درمراثی قربانییان زمین لرزه ی مشرق زمیـــن !

امین الله مفکرامینی                   2025-02-09! بدیــــــــده اشکِ ماتم و بدل خونم ز لغزشِ…

اشک قلم 

رسول پویان  اشک قلم به صفحـۀ دل ها چکیده است  صد لاله…

استاد عبدالروف بینوا

استاد بینوا د هېواد، سیمې او نړۍ په کچه ستر…

کودکانی که کودکی نمی‌ کنند

خیابان، خانه بی‌در و پیکر کودکان فراموش‌ شده! فرشید یاسائی *  ما…

بحران هویت ملی؛ ناکامی ملت سازی و به زنجیرکشیده شدن…

نویسنده: مهرالدین مشید نیم قرن مبارزۀ سیاسی و فرهنگی و تبدیل…

سقراط، تیشه‌زنی به ریشه‌‌ی دانایی

دیدگاهی از مکتب دینی-فلسفی من بیش‌ از این نه می‌دانم. در…

خوشحال خان خټک

د ادب او فرهنګ درنو او پتمنو مینه والو! ګڼ شمېر…

اعلامیه در مورد زلزله‌ی مرگبار در ولایت کنر 

سازمان سوسیالیست‌های کارگری افغانستان  با اندوه فراوان و خشم عمیق از…

“طالبان، شطرنج بزرگ و رؤیای اوراسیایی روسیه”

نویسنده: نجیب الله قاریزاده  najeebulla.qarizada1@gmail.com +447887494441 سقوط حکومت غنی در افغانستان و بازگشت…

حکومت‌استبدادی و افراطی طالبان و ساز و برگ‌های استخباراتی و…

 نویسنده: مهرالدین مشید  از استبداد تا شایعه پراگنی؛ ساز و کار…

   امید زنده گی

زنده گی در همه حالات  بسر می آید گاه به تلخی…

از تو جدا نمیشوم 

نوشته نذیر ظفر 08/28/25 از همه گان جدا شوم از تو…

پرسش ۴: ساختار «پرس‌ومان» چگونه از گفت‌وگو به یک نظام…

-خراسان بزرگ دی‌‌روز، دانش‌مند، دانش و سبک کهنی نسبت به…

قهرمان‌پروری‌های احساسی و سقوط افغانستان در چنگال تروریسم

 نویسنده: مهرالدین مشید از اسطوره‌ پردازی های فریبنده تا بحران سیاسی…

پرسش ۵

از مکتب دینی فلسفی من بیش از این نه می‌دانم نقش…

نتیجه گیری از بحث های شبکه های تلویزونی و تحلیل…

بحث های داغ پیرامون این اقدام پاکستان راه افتید ،…

دموکراسي څه شی ده او سوسیال دموکراسي څه ته وايي؟

دا سوال د ډیرو ځوانانو پر مخ کې پروت او…

نام های بیشمار جنبش روشنگری غرب

Helvitius, C.A.(1715-1771) آرام بختیاری مقدمات: اصلاحات، انقلاب، عدالت، و سکولاریسم. روشنگری، جنبش برابری…

توضیحی بر فراخوان انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان در دفاع از…

نوشته از بصیر دهزاد  ‎فراخوان انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان در دفاع …

آیا انسان، نسبت به انسان، از ته‌یی دل هم‌دلی دارد؟

پاسخ: محمدعثمان نجیب به نماینده‌‌‌گی از مکتب هم‌دلی!؟؟ شما از موردی پرسان می‌کنید که…

«
»

غریزه در سلب عقل: دلیل نبود دولت مدرن در افغانستان…!


عقل نیروی تفکر و گوهر شناسایی حق در برابر باطل می باشد. که افلاطون پدیداری نیکی را٬ از عقل می داند٬ یعنی غریزه یا خواست نفسانی انسانی چون عقل٬ مورد یا پدیده بیرون نمی دهد٬ که همه از نیکی آن مستفید گردد.

تکامل عقل در بابت الهیات شناسی سیر عرفانی می باشد٬ که عقلانیت تا خرد سیاسی در حیطه فلسفه سیاسی همانا مضامین تخصصی حقوق و علوم سیاسی اند٬ تا سیر ملت شدن را٬ مورد تحقیق قرار داده و چالش های آنرا در افغانستان قرار ذیل می توان گفت:

·       استبداد دینی: جهاد اسلامی یا اسلامی سیاسی که آرا و نظریات محمد بن وهاب الدین نجدی بوده٬ که جمهوریت و دموکراسی را٬ تکفیر می کنند. و اعلامیه های حقوق بشری را٬ در حیطه تیوری های توطئه٬ ابزار تهاجم کفر بر اسلام تبلیغ می کنند٬ در حالیکه افغانستان از جمله پنجاه کشوری می باشد که موسسین سازمان ملل در ۱۹۴۵ گفته می شود.

·      استبداد سیاسی: استبدادی سیاسی افغانستان یعنی به جز از قوم پشتون کسی دیگر حق زمامداری را٬ نداشته باشد. و روحیه پذیرش این تیوری استبدادی در بن ۲۰۰۱ توسط معامله گران تاییدی برای منافع خودشان شد. که ادامه این تیوری تقسیم قدرت بین اقوام طی بیست سال جمهوریت بود٬ و تخصص گرایی و شایسته سالاری که بنیاد جمهوریت می باشد٬ هرگز در جامعه سیاسی افغانستان رخنه پیدا نکرده است.

در نتیجه:

عقلانیت و خرد گرایی به سبب دو آسیب فوق یعنی استبداد دینی و تیوری استبدادی سیاسی نمی تواند به گونه عملی در افغانستان پدیدار شود. راه منطقی همانا رویکرد تحقیقی دانشگاهی به پدیده های علوم انسانی برای افغانستان استکه مراکز آکادمیک کشور٬ نیز با دو استبداد متذکره مسموم گردیده است.

محمدآصف فقیری