مهاجرستیزی آخوندهای ایران و غمنامه بی‌پایان مردم افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید هزاران کیلومتر دور از میهن، میلیون‌ها مهاجر افغانستانی…

آغوش وطن

فریادِ خراسان بزرگ   و   ایران قدیم  رسول پویان   جوزای 1404  در خانـه قـوی باش که…

اعلامیه‌ی سربازِ مکتب دینی – فلسفی “من بیش از این…

هشدار نسبت به نقش حامد کرزی در روند سیاست‌گذاری مهاجرتی اروپا! در…

چند شعر کوتاه از زانا کوردستانی 

(۱) اگر ماه و خورشید را هم از آسمان پایین بیاورند هرگز دل به…

مشاهیر جنبش کارگری، در سوسیال دمکراسی انقلابی

August Bebel(1840-1913) آرام بختیاری آگوست ببل،- در جنبش کارگری آلمان.   آگوست ببل (1913-1840)…

جـنـبـش نـازیـسـم نـو

 " جـنـبـش نـازیـسـم نـو"، کـه بـا نـظـر بـه فـعـلـیـت تـهـدیـدآمـیـز…

آویزان نوری

بانو "آویزان نوری" (به کُردی: ئاواێزان نوری)، شاعر و نویسنده‌ی…

مارکس و اتحادیه‌های کارگری(۳)

مبارزه علیه لاسالیسم و انواع اپورتونیسم آلمانی نوشته: ا. لازوفسکی برگردان: آمادور نویدی مبارزه علیه لاسالیسم…

چه بازی دردناک با سرنوشت انسان 

نویسنده: مهرالدین مشید  قدرت ابزاری برای رهایی انسان، نه ابزاری برای…

آیا هوش مصنوعی مسلمان است؟

عثمان نجیب من یادداشتی از یک پیش‌بینی هراس انداز در مورد…

خالق  “ قرارداد اجتماعی ” را گرامی میداریم 

میرعبدالواحد سادات  1 تتبع و نگارش از :  میر عبدالواحد سادات  دوم جولای مصادف به دوصدو چهل و هفتمین سال وفات یکی از تاثیر گزار ترین نمایندگان  عصرروشنگری اروپا و برجسته ترین نقاد آن عصر ژان ژاک روسو  است .  اندیشمندی که…

نه یک پیروزی دیپلوماتیک؛ بلکه یک اشتباه استراتژیک در هندسه‌…

نویسنده: مهرالدین مشید                              به رسمیت شناسی طالبان از سوی روسیه و…

اخراج بی رویه ی مهاجران افغان از ایران

  نوشته ی :اسماعیل فروغی       این روزها خبراخراج دسته جمعی و گسترده…

شناخت روسیه از طالبان

با خانه نشینی و بیکاری که چشم و گوش با…

داد خواهی بخاطر حق و حقوق افغانان مظلوم و داعیه…

بنام خداوند حق و عدالت مهاجرت افغانان که درطی نیم قرن…

مارکس و اتحادیه‌های کارگری(۳)

مبارزه علیه لاسالیسم و انواع اپورتونیسم آلمانی نوشته: ا. لازوفسکی برگردان: آمادور نویدی مبارزه علیه لاسالیسم…

سیاست فاشیستی اخراج افغانها باید فورا متوقف شود!

هیچ انسانی غیر قانونی نیست! جمهوری اسلامی در پی شکست مفتضحانه…

اخراج ۴۳ هزار مهاجر افغان از ایران در یک روز!!

اخراج ۴۳ هزار مهاجر افغان از ایران در یک روز،…

حکومت آخوندی ایران جنایت کربلای قرن را رقم زد، یزیدان…

محمدعثمان نجیب ایران در گرمای سوزان، زمین را زیر پای هم‌وطنان…

حیات بشری را آتش فشان خاموشی به شدت تهدید میکند

نویسنده:مهرالدین مشید جهان در معرض توفانی فراتر از جنگ سوم  این پرسش…

«
»

د سولې مشورتي که د حکومت فرمايشي لویه جرګه؟

په داسې حال کې چې په راتلونکو څو ورځو کې به کابل د سولې مشورتي لويې جرګې شاهد وي؛ د حکومت منتقد سياسيونو او طالبانو له دغې جرګې سره خپل مخالفت اعلان کړی دی. افغان حکومت دغه جرګه د سولې لپاره يو تاريخي ناسته بولي، په ځانګړې توګه ولسمشر غني دغه جرګه د سولې لپاره د حدودو ټاکلو لپاره مهم فرصت ګڼي. تېره ورځ ولسمشر غني د لويې جرګې تالار ته ولاړ او د جرګې له ترسره کوونکي او تنظيموونکي کمېسيون له غړو سره يې د جرګې د ترسره کېدو پر څرنګوالي خبرې وکړې.

ولسمشر غني د جرګې په تالار کې ويلي، افغانانو تل خپل مسايل د جرګو له لارې حل کړي دي، هر څوک د سولې لپاره د حدودو د ټاکلو په خاطر په دغه لویه ناسته کې له سانسور پرته خپل نظرونه، وړانديزونه او مشورې ورکولی شي.

داسې معلوميږي چې حکومت په ځانګړې توګه ولسمشر غني د دغې جرګې دايرېدلو ته شيبې شماري او دغه جرګه د سولې لپاره د اصلي محور او حدودو ټاکلو فرصت بولي، خو پوښتنه دا ده چې رښتيا هم دغه جرګه کولی شي د سولې لپاره حدود وټاکي؟

درې دليلونه شته چې له مخې يې ويلی شو دغه جرګه د سولې لپاره حدود نه شي ټاکلی:

لومړی؛ د جرګې بې پريتوب نشتوالی

دا سمه ده چې افغانانو د تاريخ په اوږدو کې خپل ستر مسايل د جرګو له لارې حل کړي دي او په دې هم باوري يو چې د سولې لپاره مشورتي لويه جرګه داېرول بهترين او غوره کار دی، اما د اوسني مشورتي لويې جرګې جوړښت ته په کتو دا جرګه کاملاً دولتي او په هيڅ صورت نه شي کولی چې په بري توګه د خلکو د غوښتنو مطابق د سولې لپاره حدود وټاکي. ځکه دغه جرګه د حکومت په نوښت، د حکومت لخوا له حکومت پلوه اشخاصو جوړه شوې ده.

د جرګې بې پريتوب هغه وخت تر پوښتنې لاندې راغی کله چې د جرګې د غړو د ټاکلو په انتخاباتو کې لکه د تېر پارلماني ټاکنو په شان درغلي وشوه. ټولو ولېدل چې د مشورتي لويې جرګې ټاکنې په ډيری ولايتونو کې په جنجال واوښتل، بکسونه د مشخصو اشخاصو په ګټه ډک شول، د زورواکو مداخلې په کې ترسره شوې او آن په ځينو ولايتونو کې د غړو د ټاکلو پر سر د پهلوانۍ غيږې ونيول شوې لکه چې د رِسلنګ د لوبې په کې د مسابقې ګټونکي مشورتي جرګې ته لار پيدا کړه. همدا علت دی چې د جرګې د غړو په ټاکنه کې بې پريتوب، وړتيا او سياسي پوهه په نظر کې نه ده نيول شوې او دغه جرګه نشي کولی چې له ولس څخه نمايندګي وکړي.

دويم؛ په لويه کچه د سياسيونو لخوا تحريمول

کله چې د جرګې د غړو په ټاکلو کې د پراخو درغليو ادعا وشوه چې په لويه کچه سياسيونو دغه جرګه تحريم کړه او آن د ولسمشريزو ټاکنو ډيرو نوماندانو دغه جرګه د حکومت لخوا له وخت وړاندې ټاکنيز کمپاین وبلل شو. طبيعي ده چې هر نوماند په ټولنه کې خپل نفوذ او پلویان لري، په خلکو يې نظر منل کيږي نو کله چې سياسيون دغه جرګه تحريموي طبيعي ده چې خپل ارزښت له لاسه ورکوي او هغه ډول چې تمه ترې کيږي؛ د سولې لپاره به خپلواکې پولې ونه ټاکلی شي.

درېیم؛ د طالبانو مخالفت او نه ګډون

لکه څرنګه چې دغې جرګې ته د سولې مشورتي جرګې نوم ورکړل شوی او د سولې لپاره د خطوطو ټاکلو په خاطر دايریږي نو سوله خو له وسله والو طالبانو سره ترسره کيږي او وسله والو طالبانو په دغه جرګه کې خپل ګډون رد کړی دی. نو کله چې د جګړې يو اړخ په جرګه کې ګډون ونه لري نو طبيعي ده چې د جرګې په ارزښت او اهميت باندې به منفي اغيز کوي. په همدې اساس ويلی شو چې د سولې مشورتي جرګه نشي کولی چې د سولې لپاره حدود وټاکي.

نتیجه

د يادو شويو دلايلو له امله داسې نتیجه ترلاسه کولی شو چې دغه جرګه د حکومت لخوا د خپل واک د غځولو او له وخت وړاندې د ټاکنيز کمپاين هڅه ده چې له سولې سره به هيڅ ډول مرسته ونه کړي. ځکه په لویه کچه د هيواد سياسيون د دغې جرګې د غړو ټاکلو په اړه له حکومته شاکي دي چې ورسره مشوره نه ده شوې. د محمد حنيف اتمر ټاکنيزه ډله، د ډاکټر عبدالله عبدالله ټاکنډله، د رحمت الله نبيل ټيم او ګڼو نوماندانو او ډلو يې ويلي چې د غړو په ټاکلو کې له دوی سره مشوره نه ده ترسره شوې. نو کله چې د هيواد له اکثريت سياسيونو په ځانګړې توګه د حکومت له منتقدينو سره مشوره نه کيږي طبيعي ده چې جرګه به حکومتي بڼه ولري او د سولې لپاره به کومه خاصه ګټه ونه کړي.

لیکنه :خوشحال آصفي