مغز روشنفکر
دکتر بیژن باران
ایده الوژی توتالیتر/ مطلقه بر پایه ایده الوژی اصلی و در واقع این دروغ بزرگ است که “حقیقت” نامد. حنا آرنت
شبکه عصب مغز روشنفکر لیبرال، تغییرخواه، آینده نگر با محافظه کار، سنتی، گذشته گرا تفاوت دارد. اولی شخصیت برون گرای پذیرای تغییر و دومی درونگرای بسته پسند دارد. در ایران فرهنگ عرفان هم بر روشنفکر دیوان سالاری چند هزار ساله دولتی، سنتی، چاکرمنش، هم بر اقلیت آرمانگرا، ضد دولتی چیره است. در استبداد نظرات روشنفکران در انزوای سیاسی از عرفان، دین، سنت، مطالعات، مخفی کاری، تنهایی، قهرمان پنداری، توهم/ دیلوژن، توطئه/ پارانویا، برخی مفاهیم مدرن با ویژگی های شخصیتی، ذهنی، فکری شکل گیرند. نمونه: بدبینی هدایت در استبداد پهلوی در جامعه شاد اسکاندیناوی پیدا نشود.
قشر روشنفکر از طبقات گوناگون آید. در آن دانشگاهی، روزنامه نگار، شاعر، نویسنده، هوشمند، فرزانه، انتلکتوئل، ورزشکار، آخوند، سینماگر، پزشک، مهندس قرار دارند. آخوندها در سده 20 مخالف دولت بوده؛ با ج.ا. خود دولت رانتی شدند. روشنفکر بر حکومت است نه با حکومت- بنا بر ادوارد سعید و گرامشی. فلسفه نادرست افلاطون بر ادیان ابراهیمی و عرفان غالب بود. پوپر افلاطون را دشمن جامعه خواند.
لایه های روشنفکری ایران شهری، حوزه ها و تکایا، سلسله مراتب شیعه، نهادهای سیاسی، جمهوریخواه، مشروطه طلب، سیاسیون منفرد چپ، استادان دانشگاه زیر تاثیر مُثل/ ایده افلاطونی اندیشند. نظرات نادرست ماقبل انقلاب صنعتی افلاطون در بنیانگرایی شیعی سلطه دارند. نازی ها در آلمان هم ایده حکومت مرکزگرای افلاطون را در مدارس آموزش دادند. انگاره مُثل/ ایده، فرم غیرفیزیکی، اما مادی، نمود درست‌ترین واقعیت در ذهن سالم و بیمار است. این انگاره ادراکات، تجربیات، آزمایشات را ندید گیرد؛ تنها در فرد نه کل بکار رفته؛ بعد به همه انسانها تعمیم یابد.
الهیات افلاطون در 2 هزار سال در فلسفه اروپا و اسلامی بسته بندی شدند. بن این الهیات، ایده آل نگری، فردیت، تفرقه، در عرفان یکی از علل شکست 2 انقلاب ضد استبدادی سده 20 ایران بود. این حکیم الهی حقیقت را غیبی، ورای ماده، در حواس، در جزئیات جست. مُثُل جمع مثال به معنی فرم، اشکال شکل، ظاهر است. مُثُل رابطه ش با ماده چیست؟ هیچ دو اسبی در جهان دقیقا مثل هم نیستند. ولی به شکل انتزاعی در فکر در ذهن هر کس، یک اسب، فرم خاصی دارد.
برای همین شخص هر اسب دیگری را در هر جای دنیا ببیند؛ آن جانور، اسب است. استادش سقراط اعدامی، شاگردش ارسطو بود. آکادمی برای تدریس نجوم، علوم، ریاضیات ساخته شد. نوشتن بدون انتقاد از گذشتگان با آوردن نظرات غلط شان گمراهی آورد. باید غلط های آنها گرفته شوند. نمونه: نظرات غلط نجوم بطلمیوس، انسان با 4 خلط جالینوس.
افلاطون حقايق عالم فراتر را «ايده» نامید. عالم را 2 بخش کرد: دنیای جسم محسوس و ظاهر با حواس ادراک شود. دنیای غیب ایده ها و مُثل دریافت ش تنها با عقل ممکن است. ایده های کوچک ایده های بزرگتر را سازند که در نهایت منجر به تشکیل حقیقتی واحد یا خدا شوند. او زیر تجربه زده؛ گفت زن از مرد کمتر دندان دارد. راسل گفت: آقای افلاطون تو دهان خانم ش نگاه نکرد تا 32 دندان را بشمار خودش ببیند.
کتاب جمهوریت ش در باره مابعد الطبیعه و هنر بر مسیحیت، اسلام تاثیر عمیق داشت. در عهد هارون الرشید عباسی كلمه ايـده بـه «مثال» ترجمه شد. مجموع آن حقايق در مثل افلاطونى اند. ابن سینا با آن مخالف بود. در سده 16 مير داماد و شاگردش ملا صدرا با برهان تعقلی و شهود عرفانی پیرو سهروردی بودند. هر 3 پیرو افلاطون بودند. ملا صدرا شاعر، حکیم، نویسنده به عربی و فارسی نوشت. زندگی و آثار افلاطون. http://raqseandisheh.blogfa.com/post/8
افلاطون از فکر تنها زبان را در نظر گرفت؛ در حالیکه فکر انواع حسی بصری در نقاشی، شنوایی در موسیقی، عاطفی، پوستی در مجسمه داشته؛ در سده 20 با عصب شناسی نظریه های زبان شناسی عمدتا صورتگرا و کاربردگرا 3 تا یند:
1- ساختارگرایی، نشانه شناسی- در پس پدیده های ظاهری ساختار در ژرفا، باطنی، ناملموس را جوید.
2- زایشی-گشتاری چامسکی- اصول زبان در انسان ذاتی، ارثی، برنامه ریزی شده اند. محیط نقش محرک برای یادگیری زبان مادری است. آفرینش جملات فراوان از تعدادی قواعد و لغت محدود انجام شود. پوزتیویزم ذهن را چون صفحه سفید برای ضبط/ اکتساب زبان از محیط انگارند. آموزش زبان کودکی مادری بدون لهجه با زایش عصبهای آیینه ای/ تقلیدی رایج شد.
3-سوسور: زبان بخش اصلی قوه ناطقه؛ با قراردادهای اجتماعی همراه است. قوه ناطقه 2 بخش زبان و گفتار را در بر گیرد. زبان اجتماعی و مستقل از خرد فرد است. گفتار عمل فردی، ارادی است. هجاها امواج صوتی اند که از گوش به مغز رسند. مفهوم با صدا تولید شده تا معنا را برساند.
سوسور از يک نام برای يک شئ به تصوير واژه و مفهوم آن در ذهن رسید. نظريه زبانشناسی 1916 سوسور 3 بخش دارد: 1- لانگ/ پارول یا تکامل زبان/ گفتار. 2-هم زمانی و در زمانی. 3-همنشيني و جانشيني. زبان سامانه نشانه ها؛ بمثابه تبلور اجتماعی آن است. گفتار عمل فردی بوده؛ تکلم فکر یا کلام ذهنی در صدا یا تلفظ دهانی است. نشانه یا سمیون به یونانی ترکیب یک مفهوم یا مدلول و یک تصویر صوتی یا دال بوده؛ هر 3 قراردادی اند.
دال تصویر صوتی م-ی-ز و مدلول مفهوم میز است. نشانه میز واقعی است. واژه واحد اصلی معناست که می تواند معنا داشته باشد. نشانه شامل دال و مدلول است. دال تصوير واژه در ذهن است، چه آوايی چه بصری؛ مدلول مفهوم ذهنی آن. زبان می تواند صوتی برای عامه و علامتی برای کر و لالها باشد.
در نبود آزادی بیان و رسانه از سده 20 ایران بجز دوره دکتر مصدق و بهار آزادی 57، برخی خیال کنند نظر، حرف، نوشته مساوی عمل است؛ چون افسانه خلقت در 6 روز که با حرف جهان مادی پدید آمد. با ورد، دعا، عاق، لعنت هم با حرف تغییر مادی طلب شود. در خلقت، حداقل باید 3 نفر می‌بودند برای 4 نوع گروه خونی. آدم و حوا 2 نفر، نمی شود 4 گروه خونی داشت. دیگر اینکه آفرینش حوا از دنده چپ آدم، دی ان ای آنها را برادر و خواهر کند.
اکثر مخالفان توهم/ دیلوژن داشته؛ پندارند که بیان نظرات شان بویژه در مجامع عمومی مساوی تغییر غیبی وضع ایران است. ایرانی عادت به دعا، استغاثه، خرافه دارد که تغییری مادی بیرون از توان ش پدید بیآید. واقعیت با نیروی مادی تغییر کند- یعنی نهادهای صنفی، سیاسی، حزبی، نظامی. در کنفدراسیون مراد و مریدی هم رایج بود. سخنران زبردست را لقب لنین، تراتسکی داده؛ بدور آنها مریدان حلقه می زدند. این مراوده نظرات هیچ چیز در ایران را تغییر ندهد.
گویند ارتباط میان جامعه و روشنفکر از بین رفته است. تنها بهرام مشیری به عنوان یک روشنفکر است که رسانه پادکست بصری-سمعی بر سرور را هوشمندانه به جای کتاب، تلویزیون گذاشت. اگر چه باز پشتوانه کارش کتاب بود. نتیجه ی کارش در بسیاری موارد به مطالعه کتاب از سوی کسانی که شاید در عمرشان کتاب غیردرسی نخوانده اند انجامد. در طول یک یا شاید دو دهه‌ی گذشته تاثیری بسیار شگرف و شگفت انگیز بر جامعه‌ی ایران گذاشت. Saeid Eskandari 280624 فب
روشنفکری ایران شاخه ها و دوره های گوناگونی دارد. از تقی زاده، ملکم خان، مستشارالدوله، اقاخان کرمانی، آخوندزاده، دهخدا، بهار، حیدر عمو اوغلی، لاهوتی، عشقی، عارف، ایرج، فرخی یزدی، دشتی، کسروی، هدایت، نفیسی، فروغی بگیر تا گلشیری، شاملو، مجابی، سیاوش مطهری، حمید مصدق، شایگان، ال احمد، سیرجانی، فریبرز رییس دانا، براهنی، جزنی، گلسرخی، سلطانپور، سپانلو، شریعتی.
برخی روشنفکران بعد از انقلاب اینهایند: مراد فرهاد پور، بابک اباذری، محمد قائد، بابک احمدی، مشیت علایی، مختاری، پوینده، مسعود احمدی، غفار حسینی، ضیا موحد، شاپور جورکش، شاپور بنیاد، اکبر معصوم بیگی، حسین آتش پرور، اقبال معتضدی، احمد افرادی، مجتبی عبدالله نژاد، ماهرویان، معروفی، علی عبداللهی، سعید صدیق، عادل بیابانگرد جوان، حافظ موسوی، رضا چایچی، رضا خندان، هوشیار انصاری فر، محسن توحیدیان ، ناصر زرافشان، نسرین ستوده، نرگس محمدی، سرکوهی.
یک تفاوت با عهد پهلوی 2 ورود روزنامه نگاران، سنیماگران، حقوق بشریها بدون آثار ادبی است. با اختلاف سطح، عقیده، دوره ی زندگی، ضعف، قوت در مبارزه با دولت گاهی از جان و زندگی مایه گذارند. درون مرزی عیسی سحرخیز، زیدآبادی، عبدی، تاجزاده، تختی، رسول اف، علی کریمی، سینماگر پناهی؛ برون مرزی درویشپور، توحیدی، ساتراپی، زرافشان هم افزوده شوند. همانجا.
روشنفکران در تاریخ اینهایند: پیامبران، سیاوش، شخصیت اساطیری ایران که خونش بیگناه ریخته شد، گئومات، زرتشت، مانی، مزدک، بزرگمهر، خاندان برمکی، فردوسی، ابوریحان بیرونی، ابوعلی سینا، ناصرخسرو، خیام، حسن صباح، مولوی تا سید جمال اسد آبادی، قائم مقام فراهانی، امیرکبیر. البته سعدی، عنصری، فرخی، قاآنی را هم مستعد روشنفکر بودن اند.
ولی آنها از برخی از صفات لازم برخوردار نبودند. پل سارتر، برتراند راسل، آندره ژید، آنتونیو گرامشی، ریمون آرون، کسروی، ملک الشعرا، ملک‌المتکلمین، بهار، دهخدا، دکتر مصدق، نیما، خلیل ملکی، رسول اف در لیست روشنفکران اند.
روشنفکر فرد با مهارت، فعالیت، روشنگری است که با قدرت مصاف کند. نمونه: ولتر، مارکس، دکتر ارانی، چه گوارا. سقراط تاریخ آغاز مبارزه نابرابر روشنفکر با قدرت حاکم بود. او در ۳۹۹ ق.م.، به 2 جرم “عدم اعتقاد به خدایان و فاسد کردن جوانان” در دخمه حومه آتن زندانی شد. اگرچه شاگردانش او را به فرار تحریض کردند. ولی او ماند. با نوشیدن جام زهر /شوکران اعدام شد.
روشنفکر تحول طلب را دین و دربار سرکوب کردند. تا انقلاب کبیر فرانسه جمهوری غیروراثتی، مشارکتی، رشد اقتصادی مطرح شدند. قانون جای استبداد مطلقه سلطنتی را گرفت. لذا روشنفکر تحول خواه با استراتژی رفرم، آزادی، رفاه، حقوق بشر به نافرمانی مدنی رو آورد. مغز او در جامعه قدرت را در قیاس به غرب یا با عقلانیت بومی نقد کند.
از 100 کارکرد مغز نتیجه طبیعت و تربیت، برخی تلخیص شوند. نرم افزار فکر، ذهن، روان بر سخت افزار مغز نصب است. مغز مانند نصف هسته گردو 2 ربع کره چپ و راست و شبکه های ترشح گر موثر بر رفتار دارد. مغز راست جایگاه بصیرت، خلاقیت، تفکر تعمیمی، دید کلی مانند جنگل است. نیمه مغز راست عرفان با شهود، اشراق، تخیل را در بر گیرد.
نخبگان سیاسی 4 گروه با توزیع زنگوله ای گروه 1و 4 اقلیت، 3 و 2 اکثریت اند. ۱-درونگرا با شهود، مکاشفه، عرفان، تزکیه نفس، برنامه خودسازی، اهل مطالعه باشد. ۲-گذشته گرا با نیاپرستی، شکوه گذشته، حوزوی، رجعت به عدل علی، شکوه کوروش، تغییر رو به گذشته باید باشد. ۳-آینده گرا نهاد مدنی، صنفی، سیاسی ساخته؛ از جهان آموخته؛ برای فردا با مدرنیسم، بهبود اقتصاد، رقابت با غرب فعال شود. ۴-پوچگرا خوش باشی، مخدرات، بی اثری بر آینده، خطر توطئه خارجی، پسا مدرنیسم باشد.
چگونه دانش در خدمت قدرت قرار گرفت؟ خئورخه رِیِس، شاعر و منتقد ادبی اکوادور، نوشت: “بازاندیشی نقش روشنفکران در بافت مناسبات قدرت است.” میشل فوکو نوشت: “از کسانی که حاضرند در راه ایدئولوژی بمیرند بترس، زیرا آن ها موجب مرگ بسیاری از دیگران شده؛ بسیاری از مردم را پیش از خود می‌کشند.” امبرتو اکو نوشت: “شاید ماموریت کسانی که به نوع بشر عشق می‌ورزند، این است که مردم را به خندیدن به ایدئولوژی وادارند، زیرا حقیقت در جایی وجود دارد که ما بتوانیم خویشتن را از شهوت جاهلانه برای کشف حقیقت آزاد کنیم.”
قدرت دانش، پرسش، سازمان، تمدن را کنترل کند. ادوارد سعید منقد فلسطینی تبار در کتاب “روشنفکر کیست و روشنفکری چیست؟” وجه ممیزه را تخصص ندانسته؛ نوشت: “وظیفه روشنفکر، نقد نهادهای قدرت است. یک اصل مهم تاریخ اثبات شد: قدرت بدون نقد فساد آورد.” فوکو در 1970 گفت: “علوم اشکال گوناگون تولید دانش اند.” در جامعه باز، پرسش و شک قانونی اند. ریچارد فاینمن گفت: “من پرسش هایی را که نتوان پاسخ داد به پاسخهایی که نپرسیده داده شوند؛ ترجیح دهم.” ویل دورانت در کتاب “تاریخ تمدن” نوشت: “مرگ تمدن‌ها زمانی فرا رسد که بزرگان مردم، به پرسش های جدید آنها، پاسخ‌های کهنه دهند.”
قرن نبض تاریخ است. 3 نیرو در تاریخ پویا یند: مردم با سنن و انتظارات، دولت سرمایه داری دولتی دربار و دین، نخبگان گذشته گرا و آینده نگر. آنها برای رفاه کار، انباشت سرمایه، بهینگی تولید در رقابت با غرب اند. در سده 20 عرفان جانشین علم به 2 انقلاب ناکام مشروطه با استبداد مطلقه؛ جمهوری با ولایت مطلقه انجامید. منظور علم اقتصاد، جامعه شناسی، روانشناسی است. با هر 2 ناکامی شکست در رقابت با غرب در اقتصاد و تجارت، مردم تا 40% فقر. شکست 2 انقلاب با آمدن دیکتاتوری در سده 20 نتیجه عرفان روشنفکران، خرافات دهقانان، سرمایه داری دولتی، حضور استعمار بود.
سیاست اجرای قانون است. قانون برای اکثریت تجریدی فهم ناپذیر بوده؛ سیاست را در بیانات و اعمال افراد درک کنند. آنها تاریخ سیاسی را در زندگی دولتمردان بیان کنند. پهلویها قانون را نفهمیده؛ دولتمردان عبید را مانند ایلخان در فرمانروایی گماردند. استبداد مطلقه وظیفه روشنفکر را مهلک کند. نمونه: امیر کبیر، قائمقام، سلطانزاده، عشقی، دکتر فاطمی، گلسرخی، سلطان پور، سیرجانی. روشنفکر می تواند در امور فردی با انصاف بوده؛ ولی در امور ملی ارزیابی مردود داشته باشد. نمونه: رفتار خوب پرویز ثابتی و لاجوردی با خانواده خود و رفتار غیرقانونی با چریکها و مجاهدین.
جامعه اقلیت روشنفکران و اکثریت عوام داشته؛ از گروه اول دولتمردان آیند. در ایران چریکها با ایثار جان در راه عدالت به زندان و اعدام محکوم شدند. دولت از استعداد آنها برای اصلاحات کشور مدد نگرفته؛ تا در بحران 1977 با افت 38% بهای نفت مقهور مردم شد. قابوس در عمان پس از پیروزی 1976 بر چریکهای ظفار، آنها را اعدام نکرده؛ برخی را در دولت خود مقام بالا داد. http://www.omanet.om/english/government/hmspage/tribute.asp
روشنفکران تحت عرفان، دولت را نجس دانسته؛ دولت هم مخالفان را نجس اعدامی داند. در کشور مدرن ایندو بهم کمک کنند.
ممکن است که من منکر چیزی باشم ولی لزومی نمی‌بینم که آن را به لجن بکشم، یا حق اعتقاد به آن را از دیگران سلب کنم !آلبر کامو | کالیگولا | پری صابری | نشر قطره. نظامی گیاه و دوا را لازم و ملزومی برای این دو استعاره کرد: نروید ٔبر زمین هرگز گیاهی/ که ننوشتست بر برگش دوائی.
شاید پراکندگی، کوهها، کویرها عدم تعامل سیاسیون را موجب شدند. طنزی عدم تعامل را تصویر کند: یک ایرانی سیاسی نشریه راه اندازد. 2 ایرانی حزب سازند. 3 ایرانی انشعاب کنند. در استبداد شرقی رایج، عدم تعامل در سازمان سیاسی هم دیده شود. کنفدراسیون دانشجویان با عدم تعامل در انشعابات 3 گانه رزمنده، راست، میانه در 1977 تضعیف شد. انشعاب در سازمان های چریکی هم مکرر روی داد: اقلیت- اکثریت، پیکار- مجاهد، در مشروطه خواهان.
در ایران در سده 20 بحران حاکمیت در ج ج 1 در 1911-1914، ج ج 2 در 20-32 و جنبش نفت، 1977 با افت مصرف نفت در جهان، افت 38% بهای نفت، تز حقوق بشر در غرب به عدم تعامل، اختلاف نظر مشروطه و مشروعه، پیروزی استبداد مطلقه، سیاسیون، شکست 2 انقلاب انجامید.
واتسلاو هاول گفت: پلیدی استبداد یک هم این است که شریف زیستن را مدام دشوارتر کند. استبداد کارش این است که هر روز آدمهای بیشتری را مجبور به انتخاب بین شرافت و آسایش کند. هر روز شرافتمندانه زیستن را دشوارتر کند؛ بنشیند به تماشای آدمهایی که در ترجیح شرافت بر آسایش یک جا می لغزند؛ از چشم دیگران می افتند. استبداد کارش این است که هر روز هزینه شرافت را بالا ببرد تا تعداد کمتری قادر به پرداخت آن باشند. استبداد کارش همین است، تهی سازی جامعه از شرافت.
خط سیاسی تعامل گاندی و لوتر کینگ اغماض و کار با دشمن را سعه صدر کند. نمونه درخشان آن ویتنام پس از پایان جنگ در 1975 با آمریکا روابط دیپلماتیک و تجارتی دارد. نلسون مندلا 2022 – 1918، گفت: اگر می‌خواهی با دشمنت صلح کنی، تو باید با دشمنت کار کنی. سپس او شریک تو خواهد شد. او 27 سال زندان بود، دارنده جایزه نوبل 1993 صلح، پرزیدنت آفریقای جنوبی 1994- 1999. گلسرخی 1322-1352 گفت:
باید که دوست بداریم یاران
باید که قلب ما
سرود و پرچم ما باشد.
روشنفکران 3 دیدگاه در باره جامعه دارند: امتی یا دین شریعتی، عرفانی یا دین فردی در نمونه، علمی یا مستقل از فرد. دومی عدم تعامل، تفرقه، نقزدن شود. در این لایه بندی فرهنگی در خاور میانه اولی و دومی بر قانون غالب، ضد پیشرفت، ضد مدرنیسم اند؛ منجر به سرکوب دگراندایشان شود. نمونه: شریعتی اند. تنها دیدگاه سومی بنا بر قانون، رقابت، تجارت است. نمونه: ویتنام. دولت استبدادی حرف را مساوی عمل و جرم پندارد. شاعران عشقی، یزدی، گلسرخی، سلطانپور، سیرجانی، مختاری بخاطر حرف به قتل رسیدند.
در کشور استبدادی بیان و برخورد عقاید نهی شوند. روشنفکران ش را نباید مذمت کرده که اشتباه کرده اند. نظرات فرد مطلق، ابدی، واقعی نبوده؛ بنا به شرایط متغیر آتی در گذار اند. نظرات تخیلات نخبگان در کلام اند که در محفل بیان شده؛ یا در اینترنت نشر شوند. در شرایط آزاد، نظرات در گردش بوده؛ غیرواقعیها وجین/ حذف شوند.
مهارتهای نخبگان اینها یند: موسیقی، آشپزی، عطرسازی، کارهای دستی، رقص، خلبانی، ترجمه، ادبیات، خبرنگاری، سینما. نیما، هدایت، فروغ، سپهری علاقه به نقاشی با حافظه قوی بصری داشتند. شعرشان استعاره تصویری قوی دارد. اخوان علاقه به موسیقی داشت؛ شعرش جناس صوتی، ایقاعات عروض، قافیه غنی دارد. در شعر عرفانی هم جنبه حسی مسلط بر شاعر را می توان دید. نمونه: عطار، سپهری. در منطق “و، یا، هیچکدام” در تشبیه، قیاس، مجاز، استعاره بدون همسانی کمیتی 2 چیز کار رود. نمونه: استعاره کمانه داس دستی در اندازه نامساوی با هلال ماه، مانگ آسمانی است.
اسکن مغزی ارزش های مقدس مغز هواداران داعش بررسی شد. تیمی بین المللی از محققان دریافتند: افراد زمانی که بر ارزش های مقدس تمرکز دارند، سطوح پایین تری فعالیت کنترل شناختی و استدلال مغز دارند. قهر مسلحانه با محرکات شناختی در اسکن های مغز دیده شد. اراده به جنگ برای قهر بین-گروهی فرد را در برابر امر مادی بی توجه کند. این اراده اغلب با تعهد به تجرید آرمانی مانند خدا، کشور، ارزشهای مقدس است. در مورد روند قربانی پرهزینه برای آرمان، دانش ناچیز است.
مجله علم باز جامعه سلطنتی نوشت: پژوهشگران از اسکن مغز هواداران القاعده واکنش به پرسشها را تصویری بررسی کردند. برای فردی مومن با باور قطعی به ارزش های مقدس در باره یک امر خاص، دشوار است که در آن مورد خاص بتواند ذهن خود را تغییر دهد. نیز افراد با ارزش اعتقادی خاص، اغلب تمایل به مبارزه و حتی مرگ در راه آن هدف نسبت به دیگران دارند.
دانشگاه میشیگان، در پژوهش جدیدی یافتند: در اسکن مغز افراد با تمایل به مرگ در راه رسیدن به هدفشان بنا بر ارزش های اعتقادی مقدس، چه می گذرد: گاهی اوقات، افراد چیزی گفته؛ کاری انجام داده که بر خلاف آن چیزی است که واقعاً فکر یا احساس کنند. اسکن بیان کلامی امکان تمارض/ خودنمایی در مورد یک تم خاص با سیگنالهای مغزی پردازش مغزی کنترل ناپذیر 2گانگی را نشان دهد. آنها هواداران شاخه ای از القاعده، لشکر طیبه در کشمیر بودند.
آزمون پرسش ارزش های مقدس اعتقادی با پاسخ کلامی در تصویر همزمان از اسکن fMRI مقایسه شد. پرسش ارزشی: آیا آنها مایل به مبارزه و مرگ در راه این ارزش ها هستند یا خیر؟ پرسش غیر ارزشی مانند آیا امروز آفتابی است؟ هواداران با پرسش ارزشهای اعتقادی، در مناطق مربوط به استدلال و کنترل شناختی فعالیت مغزی در سطوح پایین است. تحقیقات پیشین نشان دادند: این مناطق در پردازش عواقب و محاسبه هزینه های هر تصمیم، دخالت دارند. لذا پاسخ ارزشی بدون استدلال و از روی باور بود. ولی در مورد آفتابی ادراک صافی آسمان در استدلال بکار رفت.
نیز یافتند: اگر به آنها بگویند که هواداران دیگری که می شناسند، کمتر تمایل به مرگ در این راه دارند، تمایل آنها هم برای انجام این کار کاهش می یافت. پس در مغز هواداران زمانی که به طور افراطی بر روی مسائل ارزشی اعتقادی تمرکز کنند، فرآیندهای متمایزی روی دهد. رک الهام مه آبادی. https://www.neurosafari.com/
آگاهی های لحظه ای یا ذهن همان مجموع پدیده هائی است که هر لحظه در قشر جلوپیشانی برای انجام کار در حال انجام شکل گیرد. همه ی پویائی های جهان منجمله حیات ناشی از تبادل الکترون و انرژی بین ساختارهای پروتون و نوترون اند. در مغز پدیده ها در میدان های الکتریک و مغناطیس زیاد و پیچیده ظاهر شوند. رایانه های کوانتومی با هوش مصنوعی آنها را محاسبه کنند. شاید این میدانها فردی بوده؛ زیرا شبکه های عصب الگوی فعالیت فردی دارند. نمونه: اسکنر شبکیه/ عنبیه چشم در دیدن، مدارات سر انگشت منحصر بفرد.
مغز ورودی های ساده را تبدیل به رفتار، افکار، احساسات، خلاقیت ها، ابداعات گوناگون و پیچیده کند. آنها بنا بر ساختار هر لحظه تغییر یابنده ی خودش هستند. هیچ سیستم غیر مغزی قادر به چنین کاری نیست. هوش مصنوعی نسلهای آینده و پردازش سریع شاید چاره جوییهای نوین بیآورد. تحقیقات علمی نشان داد: تفکرات مذهبی شبکه عصب را در مغز فعال کنند که با مصرف مواد مخدر فعال شوند. https://www.cnn.com/2016/11/29/health/religious-brain-mormon-mri
تفاوت مغز انسانها با سایر گونه ها حتی پیشرفته ترین انها در این 3 ناحیه است: نرمه جلو پیشانی بالای چشمان F و دومین شکنج نرمه گیجگاهی بالای گوشT زیر فرق، شکنج زاویه ای A که هر 3 در جانوران یا کوچکتر اند یا اصلا وجود ندارند. این 3 ناحیه کارکردهای زیر را دارند. ترتیب عامل ذکاوت های گوناگون عالی انسانی، عقلانیت، خلاقیت، شکل دادن اجتماعات پیشرفته، برنامه ریزی های پیچیده برای حال و آینده در F، توان فهم، یادگیری، کاربرد کلمات در T، فهم اعداد، انجام 4 عمل اصلی جمع، تفریق، ضرب، تقسیم، تشخیص انگشتان راست و چپ بدن در A. البته هر ناحیه صدها عملکرد دیگر هم دارد.
پند و اندرز لفظی بخش عمده فرهنگ شفاهی ایران در یادگیری برای تغییر رفتار اثر ناچیزی داشته؛ در تاریخ نتیجه ندادند. زیرا عصبهای حافظه در تصمیمگیری کمتر از عصبهای تقلیدی/ آیینه از دیگران اثر دارند. پند و‌اندرز کافی نیست. رفتار نزاکت، معنای رفتار، لحن گفتار از الگوی خانوادگی و اجتماعی یادگیری شده؛ ممارست ها باید طولانی باشند تا تغییر سیناپتیک در ساختار شبکه های عصب مغز تحکیم شوند. از احترام به حق دیگران، طرز رانندگی، تا دزدی در دزدسالاری کشور این چنین اند.
عوامل درونی چون دلشوره، افسردگی، جاهطلبی؛ بیرونی مانند رویدادهای طبیعی زلزله، سیل، قحطی، طاعون، نظام مستبد، جنگ، بیکاری، خفقان، سرکوب اند. قدرت سیاسی، رهبری، مدیریت اجتماعی به فرد احساس کنترل دهند. دو جهان خرد و كلان با 3 قانون ترمو ديناميك دارد: بقاي انرژي، آنتروپي/ كهولت يا بي نظمي، ناتواني انسان در رسيدن به صفر مطلق. مولانا با تئوری كوانتوم یا بسته انرژی از جنبش ذرات ابتدائی نوشت:
هیچ چیزی ثابت و بر جای نیست/ جمله در تغییر و سیر سرمدی است
ذره ها پیوسته شد با ذره ها/ تا پدید آید همه ارض و سماء.
تا كه ما آن جمله را بشناختیم./ بهر هر یك اسم و معنی ساختیم.
ذره ها از یكدیگر بگسسته شد/ باز با شكل دگر پیوسته شد.
ذره ها بینم كه از تركیبشان/ صد هزاران آفتاب آمد عیان.
صد هزاران نظم و آئین خدا/ علت صوری این خورشیدها.
باز این خورشید ائین ها/ با تمام برها و بحرها.
انچه داری در طریق كهكشان/ از ثوابت یا كه از سیارگان.
جملگی تركیبشان زین ذره ها/ تا كه روزی می شوید از هم جدا. http://salekehaghighat.blogfa.com/post/16
تقدس زدائی یکی از گام های الزامی برای زدودن باور به ماهیت های فرافیزیک، ارزش های بی ارزش، کاهش ترس و اضطراب بخصوص از خدا و در مورد دنیای وهمی بعد از مرگ است. هر ادعائی که حداقل های زیر را ارضا نکند در سطح باور باقی مانده؛ از ان برای تصمیم گیری مداوا بکار رود. باید ادعا حداقل معیارهای زیر را ارضا کند:
۱- آزمایش پذیر باشد.
۲- ادله عینی در حمایت داشته باشد.
۳- بی حاشیه و دقیق باشد
۴- توان اندازه گیری داشته باشد.
۵- با ثبات باشد.
۶- دیگران بی طرف آن را تکرار آزمون کنند.
۷- ادراک پذیر و وارد به ذهن افراد مختلف شود.
۸- جهان شمول باشد.
۹- از فرهنگ ها و باورهای گوناگون مستقل باشد.
کاربرد تصویرگر مغزی محرکات درونی و بیرونی، محتویات حافظه، انگیزه ها، احساسات، افکار، رفتار می توان دید. در قشر جلو پیشانی سامان یابند. اگر مغز بخواهد اعمال بعد از شکل گیری و انسجام را قشر جلوحرکتی، حرکتی، عقده های قاعده ای، مخچه بصورت رفتار در آورد. اما افکار اکثرا قبل از این مرحله متوقف شوند؛ مگر مغز موقعیت را برای اجرای محتویات ان مناسب بداند. پس کار مغز در نهایت به 2 شکل سامان فکر و کنترل بیان در آید که تفاوت اصلیشان در به اجرا در امدن است.
در ساختار مغز ماهیت خاصی به مفهوم عقلانیت نیست. می توان عقلانیت را به توان استدلالی مغز تعبیر کرد. مغز هر گاه عمل یا فکری را سازد؛ باید عواقب کوتاه مدت و بلند مدت ش را برای بقای همراه با سعادت صاحبش و در جانوران اجتماعی شده مانند انسان در صدر انها، عواقب اجتماعی این افکار و اعمال را بسنجد. این سنجش در واقع قوه ی قضائیه مغز است. در بخش تحتانی قشر جلو پیشانی بویژه در طرف راست با همکاری نزدیک سامانه لیمبیک جلای احساسی و انگیزه ای تولید شود که قوه مقننه هم هست.
عقلانیت نتیجه ی نهائی محصولات مغز هر فرد برای خودش و دیگران حتی بعد از مرگ او است. توانی که نیم سرشتی و نیم اکتسابی باشد. نیم سرشتی مانند هر ویژگی سرشتی دیگر توزیعی هذلولی دارد، اکثر افراد در اواسط منحنی و تعداد کمتری در 2 غایت قرار گیرند. یا بدبختی برای خود و اجتماعش ببار آورند یا بالعکس سعادت افرین ند. Taghi Kimyai-Asadi 260719 فب
هگل گفت: آنچه واقعی است، عقلانی است و آنچه عقلانی است، واقعی است. لنین با بشر آفریننده برق و بخار نوشت: آگاهی انسان تنها بازتاب جهان عینی نیست، بلکه آفریننده‌ی آن هم است. آثار، ج 13، ص ۲۱۲. عادت در عرفان نوعی اعتیاد است. تکرار مناسک عرفان عارف را از دلشوره، افسردگی، تنهایی بیقراری نجات دهد. تنهایی با نوردخوانی به موجودی موهوم که زبان عارف را هم نمی فهمد کودکانه است.
آیا حیات آخرت مختص انسانها ست؟ آیا همه ی موجودات زنده بعد از مرگ زنده مانند؟ اگر مخصوص انسانها ست چه ساختاری در وجود ما هست که این ویژگی را فقط به ما داده؟ در سیر فرگشت از جد مشترک با میمونها، چه زمانی این ویژگی در تن انسان پیدا شد؟ فایده آن چیست؟ TKA230424FB
عشق رمانتیک می تواند جایگزین اعتیاد به انواع افیون از معتاد شدن به آنها جلوگیری کنند. وازوپرسین هورمون عشق مردانه، اما نه اکسی توسین هورمون عشق زنانه و متابولیت های مغزی آن علاقه به مقدار مصرف و ایجاد رفتار جستجوگر هروئین و فنتالین معتادان را کم کرده یا مانع اعتیاد شوند. بعد از اعتیاد تمامی رفتار و ذهنیت معتاد سخت منحصر به دست آوری ماده شود. در این حال معنی زندگی معتاد فقط همان ماده است که کنترل زندگی او را در دست گیرد. شیمی مغز هم مغلوب ماده اعتیادی شود.
تریاک/ هروئین غشاء خاکستری مغز را هم در گیر کند. لذا ترک ش از کوکائین مشکلتر است. گرچه سامانه دوپامینی و هسته ی لذت آور اکومبنس در اعتیاد به 2 ماده تریاک و کوک مشترک اند. کاهش مقدار لازم اکسی توسین در مغز هروئینی، از خماری جلوگیری کند. در مقایسه با وازوپرسین مردها، اکسی توسین هورمون عشق در زنان اثری شبیه به شبه افیونهای خود مغز دارد.
شاید وجود آکسی توسین در اعتیاد کمتر زنان به هروئین مهم باشد. احساس کنترل بر امور واقعی و خیالی خوشایند، سعادتآور، رضایت بخش است. مواد اعتیادی در سامانه خوشایند کننده ی پاداشی مغز ادراک در کنترل، اخلال کنند. مدیریت زندگی عاطفی، زناشویی، کاری، رسیدن به مداوا، روابط با دیگران، مختل شود. 010424 فیسبوک تقی اسدی-کیمیایی، مارس 2024
جفتیابی، موسیقی، هنر، مصاحبت در بشر اجتماعی وجود دارند. جرقه ی عشق آتشین آغاز را اکسی توسین زند. در عشق واقعی مغز معشوق چرا چنین انتخابی را انجام دهد؟ امکان یک چنین بررسی نیست. این نوع عشق آتشین اگر تقویت کننده های دیگر نداشته باشد معمولا در 2 سال کاملا و تدریجا فروکش کند. این 2 سال فرصتی است تا منابع علاقه و لذات دیگری به روابط دوجانبه افزوده شوند. اگر عشق اولیه جنسی تام باشد؛ معمولا علاقه با سرعت بسیار بیشتری فروریزد.
برای مثال اگر صرفا عامل جذبه رابطه جنسی با فرد جذابی باشد با اولین مقاربت جنسی عشق آغاز به فروکش کند. ثروت، منزلت، قیافه ظاهری، سر و زبان در جذابیت اولیه موثر اند. در رابطه مانا بین دو نفر کامروایی اگاهانه، ناآگاهانه، مهربانی صادقانه، همکاری، همدلی، همدردی، احترام متقابل، برطرف کردن نیازها، تکمیل کمبود یکدیگر باید باشند. 2 طرف نباید از کمبودها برای سرکوب هم سوء استفاده کنند. عدم تظاهر، اصالت رفتارها، کیفیت های مثبت بی شمار روابط بین فردی رایج باشد. باید عشق پایدار نوع دیگر جانشین عشق اکسی توسینی شود که احتمالا همه ی مغز و شیمی عصب را درگیر کند.
تصویر کاربرد فعالیت مغز/ اف ام ار ای دو عاشق دیرینه نشان دهد: فرد حتی وقتی هنگام اسکن مغز نظر بر عکس معشوق
اندازد نواحی بی شماری از مغز فعال شوند که با تفاوتهای کمی شبیه به فعالیت مغز مادری است که نوزاد تازه متولد شده اش را در آغوش گیرد. پس اگر در نظر دارید زندگی مشترک سعادتمندی داشته باشید. از آغاز نباید مبتلا به عشقی شد که در پی “رنگی” بنا به مولوی است که عاقبت ننگی خواهد شد.
گرایش به رفتار ضد اجتماعی فرد را در سطح انگیزه ای بودن، کم حوصلگی، بی قراری، علاقه به شور، احساس تازه جویی، رساند. شدت ویژگی ها با مقادیر دوپامین و نورآدرنالین مغز رابطه معکوس دارند. هر چه شدیدتر باشند رابطه ها سست تر خواهند بود. Taghi Kimyai-Asadi 230919 فب
در ام آر آی مغز 3 واکنش به 3 نوع موسیقی منفی یا غمناک، مبهم یا خنثی، مثبت یا شاد تصویر شوند. قشر نیش زننده ی سینگولیت در موسیقی غمناک بشدت و در موسیقی مبهم کمی فعال شود -مناطق خط میانی قرمز رنگ. در موسیقی غمناک قشر جلوپیشانی راست که از ملودی ها لذت برد؛ با پیکان سفید مشخص شده، کاملا از کار افتد و در موسیقی شاد به حداکثر فعال می شود. نواحی خلفی نرمه گیجگاهی به فرایند اصوات پیچیده مربوط اند در هر 3 وضع فعال شوند، اما در موسیقی شاد بمراتب بیشتر. بارها توصیه شده که از موسیقی غمناک، مجلسی 7 دستگاه ایران در مراسم دینی؛ غمناک اثر منفی بر فرد گذاشته، پرهیز شود.
هنرهای هر فرهنگی به مثابه یک نیروی بهم آوری و هماهنگ کردن و انسجام اجتماعی مردم هر جامعه ای عمل کنند. در تقویت روابط اجتماعی کمک کنند. بدون شک هنرها تحت تاثیر ذهنیت غالب اجتماع و اوضاع سیاسی قرار گیرند. زمانی جلای خاصی بخود گیرند. نقاشی، تئاتر، سینما اغلب برای زبدگان/ الیت اند، ولی موسیقی چون در دسترس عامه، هر جا، هر وقتی در شکل گیری و تقویت انسجام فرهنگ اجتماعی اثر بیشتر دارد.
شجریان حق بزرگی در هنر موسیقی سنتی در فرهنگ اجتماعی ایران دارد. مذمت او برای شرکت در ذهنیت های میعانی و مغشوش گذشته که ناشی از بهم خوردگی نظم اجتماعی ایدئولوژی منحط غالب شده است، به هیچ عنوان مورد ندارد. این امر در موارد دیگر مانند سیاست نیز تا حدی صادق است. کسانی که در رشته های مختلف در ابتدای شورش ۵۷، به امید زندگی بهتر برای ایرانیان در جنبه های مختلف مبارزه برای برچیدن استبداد سلطنت چند هزار ساله شرکت کردند؛ بعد به سرخوردگی شان اذعان کردند؛ طرف توده ی مردم را گرفتند، قابل تقدیر ند.
ایرانیان داوری سختگیرانه را باید کنار گذارند. چون هنوز نه اسکندر، نه اعراب، نه مغول ها را فراموش کرده اند. بجای هدایت نوک تیز تیر مبارزه به سمت عاملان فلاکت مستمر کنونی حاکمیت که امور را قبضه کرده اند، آن را به سمت دلسوزان و نادمانی هدف گرفته اند که گرچه مانند همه ی انسانها جایز الخطا یند، اما راه تازه ای پیش گرفته؛ در حال حاضر فعالیت مفیدی انجام دهند. این کار از تشتت موجود در مبارزه ی آزادی، مفیدتر خواهد بود. کیفیت احساس در قشر سینگولیت به محتوای آگاهی مغز بیافزاید. زیاد و کم ناقلان و گیرنده ها را سرشت دی ان ای و اکتسابی پلاستیسیته تعیین کنند.
نور آدرنالین علاقه به ادامه حیات، سرتونین شادی آفرین، دوپامین انگیزه خواستن را میانجی اند. پس برای درمان افسردگی ارثی و اکتسابی طولانی مدت، عمیق، بدخیم مشکل، دراز مدت، به کوکتیل چند دارو با اثر بر چند سامانه ناقل عصبی، مشاوره درمانی، تیمار خانوادگی/ اجتماعی نیاز است. صادق هدایت از کمی نور آدرنالین با گفتن “خود کشی در خون برخی،” نبود مشاور یا روانپزشک، عدم تیمار خانواده در خروج از تهران رنج برد. در نیمه اول زندگی طبیعت بر مغز و رفتار غلبه کامل دارد. جوانان جوششی یا خام اند. در نیمه دوم هم تربیت بروز کرده؛ هر دو نصف نصف اثر گذارند. با افزایش سن، تربیت اثرگذارتر شده؛ کفرد وششی یا پخته تر شود. اگر اختلال و صانحه در مغز نباشند.
منابع. 2024/08/15
https://www.bbc.com/persian/articles/ckm2n0p7m27o فردید و دفع فاسد به افسد-حمید ارفع.
جلال آل احمد، در خدمت و خیانت روشنفکران ۱۳۴۳، چاپ 3، رامین 1376 تهران، 504 ص.
شبکه زبان مغز ۲۰۱۴ بیژن باران https://asre-nou.net/php/view.php?objnr=32737
کارل کائوتسکی-فلسفۀ اخلاق و درک مادهگرایانۀ تاریخ- ترجمۀ اسفندیار اسالمی- 2021 پی دی اف
اختلال Disorder
استقراء Induction
استنتاج Deduction
اشراق Illumination
افسردگی عمیقMajor Depressive
آمیگدالAmygdala
انگاره Idea
اینکود تبدیل ورودی به 0 و 1 در عصب Encode
بازخورد فیدبک Feedback
بدخلقی Irritable Schizoaffective
تخیل Imagination
تداعی Association
تصریحی Explicit
تصریحی، اعلانی Declarative
تصریحی، قاموسی، کتابی Denotative
تلویحی Implicit
تلویحی، پلگانی Procedural
تلویحی، ضمنی، محتوایی Connotative
توهم Delusion
حاد Acute
حکمت Wisdom
خلفی posterior
دوقطبی Bipolar
دیکود تبدیل 0 و 1 به خروجی Decode
رخدادی Episodic
روان گسیختگی شنیداری و فکری Schizophrenia
زبان/ گفتار langue / parole
شاخ آمون Cornu Ammonis
شکنج دندانه Dentate Gyrus
شکل Shape
شهود، بصیرتIntuition
عرفان، تصوف Mysticism
فرض Assume
فرضیه Hypothesis
القاء، تلقین Induction
قشر سینگولیت قدامی Anterior Cingulate Cortex =ACC
قضیه Proposition
گانگلیا بازل Basal Ganglia
گمان Suppose
ظاهر Appearance
مزمن Chronic
مکاشفه Revelation Contemplation
نشانه Sign ، signifier دال، یک تصویر صوتی، مدلول Signified
هم‌ایستاری Homestasis
هیپوکامپ Hippocampus
واقعیت Reality
وسواس OCD = Obsessive Compulsive Disorder
وهم Illusion
