بایدن در چه زمینه‌ای از پوتین استمداد طلبید؟
رئیس جمهوری آمریکا در نخستین دیدار با همتای روسی، خواستار همکاری در زمینه کنترل تسلیحات، مقابله با حملات سایبری، افغانستان، ایران، سوریه و لیبی شد.
دیدار روز چهارشنبه جو بایدن با ولادیمیر پوتین که در ژنو سوئیس برگزار شد، نزدیک به چهار ساعت طول کشید و پس از آن هر دو رئیس جمهوری در نشست خبری جداگانه که خود گویای وجود اختلاف نظر بین آن دو و همچنین رقابت استراتژیک دو قدرت جهانی است، محورهای این دیدار را تشریح کردند.
به گفته مقام وزارت خارجه آمریکا، موضوعاتی وجود دارد که ایجاد یک نگاه مشترک به آن، برای زندگی مردم هر دو کشور حیاتی است.
اظهارات دو طرف نشان می‌دهد هنوز تا شروع فرایند دستیابی به فرایند ثبات استراتژیک، راه درازی در پیش است اما می‌خواهند نقطه آغازین حرکت خود را اقدامات کنترل تسلیحات در نظر بگیرند و سپس آن را توسعه دهند.
بایدن و پوتین در بیانیه مشترک پس از این دیدار، تصریح کردند: ما توجه می‌دهیم که ایالات متحده و روسیه حتی در دوره تنش، قادر به ایجاد پیشرفت درباره اهداف مشترک اطمینان‌بخشی پیش‌بینی‌پذیر در حوزه استراتژیک، کاهش خطر درگیری‌های مسلحانه و تهدید جنگ اتمی هستیم.
آنها افزودند: تمدید اخیر پیمان “استارت جدید” نمونه‌ای از تعهد ما در کنترل تسلیحات اتمی است. امروز، ما این اصل را مورد تایید قرار می‌دهیم که در یک جنگ اتمی نمی‌توان پیروز شد و هرگز نباید مورد مناقشه قرار گیرد.
در بیانیه مشترکی که رئیسان جمهوری آمریکا و روسیه منتشر کردند، آمده است: مطابق این اهداف، آمریکا و روسیه در آینده نزدیک با قدرت و مصمم، گفت‌وگوی ثبات استراتژیک جامع دو جانبه را شروع خواهند کرد. از طریق این گفت‌وگو، ما به دنبال زمینه‌سازی کنترل تسلیحاتی و انجام اقدامات برای کاهش خطر در آینده هستیم.
آمریکا و روسیه که در چند ماه گذشته شاهد افزایش تنش بودند و سفیران آنها به کشورشان بازگشته بودند، در این دیدار پذیرفتند که روابط دیپلماتیک خود را در سطح سفیر از سر بگیرند و به این ترتیب سالیوان به مسکو و آنتونوف به واشنگتن باز خواهند گشت.
پس از مشکل روابط دیپلماتیک، آمریکا نشان داد که از زاویه سایبری ضربه‌پذیر است و هکرها توانسته‌اند هم اطلاعات محرمانه را از شبکه‌های دولتی و غیردولتی استخراج کنند و هم باعث اختلال در شبکه توزیع سوخت در چندین ایالت شوند.
از این رو، همانگونه که پیش از این دیدار هم مطرح شده بود، مساله امنیت سایبری یکی از موضوعات مهمی است که بایدن از پوتین خواست تا چاره‌اندیشی کند.
به گفته یک مقام وزارت خارجه آمریکا، در این دیدار توافق شد تا کارشناسان حوزه امنیت سایبری دو طرف برای بحث درباره زیرساخت‌های مهم گرد هم آیند و بایدن لیستی از ۱۶ نوع زیر ساخت را به پوتین داده است که به باور او باید از محدوده اقدامات تخریبی از سوی هر مهاجم سایبری اعم از دولتی، گروه یا فرد به دور باشد.
بر این اساس، بخش‌های شیمیایی، ارتباطات، تولیدات حیاتی، سدها، مجتمع دفاعی -صنعتی، خدمات اضطراری، انرژی، خدمات مالی، غذا و کشاورزی جزو این ۱۶ مورد هستند و آمریکایی‌ها که خود در تامین امنیت سایبری عاجز بوده‌اند به دنبال آن هستند که ببینند آیا روسیه علیه مسئولان حمله سایبری به خط لوله سوخت کلونیال اقدامی انجام می‌دهد یا خیر و می‌خواهند از آن به عنوان آزمایشی برای زمینه‌های همکاری بالقوه بدانند.
از دیگر موضوعات مطرح شده در این دیدار، مسایل منطقه‌ای است که به زعم آمریکا، منافع متقابل وجود دارد و به دنبال یافتن راه‌های همکاری برای آنها هستند.
افغانستان، سوریه، ایران، قطب شمال و لیبی موضوعات منطقه‌ای است که در این دیدار مطرح شده است. به گفته مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا، تمدید یا تمدید نشدن سازوکار موسوم به عبور از مرز سوریه برای آنچه که ارسال کمک‌های انسانی به سوریه می‌خوانند، دیگر آزمون برای روسیه است.
این در حالی است که روسیه بارها با طرح غربی‌ها در این زمینه در شورای امنیت به صراحت مخالفت کرده است و آن را باعث نادیده انگاشتن حاکمیت دمشق و همچنین ارسال کمک به تروریست‌ها می‌داند که البته از نظر غربی‌ها تروریست‌های خوب هستند.
به گفته یک مقام آمریکایی، دو طرف همچنین زمان زیادی را صرف سوریه، افغانستان و ایران و تلاش برای بازگشت به انطباق با برجام کرده‌اند.
البته بایدن با تایید اینکه در موضوع ایران بحث کرده‌اند تنها به اینکه هر دو موافق دست نیافتن ایران به سلاح اتمی هستند، بسنده کرد و جزئیات بیشتری از اینکه قرار است در موضوع ایران چه همکاری‌هایی داشته باشند، ارائه نداد.
او درباره افغانستان گفت: ما درباره چگونگی کمک هر یک به تلاش مشترک برای جلوگیری از تجدید حیات تروریسم در افغانستان بحث کردیم. این به نفع روسیه است که تروریسم در افغانستان حیاتی دوباره نداشته باشد.
از نقاط مورد اختلاف هم اوکراین، بلاروس و مسایل حقوق بشری بوده است که دو طرف به بحث درباره آن پرداختند. هرچند طرح این موضوعات بیشتر از منظر داخلی برای بایدن با توجه به تحت فشار بودن از سوی جمهوری‌خواهان کاربرد دارد.
بایدن در نشست خبری خود گفت: مناطقی نیز وجود دارند که چالش برانگیزترند. من تعهد تزلزل‌ناپذیر ایالات متحده به حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین را اعلام کردم. ما توافق کردیم دیپلماسی مربوط به توافقنامه مینسک را دنبال کنیم.
وی افزود: من نگرانی‌های خود را در مورد بلاروس به اشتراک گذاشتم. او با آنچه اتفاق افتاده مخالف نیست. او فقط دیدگاه متفاوتی دارد که در این باره چه کاری باید انجام دهد.
با این حال، بایدن می‌گوید که به پوتین گفته است برنامه او علیه روسیه یا شخص دیگری نیست و باید برخی از قوانین اساسی مسیر را داشته باشیم که همه بتوانیم از آن پیروی کنیم.
