زلنسکی؛ مردِ فراموش‌شده
منبع: الجزیره
نویسنده: اندرو میتروویکا
تاریخ انتشار: 8 دسامبر 2023
مترجم: لیلا احمدی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
دربارۀ نویسنده: اندرو میتروویکا، روزنامه‌نگار، پژوهشگر و مفسر سیاسی است. او سال‌ها گزارشگر پژوهشیِ رسانه‌های معتبر کانادایی بوده و در خلال ۲۳ سال فعالیت حرفه‌ای‌اش، جوایز متعددی کسب کرده است. میتروویکا هشت بار جایزۀ انجمن روزنامه‌نگاران کانادایی در بخشِ گزارش پژوهشی را از آنِ خود کرده و برندۀ جایزۀ گزارش حقوق بشرِ سازمان عفو بین‌الملل شده است. اثر تحسین‌شده و پرفروشِ “ورود مخفیانه” نیز در سال 2002 به قلم او منتشر شده. میتروویکا درحال‌حاضر ستون‌نویسِ شبکۀ خبری الجزیره و مقیم تورنتو است.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
تهاجم روسیه به اوکراین به زودی دو ساله می‌شود و جهان دیگر علاقه‌ای به پیگیریِ وقایع اوکراین و رئیس‌جمهور محبوبش ندارد.
ولادیمیر زلنسکی به مرد فراموش‌شده‌ای بدل شده که در نبردی از یادرفته شمشیر می‌زند، در گریز از رقیبِ دیوسیرت است و از شهاب ثاقبش مددی بر نمی‌آید. جدال کهن به بن‌بستی صعب رسیده و تهاجم اوکراینی از پای نشسته است.
دیگر خبری از رسوخِ موعود و مظفرانه به سبک اوکراینی نیست. تبادلاتِ تلافی‌جویانه داستانِ هر روزه است؛ اما خردورزی بر دلاوری لگام می‌زند و آتش جنگ، لهیب سابق را ندارد. شاید چنین بساطی نشانِ توفیق باشد؛ اما پیروزی ورای محاسبات استراتژیک و اکنون بسیار دور و غیرقابل تصور است. انگار جهان هم از اوکراین خسته شده یا شاید حوصله‌اش سر رفته است.
ستون‌نویسانی که دلاوریِ زلنسکی و پایداریِ اوکراین را در مدایح و مواعظ شکرین‌شان می‌ستودند، از پای نشسته‌اند. دیگر از زلنسکی برای سخنرانی در کنگره یا پارلمان‌های ایالات متحده دعوت نمی‌شود؛ اما زمانی اسطورۀ مقاومت بود و با لباس سادۀ زیتونی در قامت جنگجویی جسور و الهام‌بخش در محافل رسمی ظاهر می‌شد.
تظاهرات گستردۀ همبستگی با نبردِ «شجاعانه» و «عادلانۀ» اوکراین چند ماه قبل به خاطره‌ها پیوست. اوکراین دیگر در صدر «اخبار» فوری نیست و نیازی به همدلی ندارد.
آخرین «خبری» که از زلنسکی و اوکراین به دست آمده نیز در مجموع ناخوشایند است. پولیتیکو با فونت درشت تیتر زد: «سند فاش‌شده مبنی بر نگرانی عمیقِ دولت بایدن از فساد در اوکراین».
شواهد آشکاری در دست است که نشان می‌دهد ارادتِ ایالات متحده و به‌ویژه جو بایدن به اوکراینِ تکاور و جنجالی رو به افول دارد، اما پیامد صریح و ماهویِ ایجاد نارضایتی در میان «مقامات دولت بایدن» چیست؟
جز این نیست که فساد، متحدان غربی را از میدان مبارزۀ اوکراین خارج میکند و کی‌یِف دیگر نمی‌تواند اقدامات ضد اختلاس را به تعویق بیندازد. این نارضایتی، زلنسکی را به دردسر خواهد انداخت.
گمان می‌کنم او می‌داند زمانه و شرایط با او سر سازگاری ندارد. دوستان خوش‌گذرانش در اروپا و واشنگتن خیلی زود همۀ این مجاهدت‌ها را از یاد خواهند برد و دیگر به گذشتۀ قهرمانانۀ او علاقه‌ای نخواهند داشت.
“عزم آهنین” کم‌کم آب می‌شود و رنگ می‌بازد. اراده که از بین برود، پولی هم در کار نخواهد بود و زلنسکی پول فراوان می‌خواهد تا از پوتینِ زیرک و نقشه‌های امپراتوری‌اش مصون بماند. میلیاردها میلیارد پیش از این خرج شده. کنگره و اتحادیۀ اروپا دیگر قلک اوکراین نیستند. خزانۀ سراسر قاره به سرعت رو به اتمام است.
دفتر مدیریت بودجۀ کاخ سفید اعلام کرده: «اگر بخواهیم واضح بگوییم، تا پایان سال بدون اقدام کنگره، منابع تأمین سلاح و تجهیزاتِ برای اوکراین و ذخایر نظامیِ ایالات متحده به پایان خواهد رسید. هیچ ظرف جادویی برای تأمین بودجه در کار نیست. کف‌گیرمان به ته دیگ خورده و دیگر وقت نداریم”.
این بازیِ خوف‌ناک تاکنون نتوانسته قانون‌گذاران اروپایی و آمریکای شمالی را مجاب به همکاری کند. آن‌ها تمایلی به سرمایه‌گذاری در گل‌و‌لایِ یخ‌زدۀ جنگ اوکراین ندارند. بازی به بن‌بست رسیده و اوکراین در تقلاست.
با این حال رجزخوانی‌های اوکراین کماکان برقرار است. چندی پیش، “دمیترو کولبا” وزیر امور خارجۀ این کشور به سایر دیپلمات‌های حاضر در بروکسل اطمینان داد اوکراین «عقب‌نشینی نخواهد کرد».
“نباید از پای بنشینیم. باید به مبارزه ادامه دهیم”. کولبا می‌گوید: “اوکراین عقب نشینی نمی‌کند. موضوع فقط امنیت اوکراین نیست؛ امنیت منطقۀ یورو آتلانتیک در گرو امنیت اوکراین است”.
دیگر غریو صف‌آرایِ اوکراین، طنین سابق را ندارد. فراخوانِ اهداف جمعی و منافع مشترک به شولای پوسیده‌ای بدل گشته است. کولبا دیگر قادر نیست بدیهیات را بپوشاند و دلزدگیِ مقامات را از بین ببرد.
حالا ترامپ با خلق عنق و آتشینش در حال نزدیک‌شدن است. شمایلی به‌سانِ آلباتروس(پرنده‌ای شوم در باور عامه و ادبیات داستانی) دارد و بال‌هایش را گشوده تا بر زلنسکی و داستان مقاومتش سایه بیفکند.
بیش از یک سال است مکالماتی ردوبدل شده و بازگشت احتمالیِ پوتین به دفتر بیضی‌شکلِ ایالات‌متحده می‌تواند به معنای پایان عاجلِ بسیاری چیزها از جمله جنگ اوکراین و کسب‌و‌کارِ زلنسکی باشد.
اکنون جنگ دیگری درگرفته و حمایت از زلنسکی دیگر موضوعیتی ندارد. فکر می‌کنم خودش هم دریافته که دیگر قادر به نجات اوکراین نیست.
به همین دلیل، هفتۀ گذشته “ینس استولتنبرگ”، دبیرکل ناتو از همکاران ناآرام خود خواست «در کنار اوکراین بمانند» زیرا به‌گفتۀ او اجماعی در حال شکل‌گیری است که بعید است فرجام درستی داشته باشد.
جنون مرگباری که فلسطینیان را در بقایای به خاک و خون کشیدۀ غزه و کرانۀ باختریِ اشغالی فراگرفته، بار دیگر بر فریبکاری و ریاکاریِ آشکار بایدن صحه می‌گذارد. او و همدستانش با “تجاوز” روسیه مخالفند، اما از تهاجم ظالمانه و غیرانسانیِ اسرائیل حمایت می کنند.
دفاع‌شان از حقوق بین‌الملل، ادعایی واهی است. دفاع از کنوانسیون‌های حقوق بشر، دفاع از به‌اصطلاح “تمامیت ارضی”، از اصل مقدس و ساختگی مبنی بر “مسئولیت محافظت” از روندهای قانونیِ حاکم بر «جنگ‌ها» و لفاظی دربارۀ ممنوعیت استفاده از تسلیحات علیه غیرنظامیان، واهی و مهوع است. خوانشِ مصلحتی آن‌ها از “جنایات جنگی” و روایتِ فرصت‌طلبانه‌ای که از «نسل‌کشی» دارند، نفرت‌آور است.
ایالات متحده می‌کوشد تا داستان توحش در اوکراین را از توحش و مرگ‌آفرینی در غزه و کرانۀ باختری متمایز کند و زلنسکی با چیزی مواجه است که همیشه از آن واهمه داشته؛ یعنی بی‌تفاوتی و ابهام؛ ابهامی فریب‌کارانه و برساختۀ «دولت‌مردان».
ایالات متحده می‌داند که به یاریِ سواره‌نظام حی و حاضرِ مطبوعاتی، می‌توان این دوگانگی‌ها را در پس سخنان مبتذلِ ناشی از اطاعت و سرسپردگی مدفون کرد.
می‌توان کاری کرد که فلسطینی‌های بی‌نوا از صحنۀ روزگار محو شوند و سرنوشت اوکراین به فراموشی سپرده شود. این‌ها واقعیت است و زلنسکی این واقعیت را به خوبی می‌داند.
