه داخلی جمعیت 30 میلیون نفری کشور و میراث دولت اقتدارگرا با چالش اقتصادی بیکاری، دستمزد پایین، کاهش پول‌های ارسالی کارگران مهاجر روسیه (کارگران مهاجر با جمعیت حداقل دو تا سه و نیم میلیون نفر و بیشتر در روسیه هستند)، کمبود گاز، بازار سیاه ارز و تفاوت گسترده نرخ رسمی و بازاری، تورم، تسلط زیاد دولت بر اقتصاد، مشکلات دستگاه‌های آبیاری و مسئله آب، سرمایه‌گذاری خارجی اندک و … روبرو بوده است.

در بعد دیگری، نزدیک به شصت درصد از جمعیت سی‌میلیونی جامعه در حالی زیر 30 سال هستند که با افزایش نارضایتی طبقه متوسط و جوانان روبرو بوده و تهدیدات امنیتی و افراط‌گرایی جهادی، از جمله جنبش اسلامی ازبکستان همچنان وجود دارد. گذشته از این، در حالی که عملاً گلناره کریموا (دختر کریمف) از سال 2014 از جانشینی بالقوه ریاست‌جمهوری حذف شده، وضعیت کنونی چینش در بدنه قدرت خود چالش نوینی برای ضیایف است.

دراین‌بین، آینده افراد و جایگاه‌های یولداشف ، عظیمف و عنایتف، نوع کنش اپوزسیون کوچک که زیر کنترل شدید امنیتی داخلی است، گروه‌های قدرتمند افراد در سمرقند، تاشکند و فرغانه و نگاه به نوع اصلاحات اساسی قانون اساسی در زمستان ۱۳۹۳ (که نظام کشور به نیمه‌پارلمانی تبدیل شد) هم چالش‌های مهم و بنیادین هستند.

همچنین باید توجه داشت که چالش برخورد با حزب جانبدار آزادی قراقالپاقستان با ادعای بیش از یک‌سوم کشور، نوع رابطه با اقلیت مهم تاجیک چون بخارا و سمرقند و تأثیرگذاری احتمالی آن‌ها در هر نوع افزایش تنش در روابط تاجیکستان و ازبکستان (رحمان در گذشته گفته بود این شهرها روزی به تاجیکستان بازگردانده می‌شود)، تداوم یا گشایش در سیاست زبانی ازبکستان، برخورد با رهبران جامعه مدنی، فعالان حقوق بشر و … هر یک به نوبه خود می‌تواند چالشی در حوزه‌های سیاسی ، اجتماعی و امنیتی دولت تاشکند باشد.

به نظر می‌رسد میرضیایف با حفظ سیاست‌ها و تاکتیک‌های کریمف، برخی اصلاحات آهسته با شیب ملایم را در حوزه داخلی اجرا کند. در واقع وی هر چند به سرسختی و خشونت فیزیکی و نزدیکی به اندیشه کریمف مشهور است، اما پس از حدود 13 سال نخست‌وزیری وضعیت جمهوری ازبکستان را می‌شناسد و با توجه به رویکردهای چند ماه گذشته مثل نوع مدیریت بحران جانشینی بدون شورش داخلی و نمود بیرونی اپوزیسیون داخلی و خارج‌نشین، تغییر جهت‌گیری‌های سیاسی اقتصادی رویکردهایی با هدف انجام اصلاحات و تصویب قانون مبارزه با فساد، آزادسازی بازار ارز ، جلب سرمایه‌گذاری خارجی اصلاحات آرام را در نظر دارد. او در حوزه‌های گوناگونی چون توجه به احداث مناطق آزاد تجاری در استان‌ها، تنوع بخشیدن به اقتصاد، جلب سرمایه‌گذاری خارجی، بهبود جدی فضای اقتصادی و تجاری و ورود سرمایه‌های خارجی (40 میلیارد دلار برای پنج سال آینده)، پشتیبانی از بازرگانی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، برنامه مبارزه با فساد، کاهش نقش برجسته مالکیت دولتی در بخش‌های راهبردی، اصلاحات تدریجی اجتماعی و… تلاش خواهد کرد تا بدون شتاب‌زدگی و حفظ ثبات و جلوگیری از اغتشاشات اجتماعی بر کاهش نارضایتی اجتماعی و افزایش فعالیت‌های اقتصادی و نوسازی تأکید کند.

شیب ملایم اصلاحات در سیاست خارجی میرضیایف

در دوران رئیس‌جمهور پیشین ازبکستان، میرضیایف سیاستی انزواگرایانه یا پاندولی و متوازن را مدنظر داشت. در این مسیر میرضیایف مجری برنامه‌های کریمف بود. او در سال‌های گذشته سیاست خارجی اصولی چون عدم عضویت در بلوک‌های نظامی، عدم مشارکت در عملیات حفظ صلح، عدم میانجی‌گری خارجی در کشورهای آسیای مرکزی و.. را در نظر داشت و در همین مسیر عدم عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و بی‌توجهی به امنیت جمعی مدنظرش بود. اما در وضعیت نوین اگر به رویکردهای چند ماه گذشته میرضیایف توجه کنیم، دعوت از ناظران غربی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری، تشدید تبادل هیئت‌ها بین ازبکستان و تاجیکستان، بهبود روابط با همسایگان و برخی بازیگران دیگر منطقه‌ای چون ترکیه نشان از نگاهی نوین به سیاست خارجی است.

در این میان، به نظر می‌رسد چین همچنان بهترین شریک ازبکستان به شمار رود، چراکه از یک سو پکن بدون درخواست‌های غربی چون حقوق بشر و آزادی سیاسی آماده همکاری است و از سویی نیز به دلیل تحریم‌های غربی و رکود در اقتصاد، چین برای سرمایه‌گذاری در ازبکستان جایگزین خوبی برای مسکو (با درخواست‌های گسترده سیاسی و اقتصادی) است لذا توجه به روابط ابعاد نوینی خواهد یافت.

در بعد دیگری برخی ضیایف‌ را طرفدار روسیه می‌دانند. دیدار وی با ولادیمیر پوتین و سخنان پوتین در مورد پیروزی قاطع میرضیایف و دعوت وی به مسکو در کنار دیدار وزیران دفاع روسیه و ازبکستان و تمرکز بر گسترش همکاری‌های نظامی و دوجانبه برای سال 2017 میلادی، اقدامات مشترک و تحکیم پتانسیل‌های نظامی و مدرنیزه، تجهیز نیروهای مسلح ازبکستان با فناوری‌های روسیه تا سال 2020 میلادی نشان از آغاز روندی نوین در روابط دو کشور است. در همین میان به نظر می‌رسد تلاش مسکو نیز برای متقاعد کردن تاشکند به ورود به اتحاد اقتصادی اوراسیا و سازمان پیمان امنیت جمعی و افزایش مبادله تجاری گسترده‌تر شود.

در حوزه‌ای دیگر، با وجود تعطیلی مرکز رئیس دفتر ناتو در تاشکند ازبکستان، سفر اخیر معاون دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور آسیای جنوبی و مرکزی به ازبکستان، استراتژی جدید آمریکا در بازگشت به آسیای مرکزی و رفع ادعاها در مورد «نقض حقوق بشر در ازبکستان» ممکن است تاشکند را وادارد تا برای بیشینه‌سازی منافع سیاسی، مالی و اقتصادی گام‌هایی برای حفظ توازن بردارد.گذشته از این، به نظر می‌رسد هر چند کریمف با چهار کشور همسایه خویش در آسیای مرکزی روابط متشنج داشت، اما بنا به اعلام میرضیایف، آسیای مرکزی در دیپلماسی خارجیِ تاشکند در اولویت قرار خواهد گرفت.

تبریک رهبران ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان بعد از پیروزی «میرضیایف»، کاهش تنش و یا لغو ویزا برای ساکنان مناطق مرزی، عدم طرح نیروگاه برق‌آبی راغون در سخنرانی امسال وزیر امور خارجه ازبکستان در نشست مجمع عمومی، در کنار توجه تاشکند به حفظ جایگاه ژئوپلیتیک ازبکستان و رقابت با قزاقستان، دوری از اقدامات تند چون مسدود کردن راه‌آهن، در اولویت بودن عدم تحریک مناقشات منطقه‌ای، حل مشکلات امنیت انرژی و مرزها و اختلافات مرزی حل‌نشده و ناحیه‌های جداشده در عین رقابت‌های منطقه‌ای بر سر آب و منابع دیگر و نیاز ازبکستان به آب قرقیزستان و تاجیکستان همگی بسترهای نوینی برای تنش‌زدایی منطقه‌ای از سوی تاشکند است.

آنچه مشخص است اینکه برنامه‌ پیش از انتخابات «شوکت میرضیایف» در مورد انجام اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و اقتصاد باز ازبکستان و جذب سرمایه‌های خارجی بدون سیاست خارجی خوب و بدون تنش غیرممکن است. دراین‌بین، در سیاست خارجی رهبر جدید، تغییر گسترده رویه سیاست خارجی با توجه به چارچوب اصلاحات اساسی قانون اساسی مدنظر نیست، اما همچنان توازن پایدار بین منافع قدرت‌های بزرگ جهان یعنی روسیه، آمریکا، چین، اتحادیه اروپا و گسترش آرام و ملایم روابط با کشورهایی همسایه و منطقه‌ای مدنظر خواهد بود.

به این ترتیب، سفر اردوغان به ازبکستان پس از یک دوره سرد در روابط و اظهار امیدواری وی در مورد نخستین سفر خارجی رئیس‌جمهور آینده ازبکستان به ترکیه و تعمیق روابط دوجانبه و در کنار آن احتمال بهبود در روابط تاشکند باایران، اتحادیه اروپا و سایر بازیگران نیز می‌تواند قابل‌درک باشد.

فرزاد رمضانی بونش