میدان هوایی بگرام

گیریم که ادعای غلط ترامپ در مورد حضور چینائی ها…

دلبری مهرورز!

امین الله مفکر امینی                         2025-22-02! دلبـری مهــــرورزی دارم که دیـــده و دلم…

غیابت رهبران طالبان بازی استخباراتی یا آغاز یک سونامی وحشتناک

نویسنده: مهرالدین مشید خود کامگی ملاهبت الله و نارضایتی و خشم…

خانه های مردم افغانستان دور از دسترس مردم

زمانی " خانه ملت " که منظور پارلمان افغانستان است…

عاشق وفاسق!

امین الله مفکر امینی      2025-20-02! درعشـق وعاشقـــــی گردربزم عشق نمیســـــــوزی مشـــــو ز این…

«حزب باد»: تحلیل پدیده فرصت‌طلبی و تبعیت از جریانات غالب…

«حزب باد Opportunism»: تحلیل پدیده فرصت‌طلبی و تبعیت از جریانات…

        زیارتگاه امام صاحب ولایت کندز دومین شهر مذهبی افغانستان

  نوشته کریم پوپل مورخ ۲۱ فبروری ۲۰۲۵    مقدمه  ولسوالی امام صاحب با داشتن…

روایتی از کشت زار های خستۀ رنگین کمان خاطره ها

نویسنده: مهرالدین مشید این هم می گذرد ما مرده ایم، مرده ی در…

             تاریخچه نام گردیز

نوشته : کریم پوپل مورخ ۱۵فبروری ۲۰۲۵ بسیاری از دوستان یکی از…

مماشات خویشتن دارانۀ غرب با طالبان و پراگنده گی مخالفان…

نویسنده: مهرالدین مشید نشست های بیرونی پیرامون افغانستان؛ بستر سازی برای…

چاپنداز

بزکش، پهلوانی که  با سواری اسب، بز را به دایره…

انارستان دل 

رسول پویان  دل ز درد و داغ هجران بی‏نوا افتاده است  برگ…

فیلسوف شدن دانشمند اتمی، بعد از یکسال زندان

Weizsäcker, k.F.(1912-2007) آرام بختیاری فیزیک دان اتمی، میان فلسفه و رسالت صلح. کارل…

کلبه ی تارم!

امین الله مفکر امینی       2025-11-02! دربســاطی بیکسی ام ، دلبری آمـد با…

خاطره ها بیانگر واقعی ترین حقایق تاریخی 

نویسنده: مهرالدین مشید خاطره ها تصویری از "تاریخ در بستر جغرافیا" بازهم…

ګوندي فعاليتونه او دموکراسي

نور محمد غفوری یادونه: دا مقاله مې په ۲۰۱۸ کال لیکلې ده…

سکوت در برابر گستاخی های پاکستان بار بار مسئولیت افغانستان…

حکومت‌های افغانستان زمانی می‌توانند در تامین امنیت و ثبات موفق…

سخنی عشق!

               2025-09-02! امین الله مفکر امینی گرسخـــــن زعشق گویی زعصمتِ این گوهربــــدان کزعشق به…

سکوت خلیفه در برابر امیر شکست یا فرصتی برای انحام…

نویسنده: مهرالدین مشید عباس ستانکزی: ملایعقوب کل روند را از مسیر…

«
»

علمی و معلوماتی

شناخت و تئوری شناخت، میان آرمانگرایان زمینی

  آرام بختیاری شناخت و تعاریف چپ انسان گرا از آن.  بحث و ماهیت شناخت با پرسش اصلی فلسفه یعنی مبارزه جریان ماتریالیسم با ایده آلیسم مرتبط است. شناخت به معنی آگاهی موجب تسلط انسان بر طبیعت و برجامعه میگردد. شناخت میتواند بشکل تئوری یا بشکل دانش تجربی، اساسی برای اقدامات عملی انسان مسئول باشد. آن…

بیشتر بخوانید

یادی از احمدراتب مشروطه‌خواه گمنام

نویسنده و تهیه کننده:رفیق قاسم آسمایی زنده ساختن نام و نشان و کارنامه‌های پیش‌کسوتان و پیشاهنگان مبارز وطنپرست و منادیان راه سعادت و بهروزی مردم دَینی است بر شانه‌های روشنفکران! با سقوط دولت امانیه و مسلط شدن نیروهای جهل و سپس دوره سیاه‌تر حکم‌روایی نادرشاه و بعد از آن در دوران صدارت هاشم خان (دوران…

بیشتر بخوانید

ارسطوگرایی؛ تحریف و تفسیرهای اسلامی- مسیحی از آن

   آرام بختیاری ارسطوگرایی میان تفسیر ماتریالیستی و ایده آلیستی. ارسطو گرایی، جهانبینی و جریانی است 2300 ساله که توسط شاگردان، مریدان، مفسران و مترجمان افکار ارسطو در شرق و غرب وارد فلسفه، دین و فرهنگ شد. آن همچون خود فلسفه ارسطو چند جانبه و متناقض است. نخستین نسل بعد از مرگ ارسطو(322-384 پ.م) کوشید تفسیری…

بیشتر بخوانید

داستان برقع و آزادی زنان در افغانستان

        انجنیر فضل احمد افغان.                                                 کانادا:-  ۱۷فبروری ۲۰۲۳م.                                     مرحوم شاه امان الله غازی.                 سردار محمد داود خان شهید.                                     محصل استقلال افغانستان.       …

بیشتر بخوانید

شاعر نمی‌مرید

بال می‌گشاید پرنده می‌شود و فراموش می‌کند راه زمین را (۲) سنگ‌ها هم دل دارند! این را  از اشک‌های پدرم فهمیدم،،، پدری، که مادرم به او “سنگ‌دل” می‌گفت! (۳) باران ناخواسته آمد؛ و لبخند مرد کارتن خواب را              — خواسته شست! (۴) مادرم مُرد اما هنوز میان باغچه جوانه می‌زند! شکوفه می‌دهد؛ سیب می‌شود وُ …

بیشتر بخوانید

رنسانس: آغاز هومانیسم،روشنگری، رفرماسیون، سکولاریسم 

 رنسانس،- چگونه غرب غرب شد و ما شرق هم نشدیم. آرام بختیاری دوره رنسانس یا عصر نوزایی، حدود 6 قرن پیش در اروپا علیه کلیسا و نظام فئودالی آغاز شد. آن واژه ای است فرانسوی و به معنی بیداری و رستاخیز نیروهای خلاق و فرهنگی؛ مفهومی است تاریخی فرهنگی میان قرون 16-13 میلادی؛ که شامل…

بیشتر بخوانید

پهلوان فضل احمد یا فضلو پوده

نوشته کریم پوپل                                                                                                                                                                 مورخ ۲فبروریسال ۲۰۲۳ مقدمه قبل از اینکه به داستان و قصه های فلکوریک پهلوان فضل احمد بپردازیم کوتاه از قصه های کابل می پردازم. ۲۰۰ سال قبل در شهر کابل جزسپورت پهلوانی دیگر سپورت نداشت. با وجودیکه انگلیس ها توپ دنده و دنده کلک را نیز مروج کرده بودند ولی علاقمندان کمتر…

بیشتر بخوانید

مخدر شیشه از گیاه کوهی باستانی

دکتر بیژن باران از 5 هزار سال تاریخ ایران گیاهان دارویی، ادویه خوراكی، دود برگ ها در مناسک دینی، آداب خانوادگی، رسوم اجتماعی، دروس دانشگاه، برنامه رسانه ها سده 20 مرسوم اند. از تقطیر، تخمیر، تعریق گیاهان، میوجات، خوراکیها جوشانده، نوشیدنی، دمنوش، شربت پدید آیند. در هزاره 2 ق.م. گیاه هوم را آریاییهای پیشا زرتشت…

بیشتر بخوانید

حرام چیست؟ 

برهان الدین « سعیدی» نمی ‌خورم  به  حلال  و حرام من سوگند                                                                               به جان عشق  که…

بیشتر بخوانید

تاریخ فلسفه غرب در منابع چپ و لیبرال 

آرام بختیاری سیر اندیشه فلسفی در شرق و غرب.  واژه فلسفه، مفهومی است یونانی و به معنی عشق به دانش است. افکار فلسفی در اختلاف با عقاید دینی و اسطوره ای، هر نوع بینش مستدل نظری در باره کل جهان، جا و منزلت انسان در آنست. فلسفه بشکل آگاهی، نتیجه شناخت و کسب نظری پیرامون…

بیشتر بخوانید

مفهوم شناسی جهاد اسلامی، در مبانی سیاست مدرن

بند ظواهر و احکام بیدون حکمت و تزریق آن در افکاری بدوی جامعه مسبب عقب ماندگی و نقض بشری است که قطعا در فرجام این ایده ها٬ در تضاد و محکومیت سرشت دین قرار می گیرند، و بعید نیست که گویم دین اسلام به سبب جدید بودنش، منبع فیاض بر رنسانس در غرب بود و…

بیشتر بخوانید

دین و دربار در 5 هزار سال پیش- ایلام

 دکتر بیژن باران فرهنگ در باورهای شفاهی و اقلام هنری در 7 هزار سال تاریخ ایران بجا ماند. آثار هنری آیینه باورها از تمدن جیرف و ایلام تا هخامنشی و ساسانی با اشاراتی در کتب یونانی، ارمنی، آشوری، رومی، عبری، عربی اند. نیز تمهای زروانی، مهری، ایلامی، زرتشتی در آداب و رسوم کنونی ایرانی دیده…

بیشتر بخوانید

فلسفه کمونیستی،- دین، ایدئولوژی، جهانبینی، یا مکتب رهایی بخش؟

آرام بختیاری فلسفه کمونیستی برای آنارشیست ها و نسل های برباد رفته.  فلسفه کمونیستی متکی به ماتریالیسم تاریخی و ماتریالیسم دیالکتیکی است، آن راهنمایی است برای عمل انقلابی در مبارزه طبقاتی،و راهبردی است برای انقلاب سوسیالیستی، طرحی است برای ساختار سوسیالیسم و کمونیسم در جامعه ناعادلانه طبقاتی.  فلسفه کمونیستی متکی است به ماتریالیسم مدرن و…

بیشتر بخوانید

وجه تسمیه اوزبیک

اوزبیک از دو کلمه جداگانه تورکی ترکیب یافته است: اوز = خود و بیگ= بزرگ قوم, صاحب اختیار و همچون کلمات مشابه المعنی که قیاسآ معنی مرکب آن (خود اختیاردار, خود بزرگ قوم و امثالهم میباشد. به تصور بنده آنچه که در معنی این کلمه نهفته است ویا به عباره دیگر ضمیر معنی این کلمه…

بیشتر بخوانید

مهرگرایی تمدن 5 هزار ساله جیرفت

دکتر بیژن باران  از 7 هزار سال پیش مردم به رصد ستارگان، شرایط جوی، حکمت نیاکان برای حدس آینده علاقه داشتند. انسان ها اجرام نورانی سیارات، ستارگان، کهکشانها را با تخیلات و آمال خود نام گذاردند. چرا مردم مدام آسمان نورانی دیدنی و اسطوره نیاکان در حافظه گروهی را بهم پیوند زدند؟ زندگی و تندرستی…

بیشتر بخوانید