طرح انتخاباتی تک کرسی،نمادی ازقومی شدن قدرت
محمد عوض نبی زاده
غالبا دولت ها ی افغانستان براساس استبداد سنتی ونفاق قبیلوی، قومی، مذهبی، دینی، سمتی، زبانی ، با حمایت خارجیها شکل ګرفته است. ازانجاییکه افغانستان آمیزهی از قبایل، اقوام، نژادها، پیروان ادیان و مذاهب مختلف و سرزمین اقلیت های قومی است که هیچ یک از اقوام به تنهایی اکثریت نیست . یکی از نیازهای جامعه ما به وجودآوردن زمینه های همپذیری، همسویی و احترام به هویت و حقوق همدیگر بین تمامی قبایل، اقوام، نژادها، پیروان ادیان و مذاهب در افغانستان می باشد وتکامل این روند برای ایجاد وحدت ملی و ملت سازی کمک خواهد کرد. شکل گیری حاکمیت شایسته سالار وکثرتگرایی، باید ؛ به مرحله برسد که «انسان سالاری» را در افغانستان فراهم و مسلط گرداند.
در حالیکه قوم‌گرایی ماننداسلام‌گرایی گفتمان مسلط جامعه ی افغانستان است وسیاستمداران برای حوزه‌های انتخاباتی‌شان قوم و دین راعرضه که آنان برای رای‌دهند‌گان می‌گویند که از دین، قوم و موجودیت فرهنگی آنان در برابر نخبگان اقوام دیگر دفاع می‌کنند. البته ساختار اجتماعی افغانستان به‌گونه‌ای است که مردم عام ازسیاستمداران می‌خواهند از قوم و دین آنها دفاع کنند. هنوز شغل، تحصیل و افزایش درآمد مطالبات اکثریت مردم افغانستان نیست واگر باشد اهمیت ندارد. درد‌آور‌‌تر از همه این است که تقسیمات کنونی واحدهای اداری بر اساس نگاه قوم‌پرستانه حکومت‌های استبدادی پیشین طراحی شده و نماد تضییع حقوق اقوام مختلف کشوراست .
زیرا واحد های اداری معمولاً بر مبنای ایجاد تفوق و برتری قومی، در حاشیه قرار دادن گروه های قومی غیر حاکم و محروم سازی آنها شکل کرفته که این تقسیمات واحد های اداری از سطح ولایت تا سطح ولسوالی در مناطع مختلف غیر عادلانه است. فقدان میکانیزم روشن برای تفکیک نواحی شهری، سبب تقلب گسترده در انتخبات میگردد. بدین ترتیب طرح تک‌کرسی با وضعیت واحدهای اداری موجود، جهت انحصار قدرت قومی و “تــــــــــدام ســــــــــتم مــــــــــلی و بی عدالتی اجتماعی و سیاسی منجر وسبب کاهش میزان مشارکت و رقابت سیاسی و تضیع آرای شهروندان میگردد ودر صورت تحقق طرح انتخاباتی تک کرسی،نمادی ازقومی شدن قدرت خواهد بود.
طبق آخرين برآورد بانك جهاني (جولاي2000 ميلادي) که افغانستان نزديك به 25 ميليون و 838 هزار نفر جمعيت دارد. از مجموع 25 میلیون و 838 هزار نفر، 12 میلیون نفر واجد رای‌دهی هستند. تعداد واجدان رای‌دهی، تقسیم بر تعداد کرسی پارلمانی (249)نماینده ی ، برتر با یک حوزه رای‌دهی خواهد بود. بنابراین، هر 48 هزار و 192 نفر، حق دارند یک نفر نماینده انتخاب کنند. مثلا ولسوالی واغس در ولایت غزنی، 12 هزار نفر جمعیت دارد، ممکن است 6 هزار واجد رای‌دهی داشته باشد. زیرا در کشورما ، شمار رأی دهندگان واجد شرایط، مرزهای دقیق و درست ولسوالی ها و ولایت ها، تعیین نشده است، از فی صدی حضور طیف های قومی در آن، اطلاع دقیقی وجود ندارد و هنوز همه حوزه ها در اعمال نفوذ زورمندان و تفنگ سالاران محلی قرار دارد.
بنا برین طرح تک کرسی تنها توجیه کننده برداشت های نادرست حلقات انحصارطلب و تمامیت خواه وزمینه ساز انسداد سیاسی، قومی شدن بیشتر قدرت و حاکمیت است که اراده یک گروه بر همه ارکان قدرت و مصادره نتایج انتخابات به سود کسانی است که علاقمند، بدتر شدن وضعیت کشور باشد.در صورت تطبیق سیستم انتخاباتی تک کرسی , استبداد، انحصارطلبی، خودکامگی و تمامیت خواهی قومی، از مسیری کاملا مشروع و قانونی، وارد نظام سیاسی افغانستان خواهد شد و در آن صورت، برای هرگونه مبارزه به منظور اصلاح سیستم انتخاباتی، دیر خواهد بود.
درافغانستان سیستم تک کرسی ، میتواند شکاف های قومی ومحلی واجتماعی را عمیقتر سازد و به زور مندان محلی بیشتر چانس میدهد.بنا برین حکومت “بایدبه منظور ایجاد اداره سالم و تحقق اصلاحات در سیستم اداری کشور تدابیر لازم اتخاذ نماید ومناسب ترین اصلاح اداری به این معنا است که بر اساس کل نفوس افغانستان، تعداد ولایت و ولسوالی تعیین شود. در این فرایند ممکن است یک ولسوالی بزرگ به چند ولسوالی تبدیل شود یا چند ولسوالی یکی شود.در ضمن استفاده از روند تک کرسی نیاز به زمان بیشتر وامکانات تخنیکی دارد اما حکومت کنونی فاقد این معیارها است.
درطرح انتخاباتي «تک کرسي» ولايت هاي کشور را، که در حال حاضر حوزه هاي واحد و چند نماينده اي به شمار مي آيد، به حوزه هاي کوچک و تک نماينده تقسيم خواهد کرد. از اينروکوچک کردن حوزه هاي انتخاباتي لزوما با چالش ها منجر خواهد شد: طرح ايجاد حوزه هاي تک کرسي با شرايط و مقتضيات افغانستان سازگار نبوده و از نظرعملي و اجرايي با موانع و دشواري هاي زياد مواجه مي باشد و بايستي مورد تجديد نظر قرار گيرد. در حالیکه طرح تک کرسی شدن انتخابات از کشورهایی کپی برداری شده است که دموکراسی و مردم سالاری در آن نهادینه شده و سرشماری های دقیق از نفوس وجود دارد.و این طرح ، برای بسیاری ازکشورها ی پیشرفته طرحی بسیارخوب است، اماهیچ مزیتی برای افغانستان ندارد.
ولی درافغانستان نهادهای اداری ما سرشارازفساداست وزمینه ای عملی شدن سیستم انتخاباتی تک کرسی درافغانستان وجودندارد زیرا دربسياري ازمحلات افغانستان زورمندان ويا يک حزب سياسي حکومت ميکنندکه دراين طرح برنده اصلي انتخابات همان زورمندان خواهند بود. طرح تک کرسی شدن انتخابات سبب محدود شدن زمينه ی حضور جوانان و زنان در انتخابات مى شود چراکه با پررنگ تر شدن زورمندان محلی حضورجوانان و زنان محدودیت پیدا خواهد کرد با توجه به دلایل فوق میتوان نتیجه گرفت که نظام انتخاباتی تک کرسی درحال حاضر برای افغانستان نه معقول است و نه مقبول بلکه سبب تضعیف دموکراسی و بی ثباتی سیاسی در کشور میشود.
– چهارم – ما ه – سپتامبر– سال- – 2016 میلادی
