شباهت انقلاب 57 با حماس 2024
دکتر بیژن باران
شکست ملیون در 28 مرداد 32 به رشد اسلامیون نهضت آزادی، مجاهدین، شریعتی تا انقلاب 1357 رسید. شاه با گسترش مساجد، قلع و قمع سکولارهای چپ و ملی، زمینه سلطه بنیان گرایان شیعی ضد مدرنیسم آمریکا را فراهم کرد. رشد اخوان المسلمین مصر، پیروزی انتخاباتی مرسی مصر و حزب الله لبنان، رشد حماس فلسطین در دهه 2010 دیده شود. با شکست اعراب در جنگ 1967 با اسرائیل، در عمل ایده ملی‌گرای ناصریسم به شدت تضعیف شد.
فضای جایگزینی شعارهای اسلامی مهیا شده بود. در 1991 بنیان گرایان الجزیره انتخابات را برده؛ با 100 هزار کشته؛ ولی ارتش آنها را سرکوب کرد. با سرنگونی البشیر بنیان گرای اسلامی، اکنون سودان با درگیری نیروهای دولتی و شبه‌نظامی صدها کشته و هزاران مجروح دارد. برخی شهروندان به آب لوله‌کشی و برق دسترسی ندارند.
همان کاری که شاه پس از کودتای 28 مرداد بنفع شیعیان بضد سکولارها کرد؛ به رشد تشکیلات شیعی بنیانگرا انجامید. با فرصت طلبی اسراییل هم حماس را بضد فتح سکولار حمایت کرده؛ تو چاله حمله حماس افتاد. حمله 7 اکتبر 2023 حماس مینیاتور کودتای 30 خرداد 60 انقلاب ایران بود. این حمله معادله قدرت در منطقه شیعی را دگرگون کرد. در این کودتا برکناری بنی صدر، سلطه مشروعه، سرکوب خونین دمکراتها روی داده؛ ولایت مطلقه پیروز شد.
شاه با ساواک و تک حزب رستاخیز نیروهای ترقیخواه، سکولار، تکثرگرا، حقوق بشری را سرکوب کرد. او نهادهای بنیانگرای شیعی را در ساختن مسجد در دانشگاه تهران، حسینیه، مساجد جدید، امامزاده، نشریات توحیدی حمایت کرد. ولی نشریات بیدینی غدغن بودند. البته فردید، نصر، شفا، شایگان، نراقی با مطهری و شریعتی رجعت به بنیان گرایی خویشتن خویش را در غربزدگی ترویج کردند. او از صدام خواست که امام را بیرون کند؛ گرچه صدام مخالف بود چون در عراق او را در کنترل داشت. بنیانگرایان شیعی در انقلاب از حواشی شهرها، حلبی آبادها، بخشی از بازار اردوی تخریب بانکها، سینماها، مراکز تفریح شدند.
چرا قیام 15 خرداد 42 امام سرکوب شد؛ ولی در انقلاب بهمن 57 همان امام، شاه گریخت؟ نیکخواه تسلیم شد؛ ثابتی فرار کرد، تیمسار فردوست توبه کرد، ارتش 700هزاری و ساواک سفاک تسلیم انقلاب شدند. البته در 30 خرداد 60 کودتای ولایت مطلقه بضد رییس جمهور انتخابی انقلاب ضد استبداد ضد امپریالیسم را به عقب رجعت داد.
اسراییل در غزه بنیانگرایی حماس بضد سکولارهای فتح را با صدور مجوز مساجد حمایت کرد. حماس تشکیلات سنی را در حجاب، آموزش کودکان، جوانان، منابع مالی، نقب زدن، قاچاق اسلحه از مرز رفح با مصر. شبیخون 7 اکتبر بکار برد. اهالی غزه را سپر بلا کرد. باعث کلنگی شدن غزه، نسل کشی اسراییل در فلسطین در 6 ماه بعد شد. نشان داد که قدرت اسراییل جنبش حماس را نابود می کند. در حالیکه شاه وارفته؛ در مقابل بنیانگرایی شیعی فرار بخارج کرده؛ ارتش را تسلیم ج ا کرد. آمریکا در هر دو مورد بازیگر قوی بود.
حقیقت 3 نوع است: شخصی، سیاسی، عینی است. شخصی بنا بر حافظه، تحلیل، اخبار، منجر به موضع گیری شود. سیاسی به عبرت، قانون، قیاس گزارش منجر شود. عینی بنا بر آمار، اعداد، منابع به تاریخ وارد شود. عدالتخواهان به پیروزی آخرالزمانی، آن دنیایی اعتقاد دارند. آنها شکست در حال اتفاق افتادن روبروی چشمان خود را باور نداشته، تجرید پیروزی استراتژیک حق بر باطل را باور دارند. خود مسیح نمونه این باور است که در آخرت بدکاران تنبیه شوند.
در مورد ایران کشور شاهنشاهی مقوایی، تیمسار فردوست، ساواک سفاک تسلیم شدند. از کارکنان هما تا کارگران نفت اعتصاب کردند. در غزه، اسراییل با پشتیبانی غرب منطقه را کلنگی کرده؛ با شانه کشی نیروهای حماس را با 33 هزار غیرنظامی شامل 10 هزار کودک را کشت؛ بقیه در قحطی گذاشت. رهبری حماس با خانواده شان را نابود کرد. نشان دادند قدرت تام پیروز شود. نمونه های تاریخی: شکست سرخپوستان از اروپاییها در آمریکا، فنآوری بهتر ایالات شمالی در شکست برده داران جنوبی آمریکا در 1865 جنگ داخلی، شکست بومیان استرالیا، تسلیم صربستان در بمباران هوایی ناتو، شکست قیام 15 خرداد 42 با همان رهبری انقلاب 57.
با حمایت خانواده های پیشامدرن سنی جنبش حماس و جهاد اسلامی از فتح سکولار رشد بهتر داشت. ابهام اخبار، فقدان سند، مدرک در بسیاری از مراحل رشد حماس در ذات مقاومت مخفی بضد اشغالگر است. برخی آغاز شکل‌گیری حماس در فلسطین را ناشی از شرایط امنیتی، کمبود کادرهای سیاسی، نبود اتحادیه های صنفی، کمک اخوان المسلمین، دانند.
خالد حروب متولد 1964 مقیم قطر، شاعر و آکادمیک در کتاب “حماس: تفکر و تمرین سیاسی” چاپ 2000 نوشت: “ساختن مساجد در سرزمین اشغالی، تلاش برای ادغام و بسیج جوانان، جا انداختن، تاکید بر تعالیم حماس برای رویارویی با صهیونیسم” تا ۱۹۷۵ ادامه داشت. اسرائیل از اواخر دهه ۱۹۷۰ تا میانه دهه ۱۹۸۰ اجازه ساخت مساجد را برای موازنه علیه سازمان آزادی بخش فلسطین صادر کرد. حروب به خطوط تامین مالی بین سازندگان مساجد و جواز ساختمان اسرائیل اشاره نکرد.
ناسیونالیسم در توده های خرافی تا مرحله ی جهاد پیش رود. در تجربه مصدق سکولار جدایی کاشانی شیعی دیده شود. فداییان اسلام به رهبری نواب صفوی ترورهای سیاسی سکولارها چون کسروی، دهقان، هژیر، رزم آرا، فاطمی، مصدق، علاء کردند. آنها با کاشانی با برنامه ضد اقلیتها، بنیان گرایی، بضد بی دینی مرتبط بودند. بنیان گرایان شیعی تا انتها بضد مدرنیسم آمریکا توده های خرافی را بسیج کردند. نمونه: انقلاب ایران تا ج.ا. بنیان گرای اسلامی ضد مدرنیسم آمریکا در نماد تسخیر و تخریب سفارت آن در تهران، معتقد به جهاد از هلال شیعی تا آفریقا، شریعت بنا بر سلیقه رهبر در دولت، سرکوب رقبا ست.
اسحاق سگف/ ایتزاک سگو، فرماندار نظامی اسراییل در غزه در دهه‌ی ۱۹۸۰، گفت: «بزرگ‌ترین دشمن ما فتح بود. حماس هنوز 100% صلح‌آمیز بود. در ۱۹۸۴، یک انبار اسلحه در یکی از مساجد حماس پیدا شد. یاسین دستگیر شد. دیوید هاچام کارشناس نظامی اسراییل در غزه نوشت؛ یاسین در یک بازجویی گفت این سلاح‌ها علیه رقبای فلسطینی بکار روند، نه اسراییل.”
یاسین۱۹۳۶ –۲۰۰۴ امام فلسطینی سازمان ملی‌گرای فلسطینی و اسلام‌گرای شبه‌نظامی حماس را در ۱۹۸۷ بنیان گذاشت؛ در بمب هوایی کشته شد. یاسین فردی فلج و نیمه نابینا بود. او بمثابه رهبر معنوی این سازمان فعال بود. “او سال بعد آزاد شد. حماس با اسراییل در دهه‌ی ۱۹۸۰ همچنان روابط خوبی داشت. در ۱۹۸۶ اعضای سکولار فتح و دانشجویان اسلام‌گرا در دانشگاه بیرزِیت با 15 هزار دانشجو در کرانه‌ی باختری با هم درگیر شدند. ارتش اسراییل به هواداران حماس اجازه داد تا به دانشجویان اسلام‌گرا بپیوندند. ژنرال ارتش اسراییل شالوم هراری به حماس چراغ سبز نشان داد: «اگر آنها می‌خواهند همدیگر را آتش بزنند، ر‌هایشان کنید.» https://pecritique.com/2024/01/16/
فرماندار نظامی غزه به حروب گفت: از وضعیت حاکم بر این منطقه “به خاطر شباهت‌هایش به وضعیت تهران قبل از انقلاب 57 نگران است. با وجود هشداری که دولت اسرائیل درباره خطر جنبش اسلامی در آینده دریافت کرد، اما درک درستی از این جنبش نداشت. در مواجهه با آن بلاتکلیف بود.” https://www.bbc.com/persian/world-features-67880311
آیلت شاکد، وزیر کشور لایحه ممنوعیت اعطای شهروندی 2022 به فلسطینیان را پیشنهاد کرد. او گفت: “یاسین با موضع گرفتن علیه کمونیستها اسراییل را دچار توهم کرد. هنگامی که مهد کودک میساخت، نسلها را پرورش داد. آنها برای مقاومت در برابر اسرائیل آماده شدند.”
دین ایده الوژیک دین برای نزدیکی به خدا نیست؛ بلکه ایجاد جامعه به سلیقه رهبر، ابزار سرکوب دولتی بضد رقبای اعتقادی است. استبداد دینی 2 لایه شریعت بضد اعتقادات دیگر، سلیقه رهبر بضد تعامل با جناحهای شیعی دیگر را در حکومت دارد. لذا رفع آن با رفرم بنیانگرایی شیعی و تعامل سیاسی برای گذار از ج.ا. 2 برابر مشکل تر است. رهایی از دیکتاتوری سکولار در یونان، تایوان، کره جنوبی، شیلی خیلی آساتنر از ایران، سودان، افغانستان بودند.
استبداد اصلاحات سیاسی را کُند کرده؛ پس از چندی سرکوب کند. استبداد مطلقه بموقع اصلاحات نکرده؛ تلنبار شده؛ ناراضیان براندازی و انقلاب را پی گیرند. با شرایط عینی موافق، استبداد نو جایگزین شود. نمونه: امیرکبیر، دکتر مصدق، دکتر امینی در اصلاحات ارضی خواسته کندی، فرم بنیانگرای انسانی مهندس بازرگان، اصلاحات محمد خاتمی، مصلحت گرایی رفسنجانی- همه شکست خوردند. دولت اسلامی طیف سکولار جمهوری شیعه آذربایجان تا امارات سنی را دارد. تعامل سیاسی هم در عمان، اردن، بحرین، ترکیه با مراعات اسلام اجرا شوند. شریعت در دولت، منجر به آپارتاید جنسی، قومی، مسلکی شود.
بازرگان انسان شریف ولی دمده/ غیرمدرن بود. ترمودینامیک با قانون افزایش آنتروپی را در فرانسه خواند. خوب نفهمید؛ چون در دانشمندان غرب این خوانش منتهی به اثبات آفریدگار نشد. او “ذره بینهایت” را در “اثبات” خدا در تهران چاپ کرد. مثل آثار غلط فردید، نصر، نراقی، شایگان، شفا، سحابی، شریعتی، رجوی چند 10 هزار دانشجو را پی نخود سیاه فرستادند. این جوانان آرمانگرا پس از بهار آزادی طعمه کمیته ها، فالانژها، فاطی کماندوها شدند. بنا به شاون کارول زاده 1960 استاد ژنتیک نوشت: فرد 3 نوع فعال اقلیت، منفعل اکثریت، مداخله گر اقلیت در توزیع زنگوله ای است.
در قانون اساسی مشروطه ایران، بی دینی/ الحاد، دگردینی/ بهایی، انحراف از دین دولتی/ ارتداد جرم بودند. تازه 4 دین ارمنی، زرتشتی، یهودی، آشوری ساده گرایی اند. هر کدام از این دینها از چند تا 2500 نحله مسیحیت گوناگون اند. در عصر مدرن ادیان هندی، چینی، دین بمثابه باور فردی، بیدینی هم فراوانتر اند. بنیانگرایان دینی چه در هند چه در خاورمیانه یک اقلیت دینخوی قدرت طلب اند. اصلاحات سیاسی به مدرنیته بومی با اجزای حقوق بشر سازمان ملل، قدرت سیاسی انتخابی، ادواری، مسالمت آمیز رسد. نمونه مدرنیته بومی: ژاپن، هند، اسراییل.
اصلاحات کند یا ظاهری منجر به غلیان توده ها شود. نرخ اصلاحات در 6 کشور خلیج فارس، نبود شورش، تجارت با جهان به رشد اقتصاد- گویای هارمونی انتظارات مردم، نرخ اصلاحات، عمران دولت اند. خاورمیانه، از جمله ایران با استبداد شرقی، دیوانسالاری 3 هزار ساله با چاپلوسی دولتمردان، آرمانگرایی عرفانی آزادگان، طمع استعمار، سرمایه داری دولتی سده 20 را باستبداد مطلقه رساند. انتخابات آزاد هم دمکراسی و اقتصاد شکوفان نیآورد. نمونه: بنگلادش، پاکستان، افغانستان، عراق، فلسطین، لبنان.
در ایران لایه عرفان حلاج، باباطاهر، حسن صباح، سنایی در سده 20 در محافل مخفی سیاسی بازتولید شد. با شعارهای غیرواقعی در سازمانهای سیاسی آمیخت. لادبن، حیدر عمو اوغلی، سلطانزاده، کوچک خان، سپس در چریکهای دهه 1970 تا ایثار جان در جنگی نابرابر پیش رفت. این لایه روشنفکری در بنگلادش، عربستان، مصر وجود ندارد.
ذهنیگرایی محافل دهه 1970 با اختناق شدید ساواک بیشتر شد. نمونه: سازمان انقلابی طوفان برونمرزی، آلبانی را “مشعل انقلاب” نامید. با فروپاشی اردوگاه، تجزیه یوگسلاوی، بمباران ناتو بر صربستان در جنگ کسووو- رویداد مضحکی رخ داد: بخشی از مردم تیرانا، یعنی “مشعل انقلاب،” به خیابانها ریخته؛ به افت قیمت بورس سهام شرکتهای سرمایه داری اعتراض خیابانی کردند. بعد هم بخشی از مافیای اروپا از آلبانی شد. شعارهای سوسیالیستی فراموش شده؛ طوفان در ایران سرکوب شد.
منابع. 2024/04/22
