زگیلهای مزاحم !
دستگیری مفسدان اقتصادی شامل تعدادی شاهزاده ومقامات دیگر درعربستان تیترخبری هفته گذشته بود . کاخ سفید از این اقدام استقبال کرد . مدتی قبل از این ، اصلاحاتی عمدتا اجتماعی و موضوع زنان درعربستان آغاز شده بود. این اصلاحات از نظرمن یک ضرورتی است که قطعا مخالفانی در سیستم دارد . دستگیری مفسدان اقتصادی درعربستان اگر جدی باشد کل خاندان سعودی باید دستگیر شوند ! ولی درمسیراصلاحات و براشتن زگیلهای مزاحم اصلاحات ، بهانه مبارزه با فساد واقعی تر است . اصلاحات درعربستان قرار است به تدریج تا 2030 ادامه پیدا کند . شمار بازداشت‌شدگان به ۶۰ تن رسیده است. ولید بن طلال، یکی از شاهزاده‌های سعودی از جمله بازداشت‌شدگان است که صاحب هتل لوکس سِوُی درمرکز لندن و آسمان خراش ۹۹ طبقه کینگدام تاور درریاض است و درکمپانی‌های بزرگ بین‌المللی «نیوز کورپ»، «سیتی‌گروپ» و «توئیتر» سهام‌دار عمده است.خالد تویجری، رئیس پیشین دادگاه سلطنتی عربستان، و ولید ابراهیم، رئیس مرکز رسانه‌ای خاورمیانه (MBC) نیز جزو بازداشت‌شدگان هستند….
زمانی کاخ سفید گفته بود خطر داخلی که حاکمان عرب را تهدید می‌کند به مراتب بزرگتر از خطر خارجی یا حاکمان ایران است .” مردم عرب منزوی و با واقعیت‌ها بیگانه‌اند، جوانان بیکارند و ایدئولوژی رسمی، مخرب و وتهی از معناست واین اعتقادهست که برای ابراز نارضایی‌های سیاسی هیچ راهی وجود ندارد… گشایش جامعه به شدت سنتی و بسته عرب راحت نیست .
اقدام بن سلمان، یک کودتا علیه سیستم قدیمی نیست بلکه بازسازی یا به روز کردن سیستم است . در حال حاضر تمام قدرت در دست محمد بن سلمان متمرکز شده است . فرمان شاهزاده سعودی برای یورش رعدآسا و دستگیری ده ها نفر از متنفذین سعودی همچون 11 شاهزاده، یک دگرگونی در رژیم پادشاهی 80 ساله است . جامعه عربستان بر پایه روابط قبیله‌ای استوار است . وجود تعصب به علاوه مذهب، شکل دهنده کلی بافت فرهنگی جامعه است. خاندان سعودی که قدرت را از سال ۱۹۳۲ میلادی، در دست دارد و شبه جزیره عربستان را بدون سند منگوله دار به نام قبیله خود کرد . عربستان در منطقه خاورمیانه نقش اقتصادی و سیاسی جدی دارد . خاندان سلطنتی ظاهرا درک شده اند که بدون اصلاحات عمدتا اجتماعی و نهایتا سیاسی ، بالاخره روزی با خطر ورشکستگی اقتصادی هم مواجه خواهند شد. طلای سیاه نفت تا ابد پشتوانه اقتصادی عربستان نخواهد بود.
با پایان جنگ سرد ، غرب تصمیم گرفت تا خاورمیانه جدید را بر اساس منافع خودش چیده مان کند . ابتدا بر سکوی حادثه 11 سپتامبر راهی خاورمیانه شدند . چند سال بعد از بلعیدن و استقرار در عراق ، بهار موسوم به عرب استارت خورد . در آن وقایع تمامی نظامهای بازمانده از دوران جنگ سرد دستی خوردند، به جز ایران وعربستان…اینها باید مسیر استحاله را طی کنند . ایران را به قبول برجام وادار کردندوعربستان متحد و بهترین دوست غرب وارد مسیر تحولات شد.قطعا این تحولات با مشاورتهای غربی شروع شده است . درمقابل روسها هم به حکومت اسلامی ایران مشاوره میدهند که چگونه باید در مسیر برجام تاخیر داشت ؟ اینکه نهایتا قیمت این تاخیر روی دوش مردم ایران سوار است برای روسها اهمییتی ندارد . در جنگ هژمونی منطقه ای عربها غرب را هم کنار خود دارند . محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان تامین موشک از سوی حاکمان ایران برای شورشیان یمن را «تهاجم نظامی مستقیم» علیه کشورش قلمداد کردکه به گفته وی می تواند به منزله «اعلام جنگ» تلقی شود….
بافت قبیله ای جامعه عربستان اجازه اقداماتی اصلاحی را بهتر از سیستم الیگارشی و مافیایی ولایت فقیه میدهد چون مشکلات سیاسی جامعه و شکاف بین جامعه وسیستم عربها کمتر است . برداشتن زگیلهای مزاحم درمسیر اصلاحات عربستان ، سرمشق و تجربه خوبی برای حاکمان تهران در مسیر برجام نیست . در ایران و مسیر برجام اگر کار استحاله عملی و جدی شد ، ما با مقادیری زگیل زشت روبرو نخواهیم بود بلکه این زگیلها به مرور زمان تبدیل به غده های چرکین سرطانی شده اند که فقط باید به شکلی خونین جراحی شوند . برایم کمی دور از ذهن است که حاکمان تهران توان این کار را داشته باشند .
اسماعیل هوشیار
