۱۰ نکته دربارهٔ سقوط سوریه تحت حکومت بشار اسد: بررسی آخرین تحولات سوریه و تأثیرات آن را بر منطقه غرب آسیا
نویسنده: ویجی پراشاد ــ
در روز یکشنبه، ۸ دسامبر، پس از بیش از یک هفته درگیری‌های شدید بین دولت سوریه و گروه تروریستی هیئة تحریر الشام (HTS) و جناح‌های متحد آن که کنترل شهرهای کلیدی کشور را به دست گرفتند، رئیس‌جمهور سوریه، بشار اسد، سوریه را ترک کرد. این خبر توسط وزارت امور خارجه روسیه اعلام شد که همچنین اطلاع داد اسد با استعفا، از نخست‌وزیر خود خواسته است که مسؤولیت دولت را به عهده گیرد تا انتقال مسالمت‌آمیز قدرت به نیروهای مخالف را نظارت کند.
این تحولات ۱۴ ماه پس از آغاز نسل‌کشی اسرائیل در غزه و چند هفته پس از امضای توافق آتش‌بس با حزب‌الله رخ می‌دهد. در ادامه، تأملاتی از ویجی پراشاد درباره تصرف قدرت و عناصر کلیدی برای درک آن ارائه شده است:
۱. دولت سوریه از جنگ‌های بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ و سپس از تحریم‌هایی که توسط ایالات متحده و متحدانش بر این کشور اعمال شد، به‌شدت آسیب دیده بود. ارتش عربی سوریه (ارتش رسمی دولت) هرگز نتوانست به‌طور کامل از پیامدهای این درگیری‌ها بازیابی شود و قادر به بازپس‌گیری شهرهای اصلی حماه، حمص و حلب نبود.
۲. بمباران تأسیسات نظامی سوریه توسط اسرائیل توانایی‌های لجستیکی و تسلیحاتی نیروهای مسلح سوریه را تضعیف کرده بود. این حملات به‌طور مداوم و با دردسرهای زیاد برای نیروهای مسلح سوریه انجام شده بود.
۳. حمله اسرائیل به لبنان و ترور رهبر حزب‌الله، سید حسن نصرالله، توانایی حزب‌الله برای عملیات حتی در جنوب لبنان را به‌شدت کاهش داده بود، که این موضوع حزب‌الله را وادار به پذیرش توافق آتش‌بس اخیر با اسرائیل کرد. این وضعیت نشان داد که حزب‌الله دیگر در موقعیتی نبود که بتواند بار دیگر وارد سوریه شود و از دولت سوریه در برابر هرگونه تجاوز مسلحانه در مسیر حماه به دمشق(بزرگراه M۵) دفاع کند.
۴. حملات به انبارهای تأمین تجهیزات و تأسیسات نظامی ایران در سوریه، همراه با حملات اسرائیل به ایران، مانع از ایجاد نیرویی از جانب ایران برای دفاع از دولت سوریه شد. تضعیف حزب‌الله همچنین نقش ایران در منطقه را نیز کاهش داد.
۵. تقریباً سه سال درگیری در اوکراین به‌طور مؤثر امکان استفاده سوریه از کمک‌های بیشتر روسیه برای حفاظت از دمشق یا پایگاه دریایی روسیه در لاذقیه را از بین برد.
۶. در نتیجه، دولت سوریه دیگر متحدان نظامی ایرانی و روسی خود را برای کمک به مقابله با شورشیان تقویت‌شده در اختیار نداشت.
۷. هیأت تحریر الشام (HTS) که در سال ۲۰۱۷ از گروه‌های وابسته به القاعده تشکیل شد، مجموعه‌ای از نیروهای نظامی از ترکیه تا اویغورها ـــ همراه با تعداد زیادی از جنگجویان تحت تأثیر القاعده ـــ را گرد هم آورد و طی یک دهه گذشته نیروهای خود را در ادلب تقویت کرد.هیئت تحریرالشام (HTS) از ترکیه حمایت و کمک دریافت کرده است، اما همچنین به‌طور مخفیانه از سوی اسرائیل نیز حمایت شده است (این اطلاعات از یک مقام ارشد اطلاعاتی در ترکیه به دست من رسید).
۸. دولت جدید به رهبری هیأت تحریرالشام چه سیاستی در قبال اقلیت‌های اجتماعی متنوع سوریه اتخاذ خواهد کرد؟ این دولت در مورد بلندی‌های جولان و اسرائیل چه تصمیمی خواهد گرفت؟ چگونه به تهاجم نظامی اسرائیل در قنیطره واکنش نشان خواهد داد؟
۹. این داستان هنوز به پایان نرسیده است. در کشور ناآرامی‌های بیشتری به‌رهبری داعش و همچنین گروه‌های کرد در شمال ادامه خواهد یافت. گروه‌های تحت حمایت ترکیه در حال نبرد با نیروهای YPG (یگان‌های مدافع خلق) و PKK (حزب کارگران کردستان) در منبج هستند. نیروهای آمریکایی هم‌اکنون در شرق سوریه حضور دارند و اعلام کرده‌اند که برای مقابله با داعش (و در نتیجه، حفظ کنترل بر منابع نفتی) در این منطقه خواهند ماند.
۱۰. اسرائیل نیز اعلام کرده که منطقه حائل بلندی‌های جولان را تصرف کرده است. تنش‌هایی میان دولت‌های ترکیه و ایالات متحده در مورد اقدامات دولت جدید به رهبری هیأت تحریرالشام و محدودیت‌هایی که باید رعایت کند، وجود خواهد داشت.
بسیار امیدوارم که اظهارات ابومحمد الجولانی، مبنی بر اینکه انتقام‌جویی نباید فرهنگ جدید باشد، به حقیقت بپیوندد. نگرانی واقعی دربارهٔ نحوهٔ رفتار با اقلیت‌ها است. هنوز خبری درباره ورود گروه‌های شبه‌نظامی از عراق به سوریه منتشر نشده است. بسیاری از این مسائل بستگی به سرنوشت مکان‌هایی مانند حرم حضرت زینب (س) در دمشق دارد.
منبع: وبلاگ Peoples Dispatch، هشتم دسامبر ۲۰۲۴
https://peoplesdispatch.org/۲۰۲۴/۱۲/۰۸/۱۰ ـ points ـ on ـ the ـ fall ـ of ـ bashar ـ al ـ assads ـ syria/
