باریکۀ غزه
نبرد برای رفح، یکی دیگر از فجایع فلسطین
دمیتری مینین (DMITRY MININ)
ا. م. شیری
اسرائیل نابودی کامل جنبش حماس را که به یک جنگ بزرگ در خاورمیانه منجر می‌شود، بعنوان هدف اعلام میکند.
دفتر بنیامین نتانیاهو گزارش داد که شامگاه ۶ مه از تصمیم کابینۀ نظامی اسرائیل برای ادامۀ عملیات در رفح به منظور اعمال فشار بر حماس در موضوع آزادی گروگان‌ها مطلع شد. تصاویری از حملات موشکی بیشتر و همچنین ورود تانک‌های ارتش اسرائیل به محله‌های شهری هم‌مرز با مصر در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود.
در دوم ماه مه، فرماندهی ارتش اسرائیل هشدار داد که اگر مذاکرات با حماس برای آزادی گروگان‌ها در غزه و برقراری آتش‌بس موقت به بن‌بست برسد، دقیقاً یک هفته بعد، یعنی در تاریخ ٩ ماه مه، عملیات نظامی برای تصرف رفح آغاز خواهد شد (اما به نظر می‌رسد زودتر شروع شده است). در این شهر واقع در جنوب نوار غزه، بخش عمدۀ غیرنظامیان غزه که بالغ بر ١ میلیون و ٢٠٠ هزار نفر می‌شود، به معنای واقعی کلمه شانه به شانه به هم فشرده‌اند و در تونل‌های زیر آن، هستۀ یگان‌های رزمی حماس و رهبری نظامی آن پنهان شده است (رهبران سیاسی مدت زیادی است که به سراسر جهان سفر کرده‌اند). به گفتۀ کارشناسان، در صورت انجام چنین عملیاتی، تعداد کنونی کشته‌شدگان غیرنظامی فلسطینی، عمدتاً زنان و کودکان، به بیش از ٣۵ هزار نفر خواهد رسید و تعداد مردان سلاح به دست در تونل‌ها نیز می‌تواند به میزان قابل توجهی افزایش یابد.
تصویر
اوضاع در رفح
در عین حال، نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل قبلاً اعلام کرده بود که با خواسته‌های مطرح شده در مذاکرات جاری در قاهره موافقت نخواهد کرد و «تا دستیابی به همۀ اهدافی که آن‌ها را به شکست محکوم میکند، به عملیات نظامی ادامه خواهد داد». دور بعدی این مذاکرات در ۵ مه، بدون نتیجه به پایان رسید و ارتش اسرائیل به مردم فلسطین دستور داد تا از جنوب این بخش به یک «قطعه زمین» انساندوستانه به مساحت ۶ و نیم کیلومتر مربع «پناه» ببرند. این بمعنی آن است که انگار از قبول مسئولیت حوادث بعدی امتناع میکند. حیرت‌آور است که این همه انسان در آن قطعه زمین حتی چگونه جا می‌شود؟ «درهای جهنم باز است».
تصویر
یایر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل ضمن خواست پایان دادن به «اظهارات غیرضروری» مقامات ارشد، استدلال میکند که چنین لفاظی‌ها مانع از مبادلۀ موفق گروگان‌ها می‌شود. لاپید می‌گوید: «اظهارات، تهدیدها، دیگر اظهارات غیرضروری وزرای دولت و نخست وزیر در مورد گروگان‌ها، محاسبات سیاسی، بی‌تدبیری رسانه‌ها باید متوقف شود». لاپید می‌گوید: «آیا شما کاملا دیوانه شده‌اید؟! دولت اسرائیل یک فرد بالغ مسئول ندارد که بتواند جلوی این جنون را بگیرد»؟
تصویر
یایر لاپید، رهبر اپوزیسیون و حزب یش آتید
دورنمای تشدید بیشتر اوضاع در غزه، آشکارا حامیان اسرائیل را حتی در خود آمریکا ترسانده است و دلیل این ترس نه تلفات عظیم غیرقابل اجتناب فلسطینی‌ها، بلکه، پیامدهای این عملیات در رابطه با اوضاع منطقه و موقعیت آمریکا در منطقه می‌باشد. ناآرامی‌های گسترده در دانشگاه‌های آمریکا، با دستگیری صدها دانشجو، به دلیل اعتراض به وحشیگری ارتش اسرائیل در غزه و پاک کردن مجازی آن از روی زمین، می‌تواند به یک شورش واقعی تبدیل شود. در شرایط کارزار دشوار انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، دموکرات‌ها به هیچوجه به این نیاز ندارند.
تصویر
در حالی که یک گروه یهودی طرفدار فلسطین برای تظاهرات در بروکلین نیویورک تجمع کرده بودند، پلیس صدها نفر را دستگیر کرد.
کاخ سفید به طور جدی نگران هشدارهایی است که سایر کشورهای منطقه در مورد اقدامات خود در صورت عملیات اسرائیل در رفح از قبل اعلام نموده‌اند. ایران و متحدان منطقه‌ای آن در «جبهۀ مقاومت» قول داده‌اند که مداخله و حمایت خود از فلسطینی‌ها را افزایش دهند. احتمالاً حزب‌الله به فشار خود از لبنان افزایش خواهد داد و حوثی‌های یمن اعلام آمادگی کرده‌اند که به سمت کشتی‌هایی که نه تنها در دریای سرخ، بلکه در دریای مدیترانه نیز به سمت اسرائیل حرکت می‌کنند، موشک شلیک کنند و از این طریق آن را در موقعیت محاصره قرار دهند. حملات هوايي آمريكا و انگليس عليه انصارالله، با وجود تمام گزارش‌هاي تحسین‌آمیز، تأثیر جدی نداشته است.
تصویر
غیرنظامیان فلسطینی در رفح در انتظار بدترین وضعیت
تصویر
حماس مسلح نیز منتظر حمله است
تمام تلاش‌های واشنگتن برای حفظ حداقل برخی از مواد در حال سوختن توافق‌نامۀ ابراهیم برای عادی‌سازی روابط بین کشورهای عربی و اسرائیل به طور کامل شکست خواهد خورد. هیچ یک از آن کشورها، از جمله، عربستان سعودی و اردن طرفدار غرب، نمی‌توانند با حفظ خط کنونی اسرائیل بدون خطر برانگیختن اعتراضات جدی مردمی در داخل کشورهای خود در ترویج این روند مشارکت کنند. ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن به عنوان یک انگلیسی از طرف مادر، قصد دارد در سفر قریب‌الوقوع خود به آمریکا شخصاً این موضوع را بیان کند.
تصمیم اخیر ترکیه مبنی بر تعلیق کامل مبادلات تجاری با این کشور تا حل مشکل غزه، که با صادرات ترکیه نزدیک به ۵ میلیارد دلار به رقم چشمگیر ٧ میلیارد و ٨٠٠ میلیون دلار در سال می‌رسید، حاوی پیام بسیار نگران‌کننده‌ای برای اسرائیل و حامیان غربی آن می‌باشد. ترکیه همچنین به دعوی رسمی در دیوان کیفری بین‌المللی مبنی بر خواست تحقیق در مورد جنایات جنگی اسرائیل در نوار غزه و دستگیری وزرا و ژنرال‌های این کشور پیوسته است. اگر آذربایجان که نیمی از نفت مصرفی اسرائیل را از طریق بندر جیهان ترکیه تأمین میکند، به تحریم آنکارا بپیوندد، ممکن است وضعیت اقتصادی این کشور کاملاً بحرانی شود. کشورهای عربی در صورت عدم حمایت از ابتکار ترکیه شرمنده خواهند شد و به احتمال زیاد، محاصرۀ جهانی اسرائیل را خواستار خواهند شد و به احتمال قوی، چین، یعنی صادرکنندۀ اصلی کالا به اسرائیل (١۵ میلیارد دلار در سال) مجبور خواهد شد به آن‌ها گوش فرادهد.
تصویر
نظامیان ارتش اسرائیل از گلوله‌های غیرقانونی فسفری در غزه استفاده می‌کنند
به سختی می‌توان گفت که دولت نتانیاهو تمام خطرات برای کشور خود را در اثر پیامدهای عملیات رفح تا چه اندازه محاسبه کرده است، اما به نظر می‌رسد خود را به گوشه‌ای کشانده که راه خروج دیگری جز تشدید بیشتر تنش از آن نمی‌بیند. به نظر او، یک جنگ بزرگ در خاورمیانه با دخالت اجباری آمریکا در طرف خود و ایران در طرف مقابل، ممکن است تنها راه نجات در شرایط کنونی باشد. اما راجع به پیروزی و مسئله مسئولیت، نسل‌های آینده قضاوت خواهند کرد. ارتش اسرائیل تلاش کرد که از طریق حملات موشکی نسبتاً بی‌معنا به خاک ایران و مرکز دیپلماتیک آن در دمشق، تهران را به درگیری‌های بزرگ بکشاند. اما نتیجه نداد. هدف از حملۀ برنامه‌ریزی‌شده به رفح، در کنار موارد دیگر، دقیقاً برای تحریک ایران و به تبع آن، فراهم کردن بهانۀ کافی برای مداخلۀ پنتاگون است.
بعید است آمریکا در حال حاضر رؤیای یک جنگ بزرگ در منطقه را در سر داشته باشد. اما در این شرایط، آمریکایی‌ها، عمدتاً در سیمای بلینکن-سالیوان، و همچنین، ویلیام برنز، رئیس سیا، موضعی بسیار دوسوگرا، متناقض و دوگانه، اگر نگوییم «اسکیزوفرنیک» اتخاذ می‌کنند. آن‌ها و دستیارانشان دائماً به منطقه هجوم می‌آورند و از همه می‌خواهند که آرامش خود را حفظ کنند. آن‌ها از نتانیاهو به دلیل «بی اعتدالی» انتقاد می‌کنند و انگشت خود را بنام بایدن برای او تکان می‌دهند. آن‌ها کمک‌های بشردوستانه را با چتر نجات به فلسطینی‌ها می‌فرستند و یک اسکلۀ پانتونی در غزه می‌سازند تا کمک‌ها را از طریق دریا، شاید حتی به ارزش میلیون‌ها دلار، حمل کنند.
تصویر
انتونی بلینکن، وزیر خارجۀ آمریکا و نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل
در عین حال، آمریکایی‌ها تجهیزات نظامی به ارزش میلیاردها دلار به اسرائیل می‌فرستند که چنین وضعیت فاجعه‌باری را برای فلسطینی‌ها رقم می‌زند. آن‌ها تمام قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد را که در واقع رهبری اسرائیل را به حداقل چیزی در حل مسئله فلسطین و آتش‌بس در غزه ملزم میکند، وتو می‌کنند. ممانعت واشنگتن از پذیرش فلسطین به عنوان عضو کامل سازمان ملل متحد، ریاکاری و عدم آمادگی آمریکایی‌ها برای یافتن راه حل عادلانۀ مشکل را با وضوح تمام نشان می‌دهد. با این حال، مهم نیست که طراحان کاخ سفید در ایجاد تصویر مطلوب از خود چقدر پیچیده هستند، اما با انجام کارهای کاملاً متفاوت، از جمله در موارد دیگر، مثلاً در روابط با چین، جامعۀ جهانی را هر چه بیشتر از خود دور می‌کنند. مانورهای حیله‌گرانۀ مقامات آمریکا تنها پایان داستان را به تعویق می‌اندازد، اما چشم‌انداز تشدید بیشتر اوضاع در خاورمیانه را از بین نمی‌برد.
تصویر
تاریخ ٩ ماه مه برای حمله به رفح توسط دفتر نتانیاهو نه تصادفی، بلکه، با هدف انحراف توجه جامعۀ جهانی از برگزاری جشن‌های پیروزی بر آلمان نازی تعیین شده است. در عین حال، این عملیات، همانطور که گفته شد، تحت پوشش رنج یهودیان در طول جنگ جهانی دوم و «حق تاریخی آن‌ها برای دفاع از خود» انجام می‌شود. اما، این کاملاً توهین‌آمیز است و چندان مناسب نیست.
آیا رهبری اسرائیل در آخرین لحظه قادر به توقف خواهد بود؟ ممکن است، اما به احتمال زیاد فقط به طور موقت و «تصمیم نهایی» را دوباره به تعویق خواهد انداخت. بنابراین، بدون یک راه حل اساسی و عادلانه، آتش این مناقشه به خودی خود قابل فرونشاندن نیست و همچنان بعنوان یک تهدید جدی برای امنیت نه تنها منطقه، بلکه جهان باقی خواهد ماند.
پی‌نوشت: نتانیاهو با بیان اینکه اسرائیل تا آخر پیش خواهد رفت، گفت: «پیروزی در جنگ کنونی تنها راه تضمین موجودیت و آیندۀ ما است». بنابراین، رویارویی خاورمیانه وارد مرحلۀ جدیدی از تشدید خواهد شد.
مأخوذ از: بنیاد فرهنگ راهبردی
خواهش مترجم: با توجه به تعدد تصاویر در این مقالۀ تحلیلی، علاقه‌مندان تصاویر مربوطه را لطفاً در منبع اصلی- بنیاد فرهنگ راهبردی ببینند.
١٨ اردیبهشت- ثور ١۴٠٣
