خنجری که اعراب به پشت غزه زدند
روزنامه «واشنگتن‌پست» در گزارشی به کمک کشورهای عربی به رژیم صهیونیستی در جریان جنگ علیه باریکه غزه پرداخت.
در این گزارش آمده است: «اسناد لو رفته از آمریکا نشان می‌دهد که مقامات نظامی اسرائیل و چند کشور عربی در سال‌های اخیر، حتی در اوج جنگ در غزه، با میانجیگری فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (سنتکام) همکاری‌های گسترده‌ای داشته‌اند. این همکاری‌ها شامل نشست‌ها، تمرین‌ها و تبادل اطلاعات درباره تهدیدهای منطقه‌ای، ایران و تونل‌های زیرزمینی بوده است».
همکاری مخفیانه امنیتی همزمان با محکومیت علنی جنگ
با وجود آنکه کشورهای عربی مهم به‌طور علنی جنگ در غزه را محکوم کرده‌اند، این اسناد نشان می‌دهد که روابط نظامی آنها با اسرائیل به‌طور مخفیانه توسعه یافته است. این همکاری‌ها پس از حمله هوایی اسرائیل به قطر در سپتامبر ۲۰۲۴ به بحران کشیده شد، اما اکنون می‌تواند نقش مهمی در نظارت بر آتش‌بس نوپا در غزه ایفا کند.
طی سه سال گذشته، مقامات ارشد نظامی اسرائیل و شش کشور عربی در بحرین، مصر، اردن و قطر جلسات برنامه‌ریزی مشترک برگزار کردند. توافق اولیه بین اسرائیل و حماس نیز شامل آزادی گروگان‌ها و عقب‌نشینی جزئی اسرائیل از غزه شده است. آمریکا ۲۰۰ نظامی به اسرائیل اعزام کرد تا از اجرای این آتش‌بس پشتیبانی کنند و سربازانی از کشورهای عربی مشارکت‌کننده نیز به آنها می‌پیوندند.
حمایت مشروط از طرح ترامپ برای پایان جنگ غزه
پیش از اعلام رسمی آتش‌بس، کشورهای عربی مشارکت‌کننده از طرح ۲۰ ماده‌ای دونالد ترامپ برای پایان جنگ غزه حمایت کردند. این طرح شامل مشارکت عرب‌ها در استقرار نیروی بین‌المللی برای آموزش نیروهای پلیس فلسطینی در غزه بود. پنج کشور عربی از شش کشور در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که از ایجاد مکانیزمی برای تضمین امنیت همه طرف‌ها حمایت می‌کنند، اما به صورت علنی متعهد به اعزام نیرو نشدند.
همکاری نظامی قطر و اسرائیل
قطر که پایتخت آن در سپتامبر گذشته هدف حمله موشکی اسرائیل قرار گرفت، از جمله کشورهایی بود که روابط خود با ارتش اسرائیل را تقویت کرد. در ماه مه ۲۰۲۴، مقامات ارشد نظامی اسرائیل و عرب در پایگاه هوایی العدید قطر دیدار کردند. اسناد نشان می‌دهد که هیئت اسرائیلی مستقیماً به پایگاه پرواز کرده تا از ورود از مسیرهای غیرنظامی که احتمال افشا داشت، جلوگیری شود.
نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، پس از فشارهای ترامپ، در سپتامبر از قطر عذرخواهی کرد و قول داد حملات مشابه در آینده رخ ندهد. اسناد نشان می‌دهد تهدید ایران عامل اصلی نزدیکی این کشورها بود و سنتکام نقش محوری در این همکاری‌ها داشته است.
سندسازی و آموزش نظامی
پنج ارائه پاورپوینت سنتکام که توسط کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌نگاران تحقیقی (ICIJ) بررسی شد، جزئیات ایجاد «ساختار امنیتی منطقه‌ای» را نشان می‌دهد. کشورهای مشارکت‌کننده شامل اسرائیل، قطر، بحرین، مصر، اردن، عربستان سعودی و امارات هستند. کویت و عمان نیز به عنوان «شرکای بالقوه» معرفی شده‌اند.
تمرینات نظامی شامل آموزش تشخیص و خنثی‌سازی تونل‌های زیرزمینی بود که حماس از آنها علیه ارتش اسرائیل استفاده می‌کرد. جلسات دیگری نیز برای مقابله با روایت ایران مبنی بر حمایت از فلسطینی‌ها برگزار شد و پیام همکاری و توسعه منطقه‌ای منتقل شد.
تناقض میان همکاری نظامی و مواضع سیاسی
با وجود گسترش همکاری نظامی، کشورهای عربی جنگ اسرائیل در غزه را محکوم کردند. مصر، اردن، قطر و عربستان آن را «نسل‌کشی» خواندند و مقامات قطری حمله اسرائیل به غزه را «جنگ نسل‌کشی علیه مردم فلسطین» توصیف کردند. این تضادها، طبق اسناد، به صورت محرمانه مدیریت شده و قرار نبوده یک اتحاد رسمی شکل گیرد.
هوافضا و سیستم دفاع هوایی مشترک برای مقابله با ایران
نقشه مرکزی همکاری، سیستم دفاع هوایی علیه موشک‌ها و پهپادهای ایران بود. از سال ۲۰۲۲، اسرائیل و کشورهای عربی در کنفرانس امنیتی به توافق رسیدند که تمرین‌های نظامی هماهنگ و تجهیزات لازم برای این سیستم را تأمین کنند. تا ۲۰۲۴، سنتکام توانست بسیاری از کشورهای شریک را به این سیستم متصل کند و داده‌های راداری و حسگرها را بین آنها و آمریکا به اشتراک بگذارد.
با این حال، سیستم دفاع هوایی نتوانست حمله سپتامبر اسرائیل به قطر را هشدار دهد، چرا که سیستم‌های راداری معمولاً بر تهدید ایران و مناطق مورد انتظار تمرکز داشتند.
عربستان سعودی و نقشی مخفی
عربستان سعودی نقشی فعال داشت و اطلاعات سیاسی و نظامی مربوط به سوریه، یمن و گروه‌های مسلح وابسته به ایران را با اسرائیل و دیگر شرکا به اشتراک گذاشت. اسناد نشان می‌دهد که آمریکا در تلاش است روابط اسرائیل و کشورهای عرب را در سال‌های آینده نزدیک‌تر کند.
چشم‌انداز و محدودیت‌ها
توافق اولیه اسرائیل و حماس فقط شامل مراحل ابتدایی صلح است و مسائل گسترده‌تر اداره غزه هنوز نامشخص است. تحلیلگران امنیتی معتقدند کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس ممکن است حمایت مالی و دیپلماتیک ارائه دهند، اما به احتمال زیاد نیروهای نظامی خود را در این ماموریت پیچیده و خطرناک مشارکت نمی‌دهند.
اسناد همچنین نشان می‌دهد که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با وجود نگرانی از اقدامات «غیرقابل کنترل» اسرائیل، به آمریکا به عنوان ضامن امنیت خود متکی هستند و همچنان نگران ایران باقی مانده‌اند.
