توهم پولی، دستمزد، تورم ـــ برشی از کتاب: «درس‌گفتارهای کاپیتال»

دانش و امید، شمارهٔ ۲۹، اردیبهشت ۱۴۰۴ ــ  اوایل سال ۱۴۰۳،…

     انزوای نمایشی، همکاری پنهانی: از انکار علنی تا توافق پشت…

نویسنده: مهرالدین مشید انزوای دیپلوماتیک تا معامله در سایه: روایت دوگانه…

یوغلط خبر د جنجال منبع

نور محمد غفوری په دې ورځو کې د مغرضو او دروغجنو…

و.ای. لنین- وحدت فلسفه و سیاست

ترجمه. رحیم کاکایی اوگورودنیکوف ولادیمیر پتروویچ، دکتر علوم فلسفه، پروفسور، رئیس کرسی…

ناله یی میهن

رخت سفر ببستم و سوی وطن شدم در آرزوی دیدن مهد کهن…

از شمس النهار ، بنیاد گزاری مطبوعات مدرن

1میرعبدالواحد سادات ترقیات عالم روبه بالاست  ما از بالا به پایین می…

روز جهانی مطبوعات و روزگار آشفته و نابسامان روزنامه‌نگاری در…

نویسنده: مهرالدین مشید هرچند روز جهانی مطبوعات (۳ می) فرصتی است…

ریشه‌یابی پیدایش سادات، خواجه، آقا و بار بی‌معنای مذهبی دادن به…

محمدعثمان نجیب بخش نخست:  مراد من این‌ است تا بدانیم، چرا مردمان…

مارکوزه؛- فیلسوف التقاطی جنبش دانشجویی

Herbert Marcuse (1898-1879) آرام بختیاری نیاز  فیلسوف "چپ نو" به فرویدیسم. مارکوزه (1979-1898.م)،…

مسئولیت اخلاقی رسانه ئی  در دفاع مشترک از روشنگری ،…

نوشته  از: بصیر دهزاد   قسمت دوم  ادامه قسمت اول   نباید یک اصل عمده…

مسئولیت اخلاقی رسانه ئی  در دفاع مشترک از روشنگری ،…

نوشته  از: بصیر دهزاد   قسمت اول   انگیزه این مقاله  تداوم بحث های…

وحدت ملی یگانه ضامن بقای کشور است

اگر از چهار راهی ها گذر کنی مزدور کار ،…

تقسیم جهان 

رسول پویان  زمیـن در بین غـولان جهـان تقسیم می گردد  تـوگـویـی از…

یووالی د بریا کيلي، د نن ورځې اړتیا

ليکنه: حميدالله بسيا په تاریخ کې ډېرې داسې شېبې شته چې ملتونه…

نقش و جایگاۀ اصلی دین در جهان معاصر

نویسنده: مهرالدین مشید فشرده عصر حاضر، که با بحران‌های هویتی، اخلاقی، زیست‌محیطی…

 ماکار گرو نیروی توانای جها نیم 

             به استقبال روز بین المللی کارگر  انسان بخاطر زنده ماندن خود…

پیام تبریک به مناسبت اول ماه مه، روز همبستگی کارگران…

درود بر تلاشگران خستگی ناپذیر زندگی،   اول ماه مه، روز گرامیداشت…

هار و فراق 

 نوشته نذير ظفر ساحل ورجنيا  28 اپريل 2025 امد  بهار و   سبز …

تراشه قلب فنآوری دیجیتال سده 21

بیژن باران قلب فنآوری دیجیتال تراشه در طراحی، تولید، کاربرد، ساختن…

افغانستان؛ طعمه قدرت‌های منطقه‌یی و قربانی جنگ‌های نیابتی

چکیده افغانستان طی دهه‌های اخیر همواره درگیر جنگ، بی‌ثباتی و بحران‌های…

«
»

ازدادگاه تاريخ چگونه ميتوان فراركرد؟

عبدالاحمد فیض

آقاي غني در صحبت خود كه ازطريق بي بي سي به نشر رسيد، فرارش را كه باعث سقوط نظام سياسي، اقتصادي، فروپاشي ارتش ونيروهاي دفاعي افغانستان شد، تكذيب نمود وچنان وانمود ساخت كه وي بدليل تهديد كابل توسط طالبان ناكزيرگرديد تا كابل را به قصد خوست ترك نمايد، اما توسط مشاور امنيتي خود از سقوط خوست مطلع بعد بصوب نا معلوم از افغانستان بيرون شد، وي در گفتار ضدونقيض، خود را وطنپرست كم نظيرمعرفي وعلل فروپاشي نظام ودولت رامداخلات متحدين بين المللي دراموركاري اش معرفي واذعان نموده است كه صلاحيتهاي محدود در امورات مهم داشته است.

آقاي غني درين مصاحبه كه به نكات چندي تأمل نمودم، درجنب تلاش وخاك زدن به چشم مردم، واقعيتهاي نا گفته را نيزبيان داشت، منجمله، دست نشاندگي وگوش بفرمان بودن به متحدين خارجي، كه او با تيم سه نفري خود ناگزير بود تا از دساتيردولتهاي اطلاعت نمايند كه دوبار وي را تحت پوشش يك انتخابات مضحك وتقلبي به كرسي قدرت ابقاء نموده است.

هكذا وي به صراحت اذعان نموده است كه از اوضاع كشورش در چنين مقطع حساس كه خودرا قوماندان اعلي عنوان ميداشت، آگاهي نداشته، حتا از حضورلشكرطالبان درحومه كابل بي اطلاع بوده است. 

آنچكه مبرهن وغير قابل انكاراست، اين موضوع خواهد بود كه بعد از سال (٢٠١٤) وابقاي دوباره آقاي غني بقدرت توسط امريكا، موصوف دكتاتوري خشن را درپيش گرفت وتفكرتوتاليريستي كه ناشي ازعطش وي درتك محوري بود فضاي سياسي چند بعدي افغانستان را متأثرساخت، اوبا اعمال رويكرد حذف، ساكنان وطن از اقوام گوناگون را در مقابل هم قرار داد، افراد غيرشايسته را در سطوح مختلف قدرت با بيش از (٦٩) مورد نقض صريح قانون اساسي منصوب، قواي مسلح را از وجود كدرهاي مجربووطنپرست تهي وتحت پوشش جوان سازي نيروهاي دفاعي، افراد مقرب بخود كه تعدادي كثيري آنها از تجارب درعرصه دفاعي بي بهره بود دررهبري امور، ازقومانداني ولسوالي تا قول اردوهاگماريد، فسادگسترده دربخشهاي مختلف قواي مسلح، وجود سربازان خيالي، غارت واختلاس تسليحات واعاشه رزمندگان توسط مسؤولين بيك فرهنگ مبدل شده بود، فلهذا اين همه اقدامات متناقض ارزشهاي جمعي مفهومي جزء ازين نخواهند داشت كه روند فروپاشي مدتها قبل درموجوديت يك اداره درحال انقراض شكل گرفته وباگذشت هرروز تكوين وقوام يافت.

بنايرين تسليمي پيهم قدرتهاي محلي وبيزهاي نظامي با هزاران سرباز وافسربدون هيچگونه مقاومت كه عقب نشيني تاكتيكي ناميده شد، دال برين است كه تمهيدات لازمي ازقبل درصورت بيرون شدن رزمندگان خارجي براي واگذاري قدرت وترك افغانستان توسط حكام مخلوع كاملن قابل پيش بيني بوده ووابستگي به قدرتهاي خارجي بحدي گستره وسيع دردولت كابل داشت كه حتا درموجوديت هزاران نظامي امريكاني، آقاي غني وتيم چند نفري وي دوام نياورد كه اين خودبيانگراين واقعيت است كه مشت ازشيفتگان قدرت وترسوازوقوع روزهاي سرنوشت ساز، دربيش ازهفت سال به سرنوشت مردماني حاكم گرديده بود كه تعهدي به آنها نداشته است.

بحران انساني كه دامنگير بيش از نيم ساكنان كشورگرديده است، ناشي از بيعدالتيهاي فجيع درنظام اقتصادي، سياستهاي ناكام رژيم دركاهش فقر، ايجاد فرصتهاي كاري واستخدام ونيزتفاوتهاي چشمگيري در زمينه پرداخت حقوق كاركنان خدمات عامه دردولت گذشته بود، بگونه مثال تعدادي ازافراد نرديك به دائره قدرت، ماهيانه ده ها هزار دالرحقوق دريافت ميكردند، درحاليكه اكثريت كارمندان دولت ونيزسربازان كه درخط مقدم دفاع قرارداشتند، ماهانه از پنج تا ده هزار افغاني حقوق دريافت مينمودند، لايه هاي اجتماعي كم درآمد واكثريت فقراي وطن بمثابه شهروندان درجه دوم درميان طوفان غارت وچپاول رايج ناپديد گرديده بودند، به گزارش اماج نيوز چون مشت نمونه خروار، آقاي رئيس جمهوردريك سفرخارجي مبلغ(٣٥٠) هزاردالرمعادل سي ميليون افغاني را در جريان چند روز از بودجه يك كشور فقيرودست نگر، با ميليونها آواره، بيوه ، وارثين شهدا وبي سرپرست، به مصرف رسانيده بود، درتصويرزيرين خانم آواره افغان كه در مرزميان ايران وتركيه بدليل فقرومجبوريت ازشدت برودت وسرما جان خود را ازدست داده واطفال وي كه سرماي شديد دستان شانرا فلج ساخته است، ديده ميشود،اين شمه از مصايب وسياه روزي هاي است كه بافرارآقاي غني كه ناخواسته عنوان شده است ونير ناشي ازسؤمديريت يكدستگاه قدرتي است كه چندعنصرفساد پيشه ازنام مردم نگون بخت مان دراختيارداشت، حادث شده است.

آنها فراركردند اما بايد بخوبي دانسته باشند كه مسووليت كليه بدبختيهاي كه همين اكنون دامنگير لشكرآواره گان، تهي دستان وميليونها انسان كه شب گرسنه ميخوابند وفرزندان شانرا ازفرط گرسنگي چون امتعه بفروش ميرسانند، بدوش ميكشند وهكذا مجموع كانونهاي غارت كه در دودهه گذشته به ثروتهاي نجومي دست يافتند، بايد بدانند اگرمردم افغانستان امروزه بيدفاع ومظلوم قرارگرفته اند، فرار  ازدادگاه تاریخ ممکن نخواهند بود.