کلبه ی تارم!

امین الله مفکر امینی       2025-11-02! دربســاطی بیکسی ام ، دلبری آمـد با…

خاطره ها بیانگر واقعی ترین حقایق تاریخی 

نویسنده: مهرالدین مشید خاطره ها تصویری از "تاریخ در بستر جغرافیا" بازهم…

ګوندي فعاليتونه او دموکراسي

نور محمد غفوری یادونه: دا مقاله مې په ۲۰۱۸ کال لیکلې ده…

سکوت در برابر گستاخی های پاکستان بار بار مسئولیت افغانستان…

حکومت‌های افغانستان زمانی می‌توانند در تامین امنیت و ثبات موفق…

سخنی عشق!

               2025-09-02! امین الله مفکر امینی گرسخـــــن زعشق گویی زعصمتِ این گوهربــــدان کزعشق به…

سکوت خلیفه در برابر امیر شکست یا فرصتی برای انحام…

نویسنده: مهرالدین مشید عباس ستانکزی: ملایعقوب کل روند را از مسیر…

زمانیکه کیفرخواست دادستان وحکم دادگاه  منفعل گردد  

نکارشی از سخی صمیم  مسئول کیست و عدالت کجاست؟  ***  ایجازی ازین مختصر!    …

شکست و باخت قدرت

شکست و باخت قدرت نه تنها حس ملی و مردمی…

آیا سراسیمه گی طالبان ، سقوط شان را در پی…

      نوشته ی : اسماعیل فروغی       درخواست دادگاه بین…

هوش مصنوعی دیپسیک

دکتر بیژن باران پیشرفت چین در جهان چند قطبی…

غریزه در سلب عقل: دلیل نبود دولت مدرن در افغانستان...!

عقل نیروی تفکر و گوهر شناسایی حق در برابر باطل…

۲۱ و ۲۲ دلو فتح افشار

نه ماه از ورود گروه‌های جهادی در کابل می‌گذشت، از…

یادمان سیاوش کسرایی

نوزدهم بهمن ماه هر سال، روزی است که نام سیاوش…

لیبرال ها، میان ماکس وبر، و کارل مارکس

-- max weber 1864-1920 آرام بختیاری جامعه شناسی بورژوایی در مقابل جامعه…

گنج شایگان 

رسول پویان  همیـشـه ثـروت و کاخ طلا نمی ماند  شــکـوه و دبـدبـه…

همخوابگی های سیاسی نافرجام طالبان افغانستان و آخوند های ایران

نویسنده: مهرالدین مشید افتضاح دیپلوماسی هوتل محور ایران در افغانستان عباس عراقچی، روز…

عالم دگر

نوشته نذیر ظفردیــــــده از امیــــــال دنیا بسته امدر دلـــــــم…

بشدار سامی

آقای "بشدار سامی" (به کُردی: بەشدار سامی)، شاعر و فتوگرافیست…

کابل آبستن یک تحول در موجی از اختلاف های درونی…

نویسنده: مهرالدین مشید سرنوشت ملاهبت الله در گرو عصیان همرزمان و…

هم پیوندی

جهان با حفظ،نا همگونی ها یک کل به هم پیوند…

«
»

زموږ راتلونکي نسلونه کوم طرف ته روان دي

لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک لندن فیبروري ۲۰۱۴ کال

زموږ دهیواد راتلونکي نسلونه د افغانستان راتلونکې جوړوي او د افغانستان میراث خواره او سرغنه نسلونه شمیرل کیژی ، خو مهمه خبره داده چې راتلونکي نسلونه په افغانستان کې د میندو او پلارو له خوانه په څه ډول ، کومه روحیه او دکوم فرهنګ او کلتور سره لوییژي او د وطن راتلونکې به په څه قسم په لاس کې نیسي  ټول مسولیت ېې د والدینو په غاړه دی ، اول خو باید یاد اور شم چې ماشوم دوه ضرورتونه لري ( تربیه او تحصیل یا تعلیم ) چې تربیه کاملا دمور په غاړه ده او تحصیل یا تعلیم دپلار په غاړه دی ، او بیا په مجموع کې ددواړو ( مور او پلار ګډ مسولیت دی ) ، مور چون همیشه تر ډیره وخته یعنې دولادت له لومړۍ ورځې نه بیا تر هغو پورې چې ماشوم تخمینا دری یا څلورکلن کیژي او په خبرو او د شیانو په استعمالولو او د جملو په استعمالولو پوهیژي او شروع کوي او خبرې پیل کوې تر دغو دمه باید مور د ژوندانه ټول نزاکتونه ( خبری کول په ټیټ اواز او کراره ، ارږمۍ ایستل او خوله پټول ، توف کول او اوسیلۍ ایستل ، پزه کشکول یا سڼول ، چیغی وهل ښه نه دی ، ژړا ښه نه ده ، ډوډۍ خوړل ، اوبه او چای څښل او چای نه پوکول یا کشول ، قاشقه او پنجه نیول ، که په لاسو ډودۍ خوري دبل طرف ته لاس نه اوږدول ،د مجلس په وړاندې پښې نه غځول ، د خلکو په منځ کې نه خندل ، په چا نه خندل ، سپین ژیرو ته احترام ، جنګ او خپړې دنورو سره نه کول ، په خپلو منځوکې یو بل ته کنځل نه کول ، په خپله ماشومانو ته نه په قهر کیدل او نه وهل ، ددوی دوړاندې په میړه یا نورو او لادو نه په قهر کیدل ، دوی همیشه په پوره ښو نامو او القابو یادول ، ددوی دوړاندې رداو رفظ نه ویل یعنی خرابی خبری نه کول ( ځکه تر دغو سنه ماشومان هر څه کاپي کوی لکه حیوان د غریزې خاوند وي ) او بیا چې قانونی سن ته رسیژي د عقل خاوند کیژي او بیا د تعقل او فکر په حساب د عقل نه کار اخلی او ټول حرکات ېې عقلانی کیژي ، دلته ډیر نور شیان هم شته خو د مضمون د اوږدیدو په خاطر نه غواړم په هغو نور بحث ته ادامه ورکړم ، اوس د پلار وظیفه چې تعلیم یا تحصیل دی تاسې ته معلومات وړاندې کوم ، پلار دماشوم ټول د ژوند ضروریات د ( څښاک نه شروع تر غذا – کالیو -د مکتب لباسونه – قلم او کتابچې – بوټونه دهر موسم له پاره – تر مکتبه بیول او راوستل- جیب خرڅ – دسپورت لوازم – تفریحی شیان کنسرتو -سینما- سرکس – پارکو – ته بوول او سپورتونه ورښودل ) جومات ته بوول او دطالب یا ملا تر قوماندې لاندې کینول او سپاره بغدادی یا اوله سپاره دقران کریم او پنج کتاب او خواجه حافظ ورته رانیول او د ملا یا طالب له طریقه ورزده کول او په وادو او تویو کې ورته خلک معرفی کول او ورشودل ، خو دلته غواړم یوې ډیرې خرابې پدیدې ته اشاره وکړم او هغه دا چې ځنې پلارونه او میندې ماشومانو ته ( رقصونه او بازي ورښيي ) او بیا ماشومان په کورو کې د لوګر او شمالي سازو ته رابولي راشي وګډیژۍ ، درسته نه ده مخصوصا نن په تلویزیونو د افغانستان کې د ماشومانو رقصونه او نڅاوې دومره زیاتې شوي دی چې تر اندازی زیات ، مجاهدینو پرون د حزب دیموکراتیک خلق افغانستان په حکومت او یوازنی ملي تلویزیون نیوکې لرلې چې نجونی رقصوی- لوڅې ښځې خواندنونه کوي او نیمه سیکس فلمونه ګوري ، په داسې حال کې چې دمجاهدینو د حاکمیت په دوران کې دومره فحشا زیاته شوي چې نن په غرب کې هم نشته ده او بچه بازی چې دمجاهدینو اساسي ډنده وه نن علنیت وښودو او وزارت اطلاعات او فرهنګ په ځای ددې چې د ماشومانو او ځوان نسل له پاره په زړه پورې مختلف ډول ډول معلوماتی – ساینسی- انجینری- مهندسی- تخنیکی – لاسی کارونه – قلمی کارونه – د ګنډلو کارونه – رسا می – خطاطي – ګل دوزي – او ډیر نور لاسې کارونه ) په تلویزیونو کي دیوه ساعت له پاره البته دهر تلویزیون له لارې عام کړې دیوې خوانه به د راتلونکي نسل استعدادونه روزل شوي وو او دبلی خوانه به دهیواد نوۍ نسل دیوه مبتکر او مخترع نسل په حیث را لوی شوۍ وو ،مګر بد بختانه کله کله چې ما د ( څوک غواړي ملیونر شي ) پروګرام لیدو او هلته ما لیدل چې زموږ د لیسو او پوهنتون محصلینو د خپلو ولایاتو مرکزونه – دافغانستان مشهور غرونه – د افغانستان مشهور دریابونه – دنړۍ دهیوادو پایتختونه – او د افغانستان د تیرو ریس جمهورانو نامونه ، نه وو زده او همدارنګه زموږ محصلین نه پوهیژي چې څو تنظیمونه په افغانستان کې دی او څو سیاسی احزاب شتون لری ، د مدنی سازمانو او سیاسی احزابو فرق نه شي کولای ، محصلین نه پوهیژي چې افغانستان زراعتی هیواد دی که صنعتی او تعریف دکلتور او فرهنګ نه پوهیژی دسیاست او اقتصاد په تعریف نه پوهیژي ، ددغو ټولو نواقصو مسولین زما په عقیده په لومړي قدم کې ( وزیر صاحبان – معین صاحبان – ریس صاحبان – مدیر صاحبان او بل اخره استادان دی ) ، زه له یوه هلک نه چې د لسم تولګي شاګرد دی پوشتنه کوم چې ۱/۵ زیاد است یا  یک صحیح یک بر دو نو دۍ را ته واي چې ۱/۵ زیاد دی ، په داسې حال کې چې دواړه یوشۍ دی یعنی ( نیم ) دی ، خو یو په اعشاریه او بل ېې په کسر لیکل شوي دي، که په مکاتبو کې د ماشومانو له پاره لابراتوارونه – عملي لاسي دکار خونی – ورکشاپونه – دوړو ترمیماتی ماشینو نصبول – د تخنیکی شیانو مودلونه – رسمونه – رسم تخنیکونه – دکارتونی جوړول- دلاسې صنایعو مواد او کارګاوې – دګنډلو ماشینونه – دکالیو جوړول – دریشي جوړول – د بوټیو او نیالګیو پیوندول او ایشودل – د ګلانو ډولونه ،روزل يی – دبرقی سامانو ورکشاپونه – دساعت او موبایل ترمیم او جوړول او د محاربوی تخنیک پرزې او جوړول ېې – دطبی سامان الاتو ترمیم او جوړول ېې او ساعتیریو سامان الات جوړول او ډیر نور شیان چې تر ننه پورې نه وزارت فرهنګ او نه وزارت معارف او نه وزارت تحصیلات عالی او نه هم وزارت دفاع ورته توجه وکړه ، زما هیله په هیواد کې دننه او بهر د افغانانو نه داده چې راځي دهغو چا له پاره چې هنوز دمور په نس کې دی یو غوړیدلۍ او بیسا او با امنه مترقی هیواد جوړ کړو ، په اخر کی لازم ګنم چې رقص او موسیقی د ژوند مالګه او دهر انسان مخصوصا ملانو له پاره هم ضروری ده او خوشیژي ېې خو هر شۍ په اندازه او خپل وخت سره .