چرا صدای گاندی ها در کوهستان‌های افغانستان پژواک نیافت ؟

نویسنده: مهرالدین مشید جغرافیای خشونت، سیاست قبیله‌ای و غیبت ماندلاها در…

جمعبندی غیر تحلیلی از جریانات اخیر نظامی و دپلماتیک افغانستان…

آنچه سیاسیون و نظامی های پاکستان پس از حملات هوایی…

                     یک گرفتاری با مافیا

محمد عالم افتخار         و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و…

فلسفه سیاسی فردوسی و روانشناسی ترس در شاهنامه

دکتر بیژن باران نتیجه‌گیری. شاهنامه فردوسی چیزی بیش از یک…

سناریوی براندازی طالبان؛ از سوی پاکستان و ایران!؟

نویسنده: مهرالدین مشید براندازی طالبان واقعیت ژیوپولیتیک یا توهم تحلیل گران دراین…

دو کنیز در سحرگاه فلسفه یونان

Greece Philosophie.2800j. آرام بختیاری فلسفه یونان؛ افسانه و عرفان، منطق و برهان. در…

جنگی حاجی

آقای "جنگی حاجی" (به کُردی: جەنگی حاجی) با نام کامل…

 شانسی برای نجات افغانستان باقی مانده یا فرصت‌ها از دست…

نویسنده: مهرالدین مشید بیداری وجدان جمعی مردم؛ بازسازی مشروعیت سیاسی این پرسشی…

مارکسیسم قلب جوانان را تسخیر می‌کند

ا. م. شیری «چگونه یک ایدئولوژی غربی مانند مارکسیسم می‌تواند در…

عالم تنهایی 

رسول پویان  آزاد و ســرافـــرازم در عـالـم تـنهـایی  عشق و دل بیدار است تا…

هرمشکل حل گردد

امین الله مفکرامینی           2025-10-11! نازم آن قامت رسـا که نگردد خـــــــم زاِدبــــار همــتـــــــی…

جګړه او ورور وژنه د هېواد ستونزې نه شي حل…

 نور محمد غفوری سریزه نیمه پېړۍ کېږي چې په افغانستان کې جګړه…

پاکستان؛ درگیر جنگ نیابتی هند یا اسیر میراث تروریست‌پروری های…

نویسنده: مهرالدین مشید پیاله کافی؛ دیروز زهری به کام مردم افغانستان…

مذاکره هیئت های افغانستان و پاکستان

در ترکیه از دید حقوق بین الملل عمومی این نشست‌ها برخاسته…

خُردشدن کرزی نزد پرویز مشرف و خُردساختن کشور، توسط کرزی…

بازخوانی تاریخی نه چندان دور محمدعثمان نجیب من در دوران نخست حکومت…

احمدشاه بابا

احمدشاه بابا نومیالی اتل، غښتلی، توریالی او پیاوړی ملي شخصیت:  احمدشاه…

«چپ نو» و سوسیال‌دموکراسی در افغانستان

نور محمد غفوری «چپ نو» و سوسیال‌دموکراسی در افغانستانبازاندیشی در ایدئولوژی…

تهدیدهای پاکستان برضد افغانستان؛ از سیاست بازدارندگی تا بازی ژئوپولیتیک

نویسنده:  مهرالدین مشید از سیاست بازدارنده گی تا تغییر در رهبری…

بحران مالی سازمان ملل و فاجعه انسانی در افغانستان

آزمونی برای تعهد جهانی به انسان‌دوستی و چندجانبه‌گرایی سازمان ملل متحد…

میراث سکاها در شاهنامه فردوسی: سیستان، سجستان و ایران

- دکتر بیژن باران مقدمه: شاهنامه و جغرافیای هویت ایرانی. شاهنامه…

«
»

دلته پوهنتون هلته هيرا منډوي؛ چا ته شهيد چا ته هلاک ووايو؟

تيرې دوشنبې ورځ په کابل کې خونړی موټر بم بريد وشو چې په پايله کې يې ۳۵ تنه افغانان شهيدان شول. د بريد ټول قربانيان ملکي وګړي دي. پيښه په داسې مهال رامنځته شوه چې د بريد په سيمه کې بیروبار زیات و، ماشومان او ځوانان ښوونځیو او پوهنتونونوته روان ول. د قربانيانو له جملې ۱۷ تنه يې د لوړو زده کړو درلودونکي کدرونه دي. په دوی کې دوو تنو ماسټري ترلاسه کړې، ۱۳ یې لیسانس او دوه نو ریې بکلوریا لرونکي و چي ددې برید ښکار شو او د کلونو خواري او زحمتونه او زده کړې يې لو لپه شول. وسله والو طالبانو د بريد مسوولیت په غاړه اخیستی او ادعا یې کړې چې د ملي امنیت د ریاست ۳۷ غړي یې وژلي دي.

په ورته مهال بيا د پاکستان په لاهور ښار کې هم د موټرسايکل په ذريعه خونړۍ چاودنه شوې وه چې د پوليسو په ګډون په ۲۶ تنه ووژل شول. يعنې ويلای شو چې تيره دوشنبې ورځ د افغانستان او پاکستان دواړو لپاره توره او خونړۍ وه. دلته هم د بريد قربانيان ملکيان و او هلته هم په برید کې د پوليسو تر څنګ عام خلک ووژل شول. خو د پاکستان رسنيو د هغوی د ملا امامانو او مذهبي مشرانو په شان د طالبانو تر څنګ دا ځل د طالبانو تر څنګ مسلمانان هم په دوه برخو وويشل.

پاکستاني رسنيو د کابل د تيرې ورځې په بريد کې شهيد شويو افغانانو ته (هلاک) خو په لاهور کې ترسره شوي بريد قربانيانو ته د شهيد کلمې کارولي دي. د پاکستان جنګ ورځپاڼې افغان تلفات هلاک خو پاکستاني تلفات شهيدان بللي دي. دغې مسالې يو ځل بيا ثابته کړه چې پاکستانيان په ځانګړي توګه د پاکستان ملا امامان او رسنۍ اسلام هم په دوه برخو ويشي. د پاکستان چارواکي لکه څنګه چې طالب ترهګر په دوه ډلو ويشي او هغوی چې په پاکستان بريدونه کوي (بد طالبان) خو هغوی چې په افغانستان کې بريدونه کوي (ښه طالبان) يادوي؛ همداسې يې مذهبي مشران او رسنۍ بيا د افغانستان مسلمانان او د پاکستان مسلمانان جلا بولي او د افغانانو تلفاتو ته هلاک خو خپلو هغو ته بيا شهيدان وايې.

راځئ دلته دا بحث روښانه کړو چې شهيد څوک دی او آيا پاکستانيان که وژل کيږي شهيدان خو افغانان که وژل کيږي؛ هلاک دي؟

د اسلام ستر عالمان وايې څوک چې د اسلام د ترویج او پراختیا، اسلامي احکامو او ارشاداتو د تفسیر او تبلیغ په لاره کې جدو جهد کوي، او پدې چار کې ووژل شي، شهید دی. خو هغه څوک چې د خپلو ناروا اهدافو د پوره کولو دپاره، د اسلام نه د یوې وسیلې په توګه کار اخلي شهيد نه بلکې ګناهګار او آن د مشرک اطلاق پرې کيدلی شي. ځکه په اسلامي فقه کې راځي چې شرک په دوه ډوله دی. شرک اکبر او شرک اصغر. اکبر شرک هغه دی چې په ذات او صفاتو کې يو څوک، شی يا شخص له الله ج سره شريک وبلي. اکبر شرک په ترسره کولو سره يو انسان له اسلامه خارجيږي او کافر بلل کيږي. خو اصغر شرک بيا هغه دی چې د لوی شرک لپاره وسيله ګرځي. لکه ريا کول، له خدای ج پرته په بل شي يا شخص قسم خوړل او داسې نور.

دلته مو هدف د اصغر شرک څخه دی چې د ملا فضلو او مولانا سميع الحق په شان د آی ايس آی کرايې ملايان يې ترسره کوي او له اسلام څخه ناوړه ګټه پورته کوي. له اسلام څخه د پاکستان د ناوړه استفادې بيلګې د مفتي عبدالقوي په شان په ډيری پاکستاني مفتيانو او مذهبي عالمانو کې شتون لري. مولانا عبدالقوي چې پاکستاني ولس يې پر فتوا روژه او اختر جوړولو، د قنديل بلوچ لپاره په حقه روژه کې د خدای له ستر فرضي حکم (روژې) انکار کوي او د قنديل بلوچ لپاره په سګريټ روژه ماتوي. همدارنګه د مولانا فضلو او مولانا سميع الحق په شان ستر مذهبي مشران يې بيا يو ترهګره ډله (وسله وال طالبان) چې د بې ګناه خلکو وينې تويوي؛ خپل اولادونه بولي او همدارنګه بيا يې په دوه برخو (ښو او بدو) ويشي نو آيا رښتيا هم په پاکستان کې وژل شوي کسان شهيدان او افغانستان کې هلاک دي؟

همدارنګه د تيرې دوشنبې ورځې په بريد کې چې په کابل کې وشو، ډيری يې هغه افغانان ول چې لوړې زده کړې يې کړې وې، د اسلام له احکامو خبر ول، د ژوند تر وروستيو شيبو هم په زده کړو بوخت ول. خو هغوی چې د لاهور په بريد کې ووژل شول ډيری يې هغه پوليسان دي چې مشران يې اسلام د وسيلې په توګه کاروي.

نو تاسې قضاوت وکړئ هغه څوک شهيد دی چې اسلام يې د خپلو ګټو لپاره وسيله ګرځولې او که هغه څوک شهيد دی چې د اسلام او زده کړو په لاره کې خپل ژوند له لاسه ورکړي؟ هغه څوک شهيد دی چې په ملک کې يې په فحاشۍ د دولت له لوري ټيکس اخيستل کيږي او رڼا د ورځې په کې فحايشه خانې خلاصې وي او که هغه څوک شهيد دی چې په ملک کې يې حتی د قران سوځونې په دروغين تش تور باندې يو څوک وژل کيږي؟ هغه څوک شهيد دی چې په ملک کې يې هلک له هلک او نجلۍ له نجلۍ سره واده کوي او که هغه څوک چې په ملک کې يې د پېغلو په لمونو لمونځونه کيږي؟

لیکنه : خوشحال آصفي