آرزوی بزرگ ترامپ؛ نوبل جنگ برای صلح
در آستانه اعلام برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵، فهرست ۳۳۸ موردی شامل ۲۴۴ فرد و ۹۴ سازمان به عنوان نامزد، رکوردی قابل توجه در سالهای اخیر بوده است. در این میان، ترامپ با راه‌اندازی یک کمپین لابی گسترده و اعمال فشار و اظهارات جنجالی برای کسب این جایزه، تهدید کرده که در صورت ناکامی، این رویداد «توهینی بزرگ به آمریکا» محسوب می‌شود.
داوطلبان جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵
طبق گزارش تارنمای جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ تا ۵ مارس سال جاری میلادی ، ۳۳۸ نامزد برای جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ معرفی شده‌اند که از این تعداد، ۲۴۴ نفر فرد و ۹۴ نفر سازمان هستند که این تعداد نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته است.
آمار نشان می‌دهد سال گذشته، ۲۸۶ نامزد برای دریافت جایزه صلح وجود داشت و بیشترین تعداد نامزدها در سال ۲۰۱۶ با ۳۷۶ نامزد ثبت شده است.
طبق این گزارش آخرین مهلت نامزدی برای جایزه صلح نوبل سال جاری میلادی، ۳۱ ژانویه (۱۲ بهمن ۱۴۰۳) بود، اما اعضای کمیته نوبل نروژ این اختیار را دارند که تا یکماه پس از این تاریخ نیز نام‌های بیشتری را به فهرست اضافه کنند.
طبق یک رسم دیرین کمیته نوبل، نام نامزدها را نه برای رسانه‌ها و نه برای خود نامزدها طرح و تأیید نمی‌کند. اما مواردی وجود دارد که نام آنها در رسانه‌ها مطرح می‌شود؛ که به علت گمانه‌زنی‌های صرف رسانه‌ای است یا اینکه برخی سازمان‌ها و شخصیت‌ها اعلام می‌کنند که نامزد خاصی را معرفی کرده‌اند.
البته فهرست نامزدهای جایزه صلح نوبل، مطابق با اساسنامه بنیاد نوبل، در نهایت پس از ۵۰ سال منتشر می‌شود. طبق اطلاعیه تارنمای نوبل قرار است فهرست برنده یا برندگان جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ روز جمعه ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ درسالروز درگذشت نوبل (۱۸ مهر ۱۴۰۴) اعلام و مراسم اهدای جوایز نیز در روز ۱۰ دسامبر(۱۹ آذرماه) در اسلو، نروژ برگزار می‌شود.
اما در پاسخ به این سوال که چه کسانی می‌توانند نامزد معرفی کنند؟ می‌توان گفت:هزاران نفر؛ اعضای دولت‌ها و پارلمان‌ها؛ روسای فعلی کشورها؛ اساتید دانشگاه در رشته‌های تاریخ، علوم اجتماعی، حقوق و فلسفه؛ و برندگان سابق جایزه صلح نوبل، و دیگران.
چه کسانی یا سازمان‌هایی نامزد شده‌اند؟
در حالی که سعی شده فهرست کامل نامزدها مخفی نگه داشته شود، اما برخی معرفی‌کنندگان نامزدهای خود را مطرح کرده اند.
در میان نام‌هایی که امسال فاش شده‌اند، دیوان کیفری بین‌المللی، ناتو، چاو هانگ-تونگ، فعال زندانی هنگ کنگی و اروین کاتلر، وکیل حقوق بشر کانادایی و ایلان ماسک قرار دارد.
طبق گزارش رویترز، رهبران کامبوج، اسرائیل و پاکستان هم گفته‌اند که دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده، را نامزد کرده‌اند. البته نامزدی آنها در بهار و تابستان، پس از مهلت ۳۱ ژانویه، انجام شده که به همین دلیل گفته می‌شود، برای جایزه ۲۰۲۵ معتبر نیستند.
تحلیلگران می‌گویند ترامپ مانندسیاست های دیگرش برای به دست آوردن جایزه صلح نوبل هم از در تهاجم وارد شده است
لابی ،تهاجم و فشار ترامپ برای دریافت جایزه صلح نوبل / آیا می‌تواند برنده شود؟
بیشتر رسانه‌های بین المللی تاکید دارند که ترامپ مانند همه سیاست های دیگرش برای به دست آوردن جایزه صلح نوبل نیز از در تهاجم وارد شده است.ترامپ بارها گفته است که اگر برنده نشود، «توهین بزرگی» به ایالات متحده خواهد بود.
طبق گزارش‌های رسانه‌ای دونالد ترامپ که در آرزوی برنده شدن جایزه صلح نوبل است ، یک کمپین لابی گری پشت درهای بسته آن هم به صورت تهاجمی به راه انداخته تا هرطور شده امسال جایزه بنیاد نوبل را از آن خود کند ،به همین دلیل در روزهای باقی مانده تا جمعه پیش رو تبلیغات او برای خودش بیش از پیش افزایش یافته است.
آرزومند جایزه در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: همه می‌گویند من باید جایزه صلح نوبل را بگیرم، با این ادعا که او و ایالات متحده هرگز هیچ اعتباری برای امضای توافق‌نامه‌های ابراهیم که روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و چندین کشور عربی را عادی کرد، در طول اولین دوره ریاست جمهوری خود در سال را ۲۰۲۰ دریافت نکرده‌اند.
استیو ویتکاف فرستاده ویژه ترامپ در خاورمیانه که در تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین و درگیری در غزه مشارکت دارد ، در جلسه کابینه در واشنگتن در ماه اوت مدعی شد که کمیته نوبل باید اقدامات خود را انجام دهد و جایزه را به رئیس خود اعطا کند
ترامپ مدت‌هاست ادعا می‌کند کمیته نوبل به طور ناعادلانه‌ای او را نادیده گرفته و بارها از اعطای جایزه به یکی از اسلاف خود انتقاد کرده و در اکتبر ۲۰۲۴ در باشگاه اقتصادی دیترویت گفته است: اگر من اوباما نامیده می‌شدم، جایزه نوبل را در عرض ۱۰ ثانیه به من می‌دادند.
ترامپ ادعا می‌کند که از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه، حداقل به شش یا هفت جنگ از جمله درگیری مسلحانه بین هند و پاکستان در ماه مه، جنگ بین جمهوری دموکراتیک کنگو و شورشیان تحت حمایت رواندا و درگیری‌های مرزی بین تایلند و کامبوج پایان داده است.
دوست دیرین ترامپ هم که این کمپین را می گرداند سخت برای رسیدن ترامپ به آرزویش در تلاش است. استیو ویتکاف فرستاده ویژه او در خاورمیانه که در تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین و درگیری در غزه مشارکت دارد ، در جلسه کابینه در واشنگتن در ماه اوت گفت که کمیته نوبل باید بالاخره اقدامات خود را انجام دهد و جایزه را به رئیس خود اعطا کند.
ترامپ در روزهای گذشته در جمع چهره‌های ارشد نظامی ایالات متحده هم دوباره به طور غیرمستقیم بنیاد نوبل را تحت فشار قرار داد و گفت که انتظار ندارد جایزه را ببرد: آنها آن را به کسی می‌دهند که هیچ کاری نکرده است و مدعی شد چنین نتیجه‌ای «توهین بزرگی آمریکا» خواهد بود و تنها چند روز قبل از اعلام تصمیم کمیته، فشار را بر آن اعمال کرد.
این اظهار نظر کمتر از ۲۴ ساعت پس از آن صورت گرفت که رئیس جمهور ایالات متحده از تلاش جدید برای پایان دادن به جنگ در غزه با یک طرح ۲۰ ماده‌ای که با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، توافق شده بود، خبر داد.
روز جمعه، حماس، گروه فلسطینی که غزه را اداره می‌کند، موافقت کرد که تمام گروگان‌های اسرائیلی را که در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اسیر شده بودند، آزاد کند، اما گفت که سایر بخش‌های طرح ترامپ قابل مذاکره خواهد بود.
موضوع برای ترامپ آن قدر جدی است که به گفته برخی مقامات آگاه، ویتکاف به دور از توجه عمومی، پیشنهاد ترامپ برای دریافت این جایزه را در گفت‌وگوهای خصوصی با همتایان اروپایی خود مطرح کرده است.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، نیز همه ظرفیت‌های سیاست خارجی آمریکا را برای کوبیدن بر طبل جایزه نوبل به نفع ترامپ به کار گرفته است«مارکو روبیو» وزیر امور خارجه، نیز همه ظرفیت‌های سیاست خارجی آمریکا را برای کوبیدن بر طبل جایزه نوبل به نفع ترامپ به کار گرفته است.
طبق گزارش‌های رسانه‌ای در ماه ژوئیه، رئیس‌جمهور ایالات متحده در حالی که در خیابانی در اسلو قدم می‌زد، با ینس استولتنبرگ، وزیر دارایی نروژ و دبیرکل سابق سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، تماس سردی برقرار کرد. به گفته مقامات دولتی نروژ که این تماس تلفنی را تأیید کردند، این دو نفر درباره تعرفه‌ها و همچنین جایزه نوبل صحبت کردند. این تماس ابتدا توسط یک روزنامه محلی در اسلو آشکار شد.
طبق گزارش بلومبرگ، لابی کمپین ترامپ حتی به دنیای شرکت‌های تجاری نیز وارد شده است. آلبرت بورلا، مدیر اجرایی شرکت داروسازی فایزر، بتازگی از ترامپ به خاطر مدیریت عملیات Warp Speed که توسعه واکسن‌های کووید در ایالات متحده را هدایت می‌کرد، تمجید کرد و در تبلیغی آشکار مدعی شد که این تلاش «معمولاً شایسته جایزه صلح نوبل است.»
برخی رسانه‌ها نیز علاوه بر نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی، شش نفر از سران کشورهای مختلف را که ترامپ را نامزد دریافت جایزه اعلام کرده‌اند، از جمله «نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان، برایس اولیگو گوما رئیس جمهور گابن، هان مانت نخست ویر کامبوج، اولیور دوهانگیره وزیر امور خارجه رواندا و دولت پاکستان» را فهرست کرده‌اند.
نتانیاهو در حالی مبلغ جایزه صلح نوبل برای ترامپ است که حملات گسترده رژیم اسرائیل علیه مردم فلسطین تاکنون بیش از ۶۷ هزار کشته برجای گذاشته که اکثر آنان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند . علاوه آمریکا و اروپا از عمده‌ترین فروشندگان سلاح به اسرائیل هستند.
اذعان به اعمال فشار سیاسی
رئیس کمیته نوبل نروژ بتازگی به رسانه‌ها گفته است: کمیته نوبل نروژ «تحت هیچ فشار سیاسی مستقیمی قرار نگرفته است، اما بدیهی است که چندین کمپین، چه در سطح عمومی و چه خصوصی، در حال انجام است.» او آگاه است که پیشتر شرکت‌هایی «برای تأثیرگذاری بر رسانه‌ها و افرادی که معتقدند می‌توانند بر کمیته تأثیر بگذارند» استخدام شده‌اند.
لابی کمپین ترامپ حتی به دنیای شرکت‌های تجاری نیز وارد شده است. آلبرت بورلا، مدیر اجرایی شرکت داروسازی فایزر، بتازگی از ترامپ به خاطر مدیریت عملیات Warp Speed که توسعه واکسن‌های کووید در ایالات متحده را هدایت می‌کرد، تمجید کرد و در تبلیغی آشکار مدعی شد که این تلاش به طور معمول شایسته جایزه صلح نوبل استباوجود همه تلاش‌های ترامپ و کمپین تبلیغاتی او برای کسب این جایزه اگر وی در ۱۰ اکتبر پیروز نشود، مورخان باید نیم قرن صبر کنند تا بدانند که آیا او اصلاً در فهرست نهایی ۲۰۲۵ قرار گرفته است یا خیر.
از زمان اولین اعطای این جایزه در سال ۱۹۰۱ تاکنون، در مجموع چهار رئیس جمهور ایالات متحده این جایزه را دریافت کرده‌اند. تئودور روزولت در سال ۱۹۰۶، وودرو ویلسون در سال ۱۹۱۹، جیمی کارتر در سال ۲۰۰۲ و باراک اوباما در سال ۲۰۰۹ و اکنون ترامپ معتقد است که به عنوان پنجمین رئیس جمهور آمریکا می‌تواند این جایزه را به روش تهاجمی خود به دست آورد.
بلومبرگ اما گزارش کرد برخی در نروژ از انتقام جویی ترامپ در صورت ناامیدی او از دستیابی به جایزه صلح می‌ترسند.
۱۰۵ جایزه ،۱۳۹ برنده
از سال ۱۹۰۱، جایزه صلح نوبل ۱۰۵ بار به ۱۳۹ برنده اعطا شده است: ۹۲ مرد، ۱۹ زن و ۲۸ سازمان.
در مورد جایزه صلح، وصیت‌نامه آلفرد نوبل تصریح کرده است که این جایزه به شخصی اهدا شود که بیشترین یا بهترین کار را برای ترویج دوستی میان ملت‌ها، لغو یا کاهش ارتش‌های دائمی و برای برگزاری و ترویج کنگره‌های صلح انجام داده باشد.
طبق گزارش کمیته صلح نوبل، در سالهای اولیه جایزه صلح تا جنگ جهانی اول این جایزه اغلب به پیشگامان جنبش صلح سازمان‌یافته اعطا می‌شد. در سالهای بین دو جنگ، تمرکز به سیاستمداران فعالی معطوف شد که به دنبال ترویج صلح، ثبات و عدالت بین‌المللی از طریق دیپلماسی و توافق‌نامه‌های بین‌المللی بودند، اما جوایزی نیز برای کارهای بشردوستانه اهدا شد مانند جایزه ای که به نانسن کمیسر عالی پناهندگان اتحادیه ملل اهدا شد.
بنابر این گزارش، از زمان جنگ جهانی دوم، جایزه صلح عمدتاً به تلاش‌هایی در چهار حوزه اصلی اهدا شده است: کنترل تسلیحات و خلع سلاح، مذاکرات صلح، دموکراسی و حقوق بشر، و تلاش‌هایی که با هدف ایجاد جهانی سازمان‌یافته‌تر و صلح‌آمیزتر انجام شده است. در قرن بیست و یکم نیز، کمیته نوبل تلاش‌هایی را برای محدود کردن آسیب‌های ناشی از تغییرات اقلیمی و تهدیدات زیست‌محیطی ناشی از فعالیت‌های انسانی، به عنوان بخشی از جایزه صلح، پذیرفته است.
جمع بندی
اگرچه طبق اعلام بنیاد نوبل، برنده این جایزه یک مدال، یک دیپلم، ۱۱ میلیون کرون سوئد (۱.۱۹ میلیون دلار) را دریافت می‌کند اما احتمالا برای ترامپ توجه جهانی بیش از دو مورد دیگر اهمیت دارد.
ترامپ بارها ادعا کرده که «شایسته» این جایزه است، چرا که به هفت جنگ پایان داده و احتمال دارد به جنگ هشتم نیز در صورت موافقت اسرائیل و حماس پایان دهد. ارقامی که کارشناسان آن را به شدت اغراق‌آمیز و غیرواقعی دانستند.
طبق گزارش «کمیته حفاظت از خبرنگاران»، از زمان آغاز جنگ اسرائیل و غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، فقط تعداد ۱۹۲ خبرنگار کشته شده‌اند. بر اساس برآورد این کمیته، حداقل ۱۷۸ نفر از آن ها ، خبرنگاران فلسطینی بوده‌اند که به دست اسرائیل کشته شده‌اند.
در هرصورت ترامپ نشان داده که علاقه و تلاش فراوانی برای دریافت این جایزه دارد و به همین دلیل از سال ۲۰۱۸ تاکنون چندین بار توسط خودش و افراد داخل آمریکا و همچنین برخی سیاستمداران خارجی نامزد شده است.
بررسی سوابق برخی جوایز اعطا شده نشان می‌دهد که این جوایز پیشتر به برخی افراد هم اعطا شده که منتقدان و معترضان بسیاری را به همراه داشته است، از جمله اعطای جایزه صلح نوبل به خانم «آنگ سان سوچی» نخست‌وزیر سابق میانمار در سال ۱۹۹۱ میلادی که در قبال کشتار گسترده مسلمانان توسط ارتش و گروههای افراط گرای داخلی این کشور سکوت کرده بود.
اعطای جایزه توسط کمیته صلح نوبل در سال ۱۹۷۳ به هنری کیسینجر، وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده و «له دوک تو»رهبر نیروهای ویتنام شمالی، برای مذاکره مشترک در مورد آتش‌بس و پایان دادن به نقش ایالات متحده در جنگ ویتنام ، اعطای جایزه به باراک اوباما در سال ۲۰۰۹ که تنها چند ماه پس از اولین دوره ریاست جمهوری او در ایالات متحده و پیش از افزایش نیروهای آمریکایی در افغانستان صورت گرفت، به میزان گسترده‌ای باعث خشم یا سردرگمی ملت‌ها و منتقدان شده بود.
بنابراین منتقدان می‌گویند، کمیته صلح نوبل می‌تواند تحت فشارهای مختلف سیاسی، اقدام مشابهی داشته باشد.
برخی رسانه‌ها حتی تصریح کردند که این روزها نروژ نفس خود را حبس کرده است. بلومبرگ وقتی از یکی از مقامات ارشد که نخواست نامش فاش شود، در مورد واکنش احتمالی در صورت عدم پیروزی رئیس جمهور به شدت غیرقابل پیش‌بینی ایالات متحده سوال کرد، او به شوخی گفت که در حال بررسی مرخصی استعلاجی در روز دهم اکتبر است.
از طرف دیگر اسلو، پس از روی کار آمدن ترامپ درگیر فشارهای تعرفه‌ای شده است. دولت ترامپ پیش از این به عنوان بخشی از برنامه تعرفه جهانی خود، ۱۵ درصد مالیات بر واردات از نروژ وضع کرده که این موضوع دلخوری نروژی‌ها را در پی داشته و به همین دلیل همچنان درگیر مذاکرات تجاری با واشنگتن است.
در نهایت برخی ناظران هم گمانه زنی کرده‌اند: احتمال دارد فشارها و لابی‌های گسترده سیاسی ترامپ سبب شود تا سال ۲۰۲۵ ، بیستمین باری باشد که کمیته نوبل برنده یا برندگانی برای جایزه صلح اعلام نکند.
