درمراثی قربانییان زمین لرزه ی مشرق زمیـــن !

امین الله مفکرامینی                   2025-02-09! بدیــــــــده اشکِ ماتم و بدل خونم ز لغزشِ…

اشک قلم 

رسول پویان  اشک قلم به صفحـۀ دل ها چکیده است  صد لاله…

استاد عبدالروف بینوا

استاد بینوا د هېواد، سیمې او نړۍ په کچه ستر…

کودکانی که کودکی نمی‌ کنند

خیابان، خانه بی‌در و پیکر کودکان فراموش‌ شده! فرشید یاسائی *  ما…

بحران هویت ملی؛ ناکامی ملت سازی و به زنجیرکشیده شدن…

نویسنده: مهرالدین مشید نیم قرن مبارزۀ سیاسی و فرهنگی و تبدیل…

سقراط، تیشه‌زنی به ریشه‌‌ی دانایی

دیدگاهی از مکتب دینی-فلسفی من بیش‌ از این نه می‌دانم. در…

خوشحال خان خټک

د ادب او فرهنګ درنو او پتمنو مینه والو! ګڼ شمېر…

اعلامیه در مورد زلزله‌ی مرگبار در ولایت کنر 

سازمان سوسیالیست‌های کارگری افغانستان  با اندوه فراوان و خشم عمیق از…

“طالبان، شطرنج بزرگ و رؤیای اوراسیایی روسیه”

نویسنده: نجیب الله قاریزاده  najeebulla.qarizada1@gmail.com +447887494441 سقوط حکومت غنی در افغانستان و بازگشت…

حکومت‌استبدادی و افراطی طالبان و ساز و برگ‌های استخباراتی و…

 نویسنده: مهرالدین مشید  از استبداد تا شایعه پراگنی؛ ساز و کار…

   امید زنده گی

زنده گی در همه حالات  بسر می آید گاه به تلخی…

از تو جدا نمیشوم 

نوشته نذیر ظفر 08/28/25 از همه گان جدا شوم از تو…

پرسش ۴: ساختار «پرس‌ومان» چگونه از گفت‌وگو به یک نظام…

-خراسان بزرگ دی‌‌روز، دانش‌مند، دانش و سبک کهنی نسبت به…

قهرمان‌پروری‌های احساسی و سقوط افغانستان در چنگال تروریسم

 نویسنده: مهرالدین مشید از اسطوره‌ پردازی های فریبنده تا بحران سیاسی…

پرسش ۵

از مکتب دینی فلسفی من بیش از این نه می‌دانم نقش…

نتیجه گیری از بحث های شبکه های تلویزونی و تحلیل…

بحث های داغ پیرامون این اقدام پاکستان راه افتید ،…

دموکراسي څه شی ده او سوسیال دموکراسي څه ته وايي؟

دا سوال د ډیرو ځوانانو پر مخ کې پروت او…

نام های بیشمار جنبش روشنگری غرب

Helvitius, C.A.(1715-1771) آرام بختیاری مقدمات: اصلاحات، انقلاب، عدالت، و سکولاریسم. روشنگری، جنبش برابری…

توضیحی بر فراخوان انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان در دفاع از…

نوشته از بصیر دهزاد  ‎فراخوان انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان در دفاع …

آیا انسان، نسبت به انسان، از ته‌یی دل هم‌دلی دارد؟

پاسخ: محمدعثمان نجیب به نماینده‌‌‌گی از مکتب هم‌دلی!؟؟ شما از موردی پرسان می‌کنید که…

«
»

علمی و معلوماتی

شناخت و تئوری شناخت، میان آرمانگرایان زمینی

  آرام بختیاری شناخت و تعاریف چپ انسان گرا از آن.  بحث و ماهیت شناخت با پرسش اصلی فلسفه یعنی مبارزه جریان ماتریالیسم با ایده آلیسم مرتبط است. شناخت به معنی آگاهی موجب تسلط انسان بر طبیعت و برجامعه میگردد. شناخت میتواند بشکل تئوری یا بشکل دانش تجربی، اساسی برای اقدامات عملی انسان مسئول باشد. آن…

بیشتر بخوانید

یادی از احمدراتب مشروطه‌خواه گمنام

نویسنده و تهیه کننده:رفیق قاسم آسمایی زنده ساختن نام و نشان و کارنامه‌های پیش‌کسوتان و پیشاهنگان مبارز وطنپرست و منادیان راه سعادت و بهروزی مردم دَینی است بر شانه‌های روشنفکران! با سقوط دولت امانیه و مسلط شدن نیروهای جهل و سپس دوره سیاه‌تر حکم‌روایی نادرشاه و بعد از آن در دوران صدارت هاشم خان (دوران…

بیشتر بخوانید

ارسطوگرایی؛ تحریف و تفسیرهای اسلامی- مسیحی از آن

   آرام بختیاری ارسطوگرایی میان تفسیر ماتریالیستی و ایده آلیستی. ارسطو گرایی، جهانبینی و جریانی است 2300 ساله که توسط شاگردان، مریدان، مفسران و مترجمان افکار ارسطو در شرق و غرب وارد فلسفه، دین و فرهنگ شد. آن همچون خود فلسفه ارسطو چند جانبه و متناقض است. نخستین نسل بعد از مرگ ارسطو(322-384 پ.م) کوشید تفسیری…

بیشتر بخوانید

داستان برقع و آزادی زنان در افغانستان

        انجنیر فضل احمد افغان.                                                 کانادا:-  ۱۷فبروری ۲۰۲۳م.                                     مرحوم شاه امان الله غازی.                 سردار محمد داود خان شهید.                                     محصل استقلال افغانستان.       …

بیشتر بخوانید

شاعر نمی‌مرید

بال می‌گشاید پرنده می‌شود و فراموش می‌کند راه زمین را (۲) سنگ‌ها هم دل دارند! این را  از اشک‌های پدرم فهمیدم،،، پدری، که مادرم به او “سنگ‌دل” می‌گفت! (۳) باران ناخواسته آمد؛ و لبخند مرد کارتن خواب را              — خواسته شست! (۴) مادرم مُرد اما هنوز میان باغچه جوانه می‌زند! شکوفه می‌دهد؛ سیب می‌شود وُ …

بیشتر بخوانید

رنسانس: آغاز هومانیسم،روشنگری، رفرماسیون، سکولاریسم 

 رنسانس،- چگونه غرب غرب شد و ما شرق هم نشدیم. آرام بختیاری دوره رنسانس یا عصر نوزایی، حدود 6 قرن پیش در اروپا علیه کلیسا و نظام فئودالی آغاز شد. آن واژه ای است فرانسوی و به معنی بیداری و رستاخیز نیروهای خلاق و فرهنگی؛ مفهومی است تاریخی فرهنگی میان قرون 16-13 میلادی؛ که شامل…

بیشتر بخوانید

پهلوان فضل احمد یا فضلو پوده

نوشته کریم پوپل                                                                                                                                                                 مورخ ۲فبروریسال ۲۰۲۳ مقدمه قبل از اینکه به داستان و قصه های فلکوریک پهلوان فضل احمد بپردازیم کوتاه از قصه های کابل می پردازم. ۲۰۰ سال قبل در شهر کابل جزسپورت پهلوانی دیگر سپورت نداشت. با وجودیکه انگلیس ها توپ دنده و دنده کلک را نیز مروج کرده بودند ولی علاقمندان کمتر…

بیشتر بخوانید

مخدر شیشه از گیاه کوهی باستانی

دکتر بیژن باران از 5 هزار سال تاریخ ایران گیاهان دارویی، ادویه خوراكی، دود برگ ها در مناسک دینی، آداب خانوادگی، رسوم اجتماعی، دروس دانشگاه، برنامه رسانه ها سده 20 مرسوم اند. از تقطیر، تخمیر، تعریق گیاهان، میوجات، خوراکیها جوشانده، نوشیدنی، دمنوش، شربت پدید آیند. در هزاره 2 ق.م. گیاه هوم را آریاییهای پیشا زرتشت…

بیشتر بخوانید

حرام چیست؟ 

برهان الدین « سعیدی» نمی ‌خورم  به  حلال  و حرام من سوگند                                                                               به جان عشق  که…

بیشتر بخوانید

تاریخ فلسفه غرب در منابع چپ و لیبرال 

آرام بختیاری سیر اندیشه فلسفی در شرق و غرب.  واژه فلسفه، مفهومی است یونانی و به معنی عشق به دانش است. افکار فلسفی در اختلاف با عقاید دینی و اسطوره ای، هر نوع بینش مستدل نظری در باره کل جهان، جا و منزلت انسان در آنست. فلسفه بشکل آگاهی، نتیجه شناخت و کسب نظری پیرامون…

بیشتر بخوانید

مفهوم شناسی جهاد اسلامی، در مبانی سیاست مدرن

بند ظواهر و احکام بیدون حکمت و تزریق آن در افکاری بدوی جامعه مسبب عقب ماندگی و نقض بشری است که قطعا در فرجام این ایده ها٬ در تضاد و محکومیت سرشت دین قرار می گیرند، و بعید نیست که گویم دین اسلام به سبب جدید بودنش، منبع فیاض بر رنسانس در غرب بود و…

بیشتر بخوانید

دین و دربار در 5 هزار سال پیش- ایلام

 دکتر بیژن باران فرهنگ در باورهای شفاهی و اقلام هنری در 7 هزار سال تاریخ ایران بجا ماند. آثار هنری آیینه باورها از تمدن جیرف و ایلام تا هخامنشی و ساسانی با اشاراتی در کتب یونانی، ارمنی، آشوری، رومی، عبری، عربی اند. نیز تمهای زروانی، مهری، ایلامی، زرتشتی در آداب و رسوم کنونی ایرانی دیده…

بیشتر بخوانید

فلسفه کمونیستی،- دین، ایدئولوژی، جهانبینی، یا مکتب رهایی بخش؟

آرام بختیاری فلسفه کمونیستی برای آنارشیست ها و نسل های برباد رفته.  فلسفه کمونیستی متکی به ماتریالیسم تاریخی و ماتریالیسم دیالکتیکی است، آن راهنمایی است برای عمل انقلابی در مبارزه طبقاتی،و راهبردی است برای انقلاب سوسیالیستی، طرحی است برای ساختار سوسیالیسم و کمونیسم در جامعه ناعادلانه طبقاتی.  فلسفه کمونیستی متکی است به ماتریالیسم مدرن و…

بیشتر بخوانید

وجه تسمیه اوزبیک

اوزبیک از دو کلمه جداگانه تورکی ترکیب یافته است: اوز = خود و بیگ= بزرگ قوم, صاحب اختیار و همچون کلمات مشابه المعنی که قیاسآ معنی مرکب آن (خود اختیاردار, خود بزرگ قوم و امثالهم میباشد. به تصور بنده آنچه که در معنی این کلمه نهفته است ویا به عباره دیگر ضمیر معنی این کلمه…

بیشتر بخوانید

مهرگرایی تمدن 5 هزار ساله جیرفت

دکتر بیژن باران  از 7 هزار سال پیش مردم به رصد ستارگان، شرایط جوی، حکمت نیاکان برای حدس آینده علاقه داشتند. انسان ها اجرام نورانی سیارات، ستارگان، کهکشانها را با تخیلات و آمال خود نام گذاردند. چرا مردم مدام آسمان نورانی دیدنی و اسطوره نیاکان در حافظه گروهی را بهم پیوند زدند؟ زندگی و تندرستی…

بیشتر بخوانید