سفر اتمر به چین و صلح افغانستان و روابط چین و پاکستان
نویسنده : زینب
محمد حنیف اتمر مشاور امنیت ملی افغانستان هفتۀ گذشته در یک سفر سه روزه وارد چین شد. دفتر شورای امنیت ملی گفت که مشاور امنیت ملی به دعوت رسمی معاون رئیس جمهور چین به آن کشور سفر کرد. وی در این سفر با با مقام های ارشد سیاسی و امنیتی این کشور دیدار و گفتگو نمود. آقای اتمر در جریان سفر سه روزه اش درباره همکاری چین با پروسه صلح افغانستان، مبارزه مشترک علیه تروریسم و همکاری‌های سیاسی و اقتصادی با مقام های چینی بحث کرد. وی در این سفر در ضمن دیدار با رئیس جمهور چین با با آقای لی زوچیگ لوی درستیز آنکشور و هیأت نظامی همراه اش نیز گفت و گو کرد. در این دیدار هر دو جانب در باره همکاری های مشترک امنیتی و نظامی میان افغانستان و چین ونیز موضوع های امنیتی ونظامی مهم درقالب دیالوگ مشترک نظامی استراتیژیکی بحث و توافقات قابل توجه نمودند.
آقای اتمر همچنان از همکاری های نظامی چین با افغانستان سپاسگذاری نمود و گفت که همکاری های آنکشور درکار مبارزه دربرابر تروریزم خیلی مهم است، مشاور امنیت ملی کشور روی تدوام توافقات و همکاری های دو جانبه، سه جانبه و چند جانبه تاکید نموده افزود که افغانستان به تدوام همکاری های چند جانبه متعهد است. وی نقش سازمان کشورهای عضو همکاری های شانگهای درباره مبارزه در برابر تروریزم و تامین ثبات منطقه یی را مهم دانست و بر توسعۀ نقش کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهای در کار مبارزه در برابر تروریزم ، صلح و ثبات منطقوی تاکید نمود، وی بخصوص درقسمت تهیه تجهیزات نظامی برای نیروهای هوایی نقش این سازمان را خیلی مهم خواند. وی در این گفت و گو ها ایجاد یک لوا کوهی را به هدف جلوگیری فعالیت های تروریستی در منطقه های کوهستانی در واخان در سرحد دو کشورمهم خواند و این را در چهارچوب نیرو های نظامی کشور برای ضربه زدن به تروریستان مهم دانست. وی از رئیس عمومی ارتش چین خواهان خواهان تجهیز و حمایت لوای نیروهای کوهی گردید. رئیس عمومی ارتش چین از قربانی ها و رشادت نیروهای افغان در کار مبارزه در برابر تروریزم قدردانی نمود و تروریزم را خطر مشترک برای تمام کشور های منطقه و جهان عنوان کرد و خواهان اقدام های مشترک و جدی تر در برابر تروریستان شد. آقای لی آماده گی اش را برای همکاری های مشترک امنیتی و نظام میان دو کشور بویژه نیرو های افغانستان ابراز کرد و اجماع منطقه یی را برای صلح و ثبات در منطقه مهم دانست. در ضمن آقای اتمر بر آغاز فوری دور دوم گفت و گو های استراتیژیک میان افغانستان و چین تاکید کرد و از مقام های چینایی خواست تا برای به سر رسیدن این گفت و گو ها، به افغانستان سفر کند.
آقای اتمر زمانی به چین سفر کرد که پیش از آن به دعوت بن سلمان به عربستان سعودی و بعدتر از آن به امریکا سفرنموده بود. هرچند جزییات این سفر رسانه یی نشد و اما پیش از وی استاد سیاف رهبر شورای حراست و ثبات به ریاض سفر کرده بود که محور گفت و گو های وی با مقام های سعودی مبارزه با تروریسم بود. آگاهان بدین باور اند که سفر آقای اتمر بعد از سفر استاد سیاف به سعودی بیرابطه بهم نبودند و گفت و گو های هردو در محور مبارزۀ مشترک با تروریزم می چرخید. این دیدار های پس از فصلی از سردی روابط میان کابل و ریاض انجام شد که عربستان در سال های اخیر به نقش مثبت خود در افغانستان افزوده و برای ساخت و ساز چندین مدرسۀ دینی و همچنین تامین مالی آنها اعلام آماده گی کرده است. هرچند کمک های سعودی برای ساخت و ساز مرکز ها وموسسه های آموزشی می تواند، سودمند و در ضمن خطرناک باشد؛ زیرا سعودی ها بیشتر حنبلی اند و گرایش به آموزش های سلفی دارند که برای افغانستان خطرساز است و اما افغانستان کوشش کند تا از این مدرسه ها خوب مدیریت کند و آموزش های آنان تحت نظر استادان آگاه به مسایل دینی در روشنایی تحولات جوامع معاصر باشد تا این آموزشگاه ها به مرکز سربازگیری به گروه های افراطی بدل نشوند.
آقای اتمر پیش از سفر به عربستان در یک سفر رسمی عازم امریکا شد و با مقام های این کشور روی مبارزه با تروریزم و مسایل مهم و مورد علاقۀ هر دو کشور بحث و گفت و گو کرد که در این سفر نیز محور اصلی گفت و گو های وی با مقام های امریکایی مبارزه با تروریزم را در روشنایی “استراتیژی جنوب آسیا” به بحث گرفت. وی همچنین پیش از آن سفر هایی به کشور های ازبکستان و قزاقستان و ترکیه نیز نموده بود که محور گفت و گو هایش را مبارزه با تروریزم تشکیل می داد و هدف اصلی این سفر های او در کناز تقویت نیرو های افغان از لحاظ داشتن تجهیزات جدید، ایجاد اجماع منطقه یی و جهانی مبارزه با تروریزم را تشکیل می دهد.
حال پرسش این است که آقای اتمر با توجه به اختلاف دیدگاه های کشور های منطقه و جهان چقدر می تواند، برای ایجاد یک اجماع منطقه یی و جهانی وهماهنگ کردن آنان می تواند، موفق باشد. این در حالی است که دیدگاۀ چین در مبارزه با تروریزم متمایل به دیدگاۀ پاکستان است و چین هر از گاهی پشتیبانی خود را از پاکستان برای مبارزه با تروریزم اعلام کرده و گفته است که پاکستان برای مبارزه با تروریزم متحمل قربانی های زیادی شده است. چین یک قرارداد ۴۲ میلیارد دالری با پاکستان برای ساخت جادۀ یک راه و یک کمربند و پروژۀ “سپیک” دارد که برای وصل کردن هر دو کشور به کشور های اروپایی اهمیت حیاتی دارد که در این میان روابط تازۀ پاکستان با روسیه و بهیود مناسبات طالبان با روسیه و تجهیز آنان بوسیلۀ این کشور بیرون از این معادله بوده نمی تواند. از سویی هم اختلاف چین با هند، بر سر تبت و اختلاف پاکستان با هند بر سر کشمیر از جمله قضیه هایی اند که رخداد ها میان چهار کشور را بهم گره می زنند. پاکستانی ها تلاش می کنند تا معضل کشمیر با هند را به افغانستان پیوند بدهند و حل موضوع افغانستان را وابسته به حل موضوع کشمیر و افزایش فشار بر هند از سوی امریکا تلقی می کنند. از همین رو است که اسلام آباد هر از گاهی کابل را برای تقلیل روابط دیپلوماتیک و اقتصادی با هند تحت فشار می گیرد و پاکستانی های به نحوی توانسته اند، چینایی ها را دراین زمینه قناعت بدهند وبه این ترتیب می خواهند تا با ترجیح دادن به توازن سیاسی در مناسبات شان بر تعادل روابط سیاسی میان کشور ها پشت پای بزنند. افغانستان زمانی از این کوه وکتل های دشوار سیاسی عبور کند که تمامی کشور های منطقه را قناعت بدهد که تروریزم به نفع هیچ کشوری نیست و استفاده از ابزار تروریزم به هر نحوی که باشد، خطرساز و خطرناک است. از این که پاکستان از استراتیژی خود برای استفادۀ ابزاری از تروریزم دریغ نمی کند. ازاین رو افغانستان ناگزیر است تا به قناعت کشور های منطقه بپردازد که استراتیژی پاکستان برای بهره گیری از تروریزم نادرست است تا فشار های منطقه یی و جهانی بر پاکستان افزاییش یابند و آشکار است که نفوذ کردن در دیوار آهنین دیپلوماسی اسلام آباد و عبور دادن آن از زیر چنگ و دندان استخبارات این کشور امری ساده نیست. بنا براین افغانستان برای ساختن اجماع منطقه یی راۀ درازی در پیش دارد که شاید این دیدار ها نتیجه یی بیشتر از عبور از یک کوچۀ دشوار آن در پی نداشته باشد. افغانستان به کشور های جهان و منطقه باید قناعت بدهد تا پاکستان مسآلۀ افغانستان را بیرابطه با کشمیر بحیث دو موضوع جدا از هم قبول کند و جهان برای حل عادلانۀ موضوع کشمیر هند و پاکستان را کمک کنند و هر دو کشور را برای رساندن به یک صلح پایدار در کشمیر اطمینان بدهند تا اسلام آباد ناگزیر به چرخش بنیادی در سیاست راهبردی خود در افغانستان شود و آرزو ها برای اجماعی واقعی منطقه یی بارور شوند و کشور های منطقه با گذشت از تمامیت خواهی ها به روابط متعادل سیاسی در روشنایی رزش های عالی انسانی و زنده گی مسالمت آمیز با یکدیگر تن بدهند.
اول ثور سال 1397
