سخنی عشق!

               2025-09-02! امین الله مفکر امینی گرسخـــــن زعشق گویی زعصمتِ این گوهربــــدان کزعشق به…

سکوت خلیفه در برابر امیر شکست یا فرصتی برای انحام…

نویسنده: مهرالدین مشید عباس ستانکزی: ملایعقوب کل روند را از مسیر…

زمانیکه کیفرخواست دادستان وحکم دادگاه  منفعل گردد  

نکارشی از سخی صمیم  مسئول کیست و عدالت کجاست؟  ***  ایجازی ازین مختصر!    …

شکست و باخت قدرت

شکست و باخت قدرت نه تنها حس ملی و مردمی…

آیا سراسیمه گی طالبان ، سقوط شان را در پی…

      نوشته ی : اسماعیل فروغی       درخواست دادگاه بین…

هوش مصنوعی دیپسیک

دکتر بیژن باران پیشرفت چین در جهان چند قطبی…

غریزه در سلب عقل: دلیل نبود دولت مدرن در افغانستان...!

عقل نیروی تفکر و گوهر شناسایی حق در برابر باطل…

۲۱ و ۲۲ دلو فتح افشار

نه ماه از ورود گروه‌های جهادی در کابل می‌گذشت، از…

یادمان سیاوش کسرایی

نوزدهم بهمن ماه هر سال، روزی است که نام سیاوش…

لیبرال ها، میان ماکس وبر، و کارل مارکس

-- max weber 1864-1920 آرام بختیاری جامعه شناسی بورژوایی در مقابل جامعه…

گنج شایگان 

رسول پویان  همیـشـه ثـروت و کاخ طلا نمی ماند  شــکـوه و دبـدبـه…

همخوابگی های سیاسی نافرجام طالبان افغانستان و آخوند های ایران

نویسنده: مهرالدین مشید افتضاح دیپلوماسی هوتل محور ایران در افغانستان عباس عراقچی، روز…

عالم دگر

نوشته نذیر ظفردیــــــده از امیــــــال دنیا بسته امدر دلـــــــم…

بشدار سامی

آقای "بشدار سامی" (به کُردی: بەشدار سامی)، شاعر و فتوگرافیست…

کابل آبستن یک تحول در موجی از اختلاف های درونی…

نویسنده: مهرالدین مشید سرنوشت ملاهبت الله در گرو عصیان همرزمان و…

هم پیوندی

جهان با حفظ،نا همگونی ها یک کل به هم پیوند…

آن لوله های آب پا های ما نه؛ بلکه آرزو…

نویسنده: مهرالدین مشید روایتی از به زنجیر کشاندن آفتابه ناوقت های شب…

هنر عشق ورزیدن....! 

" زیبایی عشق در این است که نه به چیزی…

آب در هاون کوبیدن یا سراغاز یک بازی جدید

نویسنده: مهرالدین مشید حکم بازداشت ملاهبت الله یک بازی استخباراتی و…

فتوای خرد 

رسول پویان  برون کردم به قتوای خرد تا حلقه از گوشم  بـرای…

«
»

مبهم توافق او مبهم لیدلوری

ولي منګل
 د روان کال د فبرورۍ په نویشتمه د متحده ایالتونو او طالبانو تر منځ توافق او هوکړه وشوه؛ چې  پهترڅ کې به یې متحده ایالتونه له افغانستان څخه په زماني چوکاټ کې خپلې ځواکونه   باسي؛  اوطالبان به  بین الافغاني خبرو اترو ته د یوه باثباته ، سوله ایز او ټولو افغانانو ته د یوه منلي راتلونکيدولت او حکومت   د رامنځ ته کولو  لپاره چمتو کیږي. دغه د توافق دوه عمده ټکي دي.

اوس پوښتنه دا ده ، چې څنکه او ترکومه بریده به دغه هوکړه عملي شي؟

په نړۍ او  په ځنګړي توګه په افغانستان کې، که د جنګ جګړو او منازعاتو تاریخ او پېښو ته وکتلشي، نو باید وویل شي چې، اپتمیزم او هیلې دغه توافق ته بېځایه دي.

ځکه :

په افغانستان د متحده ایالتونو یرغل او د هغه لاندې کولو سره ، ددغه لوی امپریالیستي ښامار سترېجیوستراتیژيکي او جیوپولیتیکې ګټې او منافع تړلې وې او دي؛ او هغه په هېڅ قیمت او بیه نه غواړي لهلاسه ورکړي. د متحده ایالتونو د حاکمو کړیو په اند په هندوکش ولکه یا تسلط د اسیا فتح ده . که داومنو ، نو ویلای شم چې دغه توافقات هسې د کاغذ پرمخ  بې ادرسه متن دی ؛ د جګړې ختم او سوله ددغو توافقاتو سره تړاو نه لري ، ځکه دغه هوکړه یوازې د امریکا او طالبانو سره لکه د موازي حکومتنماینده ګانو  سره شوې ده ؛ نه د افغان حکومت  سره چې په اوس کې د جنګ عمده لوری دی.

یو مشکل اړخ  او پوښتنه داده چې ددغې پروسې بین الافغاني مذاکرات به تر کومه د یوه افغان شمولهپراخ راتلونکي سیاسي نظام پر سر کامیاب وي او څومره وخت به ونیسي ؛ پداسې حال کې چې دجګړې میدان به ګرم او تود وي؟

دوهم مشکل او له ابهامه ‌‌‌‌‌‌ډک وضعیت دادی چې ایا متحده ایالتونه به دغو توافقاتو ته په رښتیا ژمنواوسي؛ که هسې د ترامپ  لپاره په راروانو انتخاباتو کې د بریا لپاره د میز پر سر  « د کمپاین توس » دی ..

د متحده ایالتونو د ولسمشر ترامپ ، مبهم او ناپېژندونکی سیاست  څخه ، او د نوموړي له سیاسيسواد نه خو داسې معلومیږي چې هغه به له دغې هوکړې او توافقاتو ووځي، ځکه په اغلب ګمان کههغه بیا انتخابات وګټل ، ددغه کار لپاره کافي وخت لري.متحده ایالتونه د خپل بهرني متکبرانه سیاستپه بهیر کې د بین المللي  او بین دولي توافقاتو نه د سرغړونو تاریخچه اومخینه لري.

دایران سره روان ګرم کړکېچ ؛او په نړۍ کې د روسیې مخ په زیاتیدونکي سیاسي، اقتصادي اونظامي نفود ، د متحده ایالتونو کارنګریس ماینان ګانګستران او په نړې کې جګړو او اخ‌‌‌‌‌‌ډوب ته لېوالهجنرالان، جمهور ریس ترامپ  هڅوي چې له افغانستان څخه خپل ځواکونه و نه باسي، هغوی په دېاند دي چې له امریکا وروسته به  دغه منطقه د هغوی د دښمانانو ؛ روسیه او ایران د فعال حضور اونفوذ ساحه وګرځي او د سوریه سڅېناریو به تکرار شي.

د ستونزې عمق

حقیقت دادی چې افغان منازعه  د دولتي قدرت او حاکمیت ، د نظام د څرنګوالي د جوړښت پر سر ،په  يو ټولنیز ، سیمه ایز او نړیوال سیندروم بدله شوې ده : 

یوه ‌‌‌‌‌‌ډله د قدرت مدعیان طالبان؛ پدې اند دي چې ټولنه او عنعنه له دوی سره ده؛ او غواړي چې مطلقاسلامي بنسټپال او ردیکال نظام رامنځ ته شي.

بله ‌‌‌‌‌‌ډله پخواني جهادي باندیتیزم دی چې، که پرون یې د نظام لپاره طالباني فکر درلود؛ نن تر یوه حداو بریده د معتدلې اسلامي دموکراسۍ  او نظام غوښتونکي دي، په کوم کې  چې همدا اوس غوړهچربه برخه لري.

بله د افغانستان مدرنیزه ، روڼ انده او روښانفکره ترقي پاله د یویشتمې پېړۍ ټولنه ده؛ چې د یوهواقعي دموکراتیک  کثرت ګرا، مدني او حقوقي « پان افغان  دولت او ملت » یا په بل عبارت ، د یوهواحد غوړیدلي دولت او ملت ؛ او په هغه کې د انتخابي حاکمیت غوښتونکي دي. نوی نسل اوس په تېروماورا قبیلوي، دیني او قومي استبدادي حاکمیتونو باور نه لري.

که دغو پاس د ټولنې دریو متضادو کتګوریو ته وکتل شي؛ نو د یوه راتلونکي باثباته دولت او حاکمیت دجوړښت  لپاره هیلې ‘باد ګزکولو’ ته  په اوس کې ورته کیږي؛ ځکه د افغانستان شخړه  په د ننه کې دنظام او قدرت پر سر ده ؛ او په بهر کې ، د سیمه ایزو هېوادونو او د لویو قدرتونو ؛ د ستراتیژيک عمقاو جیوپولیتیکو مفاداتو او ګټو پر سر ده.

پایله:

د افغانستان ستونزه او منازعه یوازې او یوازې د بین  الافغاني پراخ سیاسي دیالوګ؛ او ورسرهجوخت د سیمه ایز و او نړیوالو قدرتونو د یوه صادقانه ، د حسن نیت کنسېنسوس او وفاق له مخېبنیادي حل و فصل کېدای شي. نېږدې او لیرې تاریخ موږ ته راښي چې دا هېواد په یکتازۍ ، زور اوجبر هېڅ قدرت او طاقت نه دی په بشپړ ‌‌‌‌‌‌ډول مستعمره او لاندې کړی.