داکتر آرین

آغاز یک دوستی جاویدان که همزمان با استرداد استقلال افغانسستان بنیاد گذاری شد به صدمین سال خود رسید، 27 ماه مارچ 1919عیسوی سر آغاز فصل جدیدی در مناسبات سیاسی، فرهنگی ، اقتصادی و دیپلماتیک بین دو کشور همسایه و دوست محسوب می شود. در واقع پیروزی انقلاب مشروطه خواهان و میهن پرستان افغانستان و اعلان اسقلال و موفقیت انقلاب کبیر اکتبر در روسیه و اساسگذاری اولین دولت کارگری جهان، آغاز سده ای بود که علی رغم تلاش های دیوانه وار و مداخلات مستقیم و غیر مستقیم استعمار و امپریالیزم در امور داخلی کشورهای جهان و لشکر کشی ها جهت غارت و در اسارت گرفتن آنها – دست امپریالیزم از غارت جهان تا حد اکثر کوتاه گردیده و استعمار به شکل کهن آن در جهان به شکست اسفبار مواجه شده و دامنش برچیده شد.

دوستی افغان – شوروی واسقرار روابط میان دولت شاهی افغانستان و نخستین دولت سوسیالیستی جهان از اهمیت تاریخی بزرگ برخوردار بود، این رابطه و مناسبات نوع تازه از روابط سیاسی و دیپلماتیک میان یک کشور کوچک با یک کشور بزرگ مبنی بر حقوق برابر و منافع مشترک و احترام متقابل بود، که در آن هنگام و عصر در تاریخ نظیر نداشت.

یکی ار نخستین فرمان های دولت نوبنیاد شوروی در باره لغو همه قرار داد های نابرابر و چپاولگرانه ای است که دولت تزاری به خلق های جهان تحمیل کرده بود، ازصدور همین نخستین فرمان، سیاست خارجی دولت شوروی، درست در نقطه مقابل سیاست خارجی دولتهای استعمارگر و امپریالیستی قرار گرفت، این سیاست که ماهیت آن علیه هرگونه استعمار ملت ها و کشورها بود ضربه محکمی به کشورهای متجاوز، اشغالگر و غارتگران جهان وارد نمود. ولادیمیر ایلیچ لینین رهبر کارگران جهان” با توجه بزرگ و همدردی پرشوری به بیداری ملتهای شرق، به مبارزه قهرمانانه ای ملت های هندوستان، چین، اندونیزی، ایران، افغانستان، لیبی و سایر کشورهای آسیا و افریقا علیه استعمارگران بخاطر آزادی و استقلال ملی آنها می نگریست” به این اساس،بتاریخ 27 مارچ 1919 نامه عنوانی حکومت افغانستان مبنی بر، برسمیت شناختن اسقلال افغانستان از جانب دولت شوروی فرستاده شد، که نیروی بزرگی در مبارزه علیه استعمار انگلیس برای دولت و مردم آزادی دوست افغانستان داد، در این نامه آمده است:” …افتخار دارم به اطلاع شما برسانم که جمهوریت روسیه تمام قرار داد های را که دولت تزاری روسیه با دولت و امپراتوری حریص دنیا ( بریتانیا  ) در باره بدست آوردن قسطنطنیه و تقسیم سرزمین های ترکیه، ایران و افغانستان به امضا رسانیده بودند، منسوخ میشمارد…در عین حال روسیه استقلال ممالک کوچک همجوار را برسمیت شناخته و میخواهد با آنها مناسبات دوستانه ای همجواری و تجاری را برقرار سازد.”

برای دولت افغانستان که هدفش  را تجدد، اصلاحات و بازستانی استقلال افغانستان از چنگال استعمار کهن تشکیل می داد، پیام دولت روسیه شوروی سرنوشت ساز و از اهمیت بزرگ برخوردار بود،  شاه ترقی خواه و میهن پرست پرشورامان الله خان نیزبه حیث پادشاه یک کشور آزاد و مستقل طی نامه ای به ولادیمیرایلیچ لنین رهبر کارگران و زحمتکشان شوروی نوشت:” به پیشگاه جلالت مآب رئیس جمهور دولت معظمه روسیه! پادشاه دولت افغانستان سلام دوستانه و احترامات تعظیم کارانه می رساند….به آن دوست مهربان، عالی جناب، بیان کیفیت و خبردادن از تاج پوشی و تخت نشینی خودم …بتاریخ 21  ماه فبروری سنه 1919 عیسوی در کابل پایتخت دولت مستقله آزاد افغانستان بوقع آمده است…چون آندوست معظم مهربانم جلالت مآب رئیس جمهور دولت معظمه روسیه به اتفاق دیگر رفقای انسانیت شان، فخر و شرف صلح و صلاح بنی آدم و اعلان حریت و مساوات دول و ملل عالم را اکتساب نموده اند، بناء علیه این نخستین دفعه است که بنام ملت مستعد باکمال افغان از طرف دولت مستقل و آزاد افغانستان به ارسال این نامه ودادیه، خودم را بختیار می شمارم. باقی قبول فرمودن احترامات تعظیمیه خودم را از طرف دوستدار عالی جناب امید واثق و رجای فایق دارم.”

اساس گذاری اولین دولت سوسیالیستی در جهان و پیروزی انقلاب اکتوبر به مثابه یک چرخش بنیادی در تاریخ جهان، بزرگترین جهشی بود که جامعه انسانی و ملتهای اسیر را از چنگال استعمار، استثمار و پیمانهای اسارت آور و ننگین نجات داد. سیاست نوین دولت جوان شوروی در ارتباط با مسله ملی و حق ملتها در تعیین سرنوشت خویش تا حد جدایی کامل و از تشکیل دولت مستقل پشتیبانی مینمود  و کمک به خلقها و کشورهای تحت ستم در این مبارزه ضد استعماری و ضد امپریالیستی شان می رساند، رهبر انقلاب اکتبر و اولین رئیس جمهور شوروی و.ا. لینین بتاریخ 22 می سال 1919 عیسوی به جواب نامه اعلحضرت شاه امان الله نوشت:” خدمت جناب جالا لتماب اعلیحضرت امان الله خان…نخستین نامه از طرف ملت مستقله افغانستان که مشتمل بر درود دوستانه به ملت روس و خبر دهنده از جلوس آن اعلیحضرت بر اورنگ تاجداری مملکت افغانستان بود بما رسید، در جواب آن از طرف حکومت کارگران و کشاورزان و از طرف عموم مردم روسیه بفرستادن این نامه که مشتمل بر سلام دوستانه است به ملت آزاد و مستقل افغان که آزادی خود را باکمال دلاوری از تسلط جبین خارجه مدافعت کرده است، مبادرت و آن اعلیحضرت را از جلوس اورنگ تاجداری افغنستان که در تاریخ بیست و یکم ماه فبرال سنه 1919 …واقع گردیده است، عرض تبریک می گویم…

اراده آن اعلیحضرت را درعقد مناسبات دوستانه با روسیه با کمال خوشی استقبال کرده از آن اعلیحضرت خواهش میکنم که نماینده افغانستان را در شهر مسکو معین فرمایند و ما هم از جانب خود میخواهیم نماینده دولت کارگران و کشاورزان را به شهر کابل روانه نمائیم…از فرستادن سلام دوستانه خود به مردم آزاد افغانستان خود را خوشبخت شمرده از آن اعلیحضرت تمنا می کنم که سلام مارا که دوستان صمیمی مردم مملکت آن اعلیحضرت هستیم از ما بپذیرید.”

 پیام های دولت شورا ها  و به رسمیت شناختن پیروزی تاریخی خلق ما توسط کشور روسیه  اولین سنگ بنای یک دوستی بزرگ، بی شائبه و با عظمت میان دولتها و خلقهای افغنستان و دولت سوسیالیست شوروی و مردم آن بود، سراسر تاریخ افغان – شوروی تاریخ دوستی، همکاری، احترام متقابل، منافع متقابل، تاریخ علم، فرهنگ، دانش، آبادی و ساختن زیربناهای مادی و معنوی افغانستان است. روسیه اولین کشوری بود که استقلال و آزادی افغانستان را به رسمیت شناخت، افغان ها که تازه آزاد شده بودند و استقلال خود را عزیز تر از جان خود میداستند، در وجود روسیه شوروی بهترین دوست و پشتیبان و مدافع آزادی و استقلال خود را یافتند.

استرداد اسقلال افغانستان از اشغالگران انگیس، بنای کهن مستعمراتی و قلمرو امپریالست های متجاوز را در منطقه و جهان بلرزه در آورد و به ثبات یک سیستم مستحکم و ظالمانه ای کشورهای استعماری ضربه زده و استعمار را در سراسر گیتی دست و پاجه ساخت و به جنبش های رهایی بخش و ملی روح تازه ای آزادی خواهی در مبارزه علیه استعمارگران خارجی داد.

شالوده دوستی افغان – شوروی  و اساس مناسبات بردرانه دوکشور را که غازی امان الله بزرگ و لنین کبیر گذاشته اند، مردم ما و تاریخ ما هرگز فراموش نکرده و نمی کنند، من بعنوان یک افغان، صد سالگی روابط میان دو کشور و دوستی بزرگ و سرشار از انسانیت، صلح وصفا را به جوانان ترقی خواه افغان و هموطنان زحمتکش خویش و به فرزندان انقلاب اکتبر به کارگران و زحمتکشان شوروی تبریک و تهنیت می گویم./

ماخذ:

- لنین، بیداری آسیا، ادره نشراتی پروگرس، مسکو 1981ترجمه به زبان دری.

- و. گ. چیرنیته، افغانستان، نبرد و سازندگی، نشرات سیاسی اردو، مسکو 1984 به زبان روسی.

- مناسبات افغانستان و شوروی در سالهای 1919 – 1969 عیسوی، نشرات وزارت خارجه افغانستان و روسیه، کابل 1349 خورشیدی.