علت نود و پنج درصدی کسر بیلانس تجارت چه می باشد؟
دردمند
به حال آن شخص باید گریست که عایدش نوزده بود و مصرفش بیست
علامه اقبال لاهوری
به تاریخ 9/2/1394 آگاهان امور از ناحیه کسر نود و پنج درصدی بیلانس تجارت در کشور اظهار نگرانی نموده می افزایند مسئولان ارزش بازرگانی افغانستان را در سال 1393 هشت ملیارد و شش صد و نود و هفت میلیون دالر گفته اند که از این میان هفت میلیارد و شش صد و نود و هفت میلیون آن واردات، پنج صد و هفتاد و یک میلیون دالر آن را صادرات تشکیل می دهد.
می افزایند ارقام متذکره نشان می دهند که افغانستان هفت میلیارد و یک صد و بیست و شش میلیون دالر کسر بیلانس تجارت داشته که این میزان نود و پنج درصد کل گزارش تجارت کشور را در بر میگیرد. مسئول اداره احصائیه مرکزی گفته است سال 1393 از نگاه اقتصادی بدترین سال برای کشور طی چهارده سال گذشته می باشد.
عزیز الله واصفی رئیس اداری احصائیه می گوید افغانستان کشوری است متکی بر واردات این کار عدم مدیریت سالم حکومت را نشان می دهد می افزاید حکومت باید پلان های اقتصادی را طرحریزی نماید و با استفاده از منابع خود سطح صادرات را افزایش دهد! سران اتاق تجارت و صنایع هشدار داده اند که اگر حکومت همانند هفت ماه گذشته درگیر تقسیم قدرت باشند و تدابیری را برای کاهش واردات و افزایش تولیدات داخلی روی دست نگیرند افغانستان به سوی بحران اقتصادی خواهد رفت. با در نظر داشت تایید دیدگاه ها، گفته های فوق که توسط عده از مسئولین ارائه شد، به باور ما عوامل عمده که سبب کسر نود و پنج درصدی بیلانس تجارت در سال 1393 اگر دید از این قرار است:
- مسلط شدن آنهایی که متهم به مافیای اقتصادی، مواد مخدر، عاملین فساد گسترده، غاصبین زمین، سود جویان، قاچاقبران، جنگ افروزان، کمپرادور، قانون ستیزان وابسته به اجانب، فاسد غیر ماهر، کور مغز متهم می باشند در سرزمین مقدس ما. سبب شده که نیروها و شخصیت های علمی از جمله اقتصادی تا هنوز نتوانند غرض بیرون رفت از دفع موجود راهبرد با پلان علمی، انطباقی اقتصادی را طرح، تصویب و عملی سازند!
- لیلام نمودن هزاران دستگاه های تولیدی، خدماتی، تجارتی، دولتی مختلط به نرخ کاه ماش زیر نام خصوصی سازی عدم حمایت از تولیدات داخلی، تورید اجناس و مواد بی کیفیت کم کیفیت، تجملی یا اجناس و موادیکه در داخل تولید خواست های هموطنان را مرفوع می نمود. سبب شد که ده ها هزار دستگاه های کوچک و بزرگ ورشکست، میلیونها تن کارگران و کارمندان ماهر آن به کشورهای منطقه و جهان با قبول توهین، تحقیر مهاجرت نمایند هزاران تن آنها قربانی هوس های قاچاقبران انسانها شده ده ها هزار تن در کشورهای استرالیا، یونان، بریتانیا و سایر کشورها در حالت بی سرنوشتی شب و روز خویش را در هوای سرد زمستان و گرم تابستان سپری نموده، بیش از پنج هزار تن در کشور ایران و هزاران تن در کشورهای پاکستان، سعودی و غیره زندانی صدها تن در ایران محکوم به مرگ شده اند. با تاسف کشورهای که ریا کارانه سنگ بشر دوستی را به سینه میزنند با وارد کردن فشارهای غیر انسانی آنها را وادار به عودت دوباره کشورشان نموده اند.
- تثبیت مالیات، محصولات گمرکی و کرایه غیر عادلانه مارکیت ها تولیدی تجارتی و خدماتی سبب شده که مولدین ما در مقابل اجناس و مواد خارجی رقابت سالم را انجام داده نتوانند. رئیس اتحادیه دستگاه های چاپ می گوید کتابیکه در خارج کشور چاپ می شود از پرداخت محصولات گمرکی معاف بوده بالای مواد خام آن که در داخل برای چاپ از آن استفاده می شود دوازده فیصد محصول گمرکی وضع کرده اند. عدم توجه بخاطر معرفی و بازاریابی تولیدات داخلی کار مناسبی صورت نگرفت در حالیکه دو نیم دهه قبل سالانه صدها هزار تن میوه خشک تازه، پخته، صدها هزار متر مربع قالین، گلیم، سترنجی، هفته چندین کانتینر پوستین، لباس چرمی، لباس های خامک دوزی افغانی، صنایع ظریفه، زرگری، مسی، چوبی، کندن کاری های چوب، حکاکی، میلیونها پوست قره قل به کشورهای منطقه و جهان صادر میگردید. تولیدات صنایع دستی چهل فیصد عاید ناخالص ملی را تشکیل می داد. با تاسف امروز به نسبت غیر فعال شدن شرکت توزیع کود کیمیاوی و ادویه ضد آفات زراعتی، بانگ انکشاف زراعتی، صنعتی رهنی و تعمیراتی دستگاه های بزرگ میکانیزه زراعتی که در اکثریت ولایات ولسوالی ها فعالیت می نمود. کشور به بازار فروش میوه ترکاری، صنایع ماشینی و صنایع تقلبی ظریفه، فرش، لباس، چکه، شیر، ماست، مسکه، قیماق کشورهای همسایه مبدل شده است. با وجود تقاضاهای مولدین دستگاه های پروسس و صدور میوه، صنایع دستی، گدام های ذخیره، هنگرها مطابق نیاز هموطنان در ولایات و ولسوالی ها ایجاد و اعمار نگردیده است. سالانه میلیونها راس پوست حیوانات از جمله گاو، گوسفند، بز غرض پروسس به پاکستان ارسال بعد از پروسس یک مقدار کم آن به قیمت گزاف دوباره به کشور ما، متباقی به مارک پاکستان به کشورهای منطقه و جهان صادر، مفاد آن به جیب دلالان پاکستانی می ریزد. قالین، گلیم، سترنجی، پوستین، سنگ های قیمتی، عسل، جلغوزه و غیره مثل آن. مسئولین تا هنوز نتوانسته اند که راه های ترانزیتی را در کشورهای همسایه از جمله ازبکستان، ترکمنستان، تاجکستان و غیره که بهترین بازار تولیدات افغانستان از جمله صنایع دستی می باشد برای صادارت باز نمایند. اگر مسئولین بجای مصارف میلیاردها دالر بخاطر تورید برق از کشورهای آسیای میانه پول متذکره را غرض اعمار و احیای مجدد بندها، نهرها، کانال های آبیاری مصرف می نمودند بر علاوه صدها هزار خانواده از نور برق مستفید می شدند با آبیاری شدن میلیون ها جریب زمین، زمینه کار برای صدها هزار فامیل مساعد و کشور ما به خودکفائی زراعتی و دام پروری دستیاب میگردید.
نبود مدیریت خوب و اداره سالم کارایی تخصص گرا سبب افزایش فرار مغزها و سرمایه در کشور گردیده است. حافظی رئیس روابط خارجی اتاق تجارت و صنایع افغانستان می گوید، افغانها در خارج از کشور 150 میلیارد دالر سرمایه گذاری کرده اند اگر دولت زمینه سرمایه گذاری را برای سرمایه داران ملی و خارجی به صورت درست مساعد می ساخت امروز تغییرات چشم گیری از ناحیه رشد و صنعت در کشور به وجود میامد. یک کوپراتیف صابون سازی در شهر کندهار که از گیاهان و میوه صابون تولید می کند مشتریان زیادی در کانادا و امریکا پیدا کرده بود به نسبت تشدید شدن جنگ ها و مشکلات از ناحیه نبود برق و غیره کارگران آن از شانزده تن به چهار تن کاهش یافته خطر آن وجود دارد که کوپراتیف متذکره مثل دوصد فابریکه دیگر ولایت کندهار از فعالیت باز ماند.
- تا هنوز زمین غرض توزیع برای مارکیت های تولیدی خدماتی تجارتی پارک های وسایط شامل ماستر پلان شاروالی ها نگردیده با وجود تقاضاهای مکرر رهبری اتحادیه ملی پیشه وران برای اعمار مغازه های فروش یا نمایشگاه های دایمی تولیدات صنایع دستی شهرداری ها از جمله کابل همکاری نکرده اند.
- به باور آگاهان امور یکی از عوامل عمده که سبب ورشکست شدن تولیدات داخلی و مبدل ساختن کشور ما به بازار مصرفی، تهیه کننده مواد خام کشورهای منطقه و جهان گردیده، پیش شرطها و فشارهای بانک جهانی صندوق وجهی پول سازمان ملل متحد در رابطه به کمک هایشان بالای نهادها و ارگان های ذیربط میباشند آنها شرایطی را که به خاطر کمک کردن ارائه می نمایند در حال حاضر به نفع اقتصادی کشور نمی باشد.
- عدم توجه به تقویه جنبش کوپراتیف که در انسجام مولدین پراکنده در شهرها و روستاها تهیه مواد، ماشین آلات، قرضه مورد ضرورت، بازاریابی تولیدات در مارکیت های داخلی و خارجی نقش حیاتی دارد سبب ورشکست شدن تولیدات نیز گردیده.
- با وجود سرازیر شدن قریب به نود میلیارد دالر زیر نام کمک به افغانستان به واسطه کشورهای تمویل کننده صورت گرفت به نسبت عدم شفافیت و استفاده نکردن در بخش های اقتصادی بنیادی در زندگی میلیون ها خانواده تغییرات مثبت به وجود نیامده بلکه چندین مرتبه نسبت به سابق خرابتر هم شده است. در حال حاضر بیش از چهل فیصد مردم در زیر خط فقر زیست نموده ده ها هزار تن به نسبت مشکلات اقتصادی به مافیای مواد مخدر مخالفین مسلح پیوسته، وسایل اطلاعات جمعی از اعزام افغانهای بیکار و مهاجر در جنگ با دولت و مخالفین سوریه توسط گروه ها و حلقات از کشورهای ایران و پاکستان خبر می دهند. میلیون ها تن به مواد مخدر نیز مبتلا شده اند. قریب به هفتاد فیصد مردم به نسبت مشکلات اقتصادی و تشدید شدن جنگ های خونین و استفاده از اجناس کم کیفیت به امراض های فیزیکی و روانی مبتلا شده اند.
- گسترش فساد فرهنگ معافیت، نشر و پخش بانک نوت های جعلی افغانی در خارج کشور افزایش کشت، ترافیک، قاچاق مواد مخدر، اعمال نفوذ گروه های فاسد و اجانب در ارگانها و ادارات ذیربط، حیف و میل نمودن ثروتهای مادی و معنوی کشور از جمله آثار باستانی، جنگلات، معادن، عدم شفافیت در قراردادهای دولتی از جمله خریداری نفت وزارت دفاع افزایش بحران از جمله اقتصادی، مالی ورشکست شدن کابل بانک، مداخله صریح کشورهای خارجی در تهیه طرح و تصویب پلان های اقتصادی، نبود منابع قرضه دهنده با ربح عادلانه، وارد کردن فشارهای اقتصادی کشورهای تمویل کننده از جمله امریکا زیر بهانه موجودیت فساد و غیره از عوامل اند.
در ورشکست شدن تولیدات داخلی و کسر نود و پنج درصدی بیلانس تجارت اثر گذار بوده و می باشند. خلاصه اینکه با بلند کردن صداها و صحبت های نمایشی و فرمایشی نمیتوان کشور و مردم خویش را از وضع موجود نجات داد.
سوال اینجاست که بخاطر کاهش دشواریهای فوق چی باید کرد؟ به باور ما یکی از راه های رسیدن به اهداف غرض کاهش دشواریهای فوق عملی ساختن فرمان اخیر محترم اشرف غنی رئیس جمهور کشور در رابطه به خریداری از تولیدات داخلی می باشد و از تمام نهادها، سازمانها، انجمن ها، ارگانها، موسسات داخلی و خارجی و مردم عزیز شریف افغانستان تقاضا می نمایم که وظیفه ایمانی و وجدانی خویش را در این رابطه انجام دهند.
