صلح در افغانستان قابل دسترس است، اما خروج عجولانه‌ی جامعه‌ی جهانی عاقلانه نیست
نویسنده: عمران خان، نخست وزیر پاکستان
منبع: واشنگتن پُست، ۲۶ سپتمبر ۲۰۲۰
برگردان: احمد نوید غیرتی
ما به یک لحظه‌ی نادرِ امیدواری برای افغانستان و منطقه‌ی خود رسیده‌ایم. سر انجام، به تاریخ ۱۲ سپتمبر، نماینده‌گان دولت افغانستان و طالبان در دوحه‌ی قطر باهم نشستند تا مذاکرات برای دستیابی به یک توافق سیاسی و ختم جنگ در افغانستان را آغاز کنند.
به استثنای افغان‌های مقاوم، هیچ مردم دیگری بیشتر از مردم پاکستان بهای خشونت‌ها در افغانستان را نپرداخته است. طی چندین دهه درگیری و خشونت‌ها، پاکستان مسئولیت مراقبت بیش از ۴ میلیون پناهنده‌ی افغان را بر عهده دارد. اسلحه و مواد مخدر نیز به کشور ما سرازیر شده است. جنگ‌ها، مسیر توسعه‌ی اقتصادی ما را به‌هم زده و بخش‌های سرحدی جامعه‌ی ما را رادیکال ساخته است. پاکستان رو به رشد سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ را که من می‌شناختم، به مسیر ناراحت کننده و آشفته تغیر نموده است.
این تجربه دو درس مهم را به‌ما آموزانده است. اول اینکه ما از نظر جغرافیايی، فرهنگی و تباری با افغانستان بسیار نزدیک بودیم و حوادث در آن کشور بالای پاکستان نیز سایه افگند. ما درک نمودیم تا زمانی که خواهران و برادران افغان ما در صلح نباشند، پاکستان نمی‌تواند مفهوم صلح واقعی را بداند.
ما همچنین آموختیم که صلح و ثبات سیاسی در افغانستان با استفاده از زور و فشار از خارج کشور تحمیل شده نمی‌تواند. فقط یک فرایند آشتی و مصالحه با مالکیت افغانها و به رهبری افغانستان، که واقعیت‌ها و تنوع سیاسی افغانستان را خوب می‌شناسند، می‌تواند سبب صلح پایدار گردد.
بنابر این، هنگامی که ريیس جمهور ترامپ در اواخر سال ۲۰۱۸ به من نامه نوشت و خواهان همکاری پاکستان با ایالات متحده جهت دستیابی به یک توافق سیاسی در افغانستان شد، پاکستان بدون هیچ تردیدی به ريیس جمهور ترامپ اطمینان داد که پاکستان تمام تلاش خود را برای تسهیل این روند و دستیابی به چنین نتیجه‌ای خواهد کرد – و ما این کار را انجام دادیم. بدین ترتیب دوره‌های دشوار گفتگوها بین ایالات متحده و طالبان آغاز شد که در ماه فبروری، منجر به توافق صلح ایالات متحده و طالبان گرديد. این توافق، زمینه‌ی مذاکرات میان رهبری افغانستان و طالبان را فراهم کرده است.
مسیری که برای رسیدن تا به اینجا طی کرده‌ایم آسان نبود، اما به لطف شجاعت و انعطاف‌پذیری که از هر طرف به نمایش گذاشته شد، توانستیم آن مسیر دشوار را طی کنیم. ایالات متحده و متحدانش تبادل زندانیان بین کابل و طالبان را تسهیل کردند. دولت افغانستان و طالبان به آرزوی صلح مردم افغانستان پاسخ دادند.
مذاکرات بین‌الافغانی احتمالاً دشوارتر خواهد بود و نیازمند صبر و بردباری هردو طرف می‌باشد. پیشرفت‌ها بطی و پر زحمت خواهد بود؛ حتی ممکن است گاهی بن‌بست‌های هم وجود داشته باشد؛ زیرا افغانها برای آینده‌ی خود با هم همکاری می‌کنند. در چنین موقع، بهتر است به یاد داشته باشیم که بن‌بست بدون خون روی میز مذاکره از بن‌بست خونین در میدان جنگ خیلی‌ها بهتر است.
همه کسانی که در روند صلح افغانستان سرمایه‌گذاری کرده‌اند، باید در برابر وسوسه‌ی تعیین جدول زمانی غیر واقعی مقاومت کنند. خروج شتاب‌زده‌ی بین‌المللی از افغانستان غیرعاقلانه خواهد بود. ما همچنین باید در برابر مخربین منطقه‌ای که برای صلح سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و بی‌ثباتی در افغانستان را برای اهداف ژئوپلیتیک خود مفید می‌دانند، محتاط باشیم.
پاکستان به حمایت از مردم افغانستان در تلاش برای دستیابی به یک افغانستان واحد، مستقل و با اقتدار که در صلح با خود و همسایه‌گانش باشد، ادامه خواهد داد. پاکستان معتقد است که مذاکرات صلح نباید با اجبار انجام شود و از همه طرف‌ها می‌خواهد که خشونت را کاهش دهند. همان‌طور که دولت افغانستان طالبان را به‌عنوان یک واقعیت سیاسی به رسمیت شناخته است، امید می‌رود که طالبان نیز پیشرفت‌های بدست آمده در افغانستان را قبول کنند.
مانند ایالات متحده، پاکستان نمی‌خواهد شاهد تبدیل شدن دوباره‌ی افغانستان به پناه‌گاه تروریسم بین‌المللی باشد. از ۱۱ سپتمبر، بیش از ۸۰۰۰۰ نیروهای امنیتی و افراد ملکی پاکستان جان خود را در یکی از بزرگترین و شاید موفقترین مبارزه با تروریسم از دست داده‌اند. اما پاکستان همچنان هدف حملاتی است که توسط گروه‌های تروریستی خارجی مستقر در افغانستان راه‌اندازی شده است.
این گروه‌های تروریستی خطر صریح و روشن برای صلح جهانی به‌شمار می‌روند. ما امیدواریم که دولت افغانستان تدابیری را برای کنترل محلات در داخل خاک خود که تحت حاکمیت دولت قرار ندارد و از آنجا گروه‌های تروریستی قادر به برنامه‌ریزی و حملات علیه مردم افغانستان، نیروهای ائتلاف بین‌المللی مستقر در افغانستان و سایر کشورهای منطقه از جمله پاکستان هستند، اتخاذ کند. مانند ایالات متحده، ما نمی‌خواهیم خون‌های که در جنگ علیه تروریسم ریخته‌ایم و منابع که در این راه صرف کرده‌ایم، بی فایده باشد.
زمان آن فرا رسیده است که برنامه‌ریزی برای «روز بعد» آغاز شود – چگونه جهان می‌تواند به انتقال افغانستان پس از جنگ به صلح پایدار کمک کند؟ چگونه شرایطی را ایجاد کنیم که میلیون‌ها پناهجوی افغان که در پاکستان و سایر کشورها زنده‌گی می‌کنند، بتوانند با عزت و افتخار به سرزمین خود برگردند؟
چشم‌انداز من برای پاکستان از طریق اتصال و دیپلماسی اقتصادی، اولویت توسعه و شکوفایی کشور و منطقۀ ما است. سرمایه‌گذاری‌های اخیر ما در پروژه‌های مهم اتصال اقتصادی می‌تواند از بهر تکمیل تلاش‌ها برای ادغام منطقه‌ای بین آسیای جنوبی و مرکزی مورد استفاده قرار گیرد. گفتگوهای اولیه‌ی ما با شرکت مالی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده در مورد این مسايل تشویق کننده بوده است. این دلگرم کننده است که ایالات متحده و پاکستان در مورد اهمیت «سود سهام صلح» برای اطمینان از صلح پایدار در افغانستان هم عقیده هستند.
برای پاکستان، صلح و ثبات منطقه‌ای کلید تحقق آرمان‌های جمعی مردم ما برای آینده‌ی بهتر است. ما برای دستیابی به این هدف متعهد به همکاری چندجانبه هستیم.
اولین قدم برای رسیدن به صلح، در دوحه برداشته شده است. نادیده گرفتن روند صلح افغانستان و یا متوقف کردن آن به هر دلیلی که باشد، یک حماقت بزرگ است.
