مارکسیسم قلب جوانان را تسخیر می‌کند
ا. م. شیری
«چگونه یک ایدئولوژی غربی مانند مارکسیسم می‌تواند در یک کشور شرقی ریشه بدواند و توسعه یابد، اقتصاد آن را به دومین اقتصاد بزرگ جهان و حتی مرفه‌تر از کشور غربی خاستگاه خود تبدیل کند؟ [این سؤالات] باید پاسخ‌های علمی داشته باشند».
وانگ ییجین ۱۸ ساله آرزوهای خود را بر پایۀ مطالعۀ مارکسیسم شکل می‌دهد. بگونه‌ایی که وانگ در ماه ژوئیه با امتناع از پیشنهاد بورسیۀ کامل دانشگاه هنگ کنگ به ارزش بیش از نیم میلیون دلار ، دانشگاه پکن را برای تحصیل در رشتۀ مارکسیسم انتخاب کرد، خبرساز شد.
وانگ یک دختر معمولی، نماد و نمونۀ جوانان چینی است. که متوجه شده‌اند ایدئولوژی‌های غربی در جایگاه مروجین لیبرالیسم، پس از ناکامی در مقابله با همه‌گیری و بهبود اقتصادی، جذابیت و هژمونی خود را از دست داده‌اند.
نسل‌های جدید جوانان چینی، پس از سرخوردگی از سرمایه‌داری، مسیر منطقی‌تر، علمی‌تر و عملی‌تر برای جایگزین الگوی توسعۀ غربی جستجو می‌کنند.
وانگ چوانلی، استاد دانشکدۀ مارکسیسم دانشگاه تسینگهوا، با اشاره به اینکه شور و شوق به مطالعات مارکسیستی در میان نسل جوان چین در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته، افزود که پذیرش دورۀ دکترای دانشگاه تسینگهوا در رشتۀ نظریۀ مارکسیستی هر چه بیشتر رقابتی شده است – «تعداد متقاضیان در چند سال گذشته به طور پیوسته در حال افزایش بوده است».
دانشگاه پکن، اولین موسسۀ آموزش عالی چین که برنامۀ مطالعات مارکسیستی را در سال ۱۹۹۲ تأسیس کرد، در سال ۲۰۰۸ یک برنامۀ محبوب به نام «کلاس داژائو» را راه انداخت که به نام لی داژائو، یکی از بنیانگذاران حزب کمونیست چین، نامگذاری شده است. از طریق این برنامه که هدف آن پرورش استعدادهای بیشتر در زمینۀ مطالعات نظری مارکسیستی است، وانگ ییجین اولین دانشجوی کارشناسی پذیرفته شده برای این رشته بود که در سال ۲۰۲۱ به سطح کارشناشی ارشد ارتقاء یافت.
امسال، ۲۰ دانشجوی کارشناسی در این برنامه ثبت‌نام کردند که موضوعات متنوعی مانند مارکسیسم چینی، تاریخ توسعۀ مارکسیستی و مقدمه‌ای بر نظریۀ اساسی مارکسیستی را پوشش می‌دهد.
وانگ به گلوبال تایمز گفت که امیدوار است بفهمد چگونه مارکسیسم خلاق می‌تواند چین را به یک کشور قدرتمندتر تبدیل کند و از طریق روش‌های نوآورانه، مسیر روشن‌تری را برای آیندۀ چین در دهه‌های آینده هموار کند.
برخلاف تصویر و ادعای مغرضانۀ رسانه‌های غربی مبنی بر «بی‌تفاوتی سیاسی نسل جوان چینی»، علاقۀ وانگ او را واداشت تا از بورسیۀ کامل ۶۸۴۰۰۰ دلاری دانشگاه هنگ کنگ برای تحصیل در رشتۀ حقوق یا اقتصاد، که اساساً انتخاب بسیار پرسودتری هم بود، صرف‌نظر کند.
ویدئوهای زنده در بارۀ مارکسیسم-لنینیسم در رسانه‌های اجتماعی داخلی بسیار محبوب و پر طرفدار شده‌اند و اغلب آن‌ها، از جمله سخنرانی‌های ریچارد دیوید ولف، اقتصاددان مارکسیست مشهور آمریکایی ده‌ها هزار بازخورد در بیلیبیلی، یک شبکۀ محبوب پخش ویدئو در بین مخاطبان جوان چینی داشته‌اند.
افول سرمایه‌داری باعث افزایش اعتماد داخلی می‌شود
دانشجویان مشغول به تحصیل در رشتۀ مارکسیسم در گفتگو با خبرنگاران گلوبال تایمز، این تجربه را پنجره‌ای برای جوانان می‌دانند که با درک بی‌اعتنایی سرمایه‌داری غربی به آرمان‌های توده‌ها، می‌توانند به دنبال یک نظام جایگزین برای شکوفایی ملی بگردند.
نارضایتی و ناامیدی از سرمایه‌داری در بسیاری از شبکه‌‌های اجتماعی داخلی نیز بطور گسترده‌تر رواج یافته است. بگفتۀ چن شین، دانشجوی کارشناسی ارشد متخصص در مارکسیسم نظری، بسیاری از فارغ‌التحصیلان ترجیح می‌دهند به جای ورود به بخش خصوصی، که آن‌ها آن را «درون‌فرسایی» توصیف می‌کنند و مردم در آن، تحت شرایط استثماری و برنامه‌های کاری فشرده، برای منابع محدود رقابت می‌کنند، در نهادهای دولت ملی استخدام شوند.
یو هپینگ، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکدۀ مارکسیسم در دانشگاه علوم سیاسی و حقوق چین، در توضیح تصمیم خود برای ثبت نام در این برنامه گفت: «مارکسیسم به وارثان سوسیالیسم آموزش می‌دهد، نه به گورکنان آن. نسل جوان در چین باید نسبت به همتایان غربی خود که با تأکید بر ارزش‌های فردگرایی تربیت یافته‌اند، از نظر اجتماعی مسئولیت‌پذیرتر باشند».
او گفت: «مارکسیسم به جوانان انگیزه می‌دهد تا رؤیاهای خود را پی بگیرند و ما را در مقابله با ایدئولوژی‌های بیرونی مطمئن‌تر می‌کند». او افزود: «همپیوندی سرنوشت شخصی من با آیندۀ کشورمان مایه بسی افتخار است».
بگفتۀ وانگ چوآن‌لی، استاد مارکسیسم، نسل‌های جوان امروزی چینی در مقایسه با نسل‌های قدیمی‌تر کشور که در دورۀ تحولات سیاسی داخلی بزرگ شده‌اند، امحاء اتحاد جماهیر شوروی را تجربه کرده‌اند و شاهد تغییرات عظیم در اروپای شرقی در دهۀ ۱۹۹۰ بوده‌اند، اعتماد بسیار بیشتری به مارکسیسم دارند.
این استاد دانشگاه گفت: «در اوایل دهۀ ۱۹۹۰، افرادی بودند که به مارکسیسم، سوسیالیسم و توانایی حزب کمونیست چین برای مدیریت کشور تردید داشتند. اما اکنون، همانطور که شاهد شکوفایی فزایندۀ کشور تحت رهبری مارکسیسم و حزب هستیم، اکثر جوانان چین دیگر مانند پیشینیان خود چنین تردیدهایی ندارند».
این استاد می‌گوید سریال تلویزیونی چینی «عصر بیداری» که در بارۀ چگونگی تأسیس حزب کمونیست چین در سال ۱۹۲۱ روایت می‌کند، در بین جوانانی مانند وانگ محبوب شده است.
حزب کمونیست چین، مانیفست کمونیست، نوشتۀ مارکس و فردریش انگلس را از زمان تأسیس خود در سال ۱۹۱۹ به عنوان راهنمای اساسی و سرچشمۀ بسیاری از جهت‌گیری‌های سیاسی پذیرفته است. وانگ گفت: «تاکنون، چین با موفقیت به اولین هدف این قرن دست یافته است. هدف دوم این قرن، یعنی ساختن یک کشور سوسیالیستی مدرن، وظیفه و مرحلۀ کاری نسل ما خواهد بود».
برگرفته از «مجلۀ زنده»
٢٠ آبان- عقرب ١۴٠۴
