فلسفه امید بلوخ،- میان مارکس و مسیحا

Ernst Bloch (1885-1977 ) آرام بختیاری سوسیالیسم حتمی است !، مارکسیستی یا…

دلزار حسن

استاد "دلزار حسن" (به کُردی: دڵزار حەسەن) شاعر، نویسنده و…

مقام عشق 

رسول پویان  کلام عشـق و محبت چقدر شیرین است  نبید خسرو و…

تحول در متغیرهای ژئوپلیتیکی افغانستان: بازتعریف نقش طالبان در معادلات…

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان در معرض تلاطم؛ از صعود سریع تا…

برای نخستین‌بار، مصاحبه‌ی طولانی من با هوش‌مصنوعی

محمدعثمان نجيب  بخش دوم پندار من نسبت به هر پدیده‌یی منفی نی‌ست.…

 ما و گفته های شرل بنارد، همسر  آقای خلیلزاد پیرامون…

نوشته بصیر دهزاد  در یک تحلیل ، ارزیابی  و محورچه باید…

شهروندی بنیاد عملی دموکراسی

شهروندی به مفهوم منتفی امت نیست. بلکه رویکرد عملی از…

برهی که رفته ایم!

امین الله مفکرامینی      2025-22-05! بـرهی که رفته ایم ورویــم،نگردیم بــرعقــــــــب ورجان وتنــراوقربان داریم…

نشست تخصصی و کارگاهی فردوسی‌شناسی در بروجرد برگزار شد

به گزارش رها نیوز، و نقل از دکتر "محمد فصیحی"…

مارکس و اتحادیه‌های کارگری(فصل دوم)

مارکس علیه پرودونیسم و باکونیسم نوشته: آ. لوزوفسکی برگردان: آمادور نویدی مارکس علیه پرودونیسم و باکونیسم کارل…

آنجا که دیوار ها فریاد می زنند؛ روایت یک ویرانی…

نویسنده: مهرالدین مشید از خشت تا خیال؛ روایت خانه ایکه طالبان…

اُلیګارشي څه شی ده؟

نور محمد غفوری د اُلیګارشي په اړه په (قاموس کبیر افغانستان) کې داسې…

دو پرسش

۱-- آیا در افغانستان قوم یا ملیتی است که اجدادشان…

چالش های درونی میان طالبان و مخالفان آنان؛ آزمونی تعیین‌کننده…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان و دور زدن گروها و سیاستگران نابکار…

من و هوش مصنوعی CHATGPT

دوستش‌ شوید… محمدعثمان نجیب بخش نخست از دیر زمانی می‌شنیدم که هوش‌مصنوعی ابداع…

دی‌دار آشنا، گزاره‌یی نکو از گزارنده‌گان نکو

لطفاً نامش را مگر تغییر بدهید. محمدعثمان نجیب برمقتضای نیاز، وظایف گونه‌‌گونی…

درک لنین از عدالت

ترجمه. رحیم کاکایی کازونوف الکساندر سرگیویچ، دکتر علوم فلسفه، پروفسور دانشگاه دولتی…

افغانستان در یک ناگزیری

افغانستان که در یک ناگزیری ناشی از فشارهای آمریکا و…

کنګره څه شی ده؟

  نور محمد غفوری یادونه: له ټولو هغو ځوانانو څخه چې د فیسبوک او…

آدرنو؛- نابغه تئوری، ناتوان در عمل

Adorno, Theodor (1903-1969) آرام بختیاری نقش آدرنو، در مکتب فرانکفورت. تئودور-آدرنو(1969-1903.م)، فیلسوف،جامعه شناس،…

«
»

د غبرګولي، اتمه،‌ د پښتو خوږه ژبه، د ورځې په ویاړ ټولو هیوادوالوته مبارکي وایم

لیکونکۍ: محمدعثمان نجیب

ژبه،‌ او مورنۍ ژبه، د څښټن تعالیٰ له نعمتونو څخه یو لوې او سټر نعمت ده. مورنۍ  ژبه، هغه د ښیگڼو‌ او د کوچني‌والې یادونه په هیڅ‌کله هېر نه شي، او نه هېریدونکۍ ده. پښتو ژبه په افغان‌ستان، خیبر پښتون‌خواه، په پاک‌ستان کې، او شاو‌خوا سیمو‌ کې، په لکونو ویندویان لري. خو له بده مرغه ماسوا د څو په ګوتو شمیر کسانو څخه، د پښتو د ارزښټ‌ناک ژبې د سم ودي لپاره، هغه کارونه و نه شو او چا ويې‌ نکړه چی اړینه وه. که څه نا څه هم کړیي، هغه پر تیرو وختونو ‌پورې تړلۍ دي. پښتو ادبیاتو پراختیایې نه ده موندلې او نه ده ورکړ شوې ده. نو ځکه په غمجنه ټوگه ووایو چې، د پښتو او‌ پښتنو هغه کسان چې ځان مشران بُولي، په دې کمښټ کې ګرَم دي. او ددې په وجه، پښتو  ژبه، په نړۍ کې د هغو پنځوسو مړو ژبې څخه یو، ده. لکه چې ښاغلي فاطمی صیب په خپلو مرکو کې ویلي دي. دننه په افغانستان کې لوې ناخواړی چې پښتو خوږه ژبې ته اوښتي دي، هغه د هغو ژبڼۍ دلالانو په لوی لاس ده، چې ځانونه د پښتو او پښتنو گواکې مشران او تیکه‌داران ښیی، او ګني او وایي. دوي بر سیره پر دي چي د پښتو ژبۍ ته خدمت‌یې نه ده کړي، ده دې سپیڅلې ژبی نه، په خپل سیاسی حالاتو گټه اخیستي او د دې تر نامه لاڼدې، ځانونه او خپلوانوته د خداي په ځمکه کې جنتونه جوړه کړیدي او نورو‌ د‌پښتنو عام خلکوته خدای مه کړه دوژخ. په سلو وروستیو کلونو کې، دنړۍ ټولې ژبې او مورنۍ ژبې لا زیاتې پراختیا موڼدلې دینه. خو، په افغان‌ستان کې هغومره شاته تگ کړیده. ژبه پوهان وایي چي نړۍ کې له پنځه و یښت زره ډېره مورنۍ  ژبې شته دي. نو، د مونږ په وطن کې چې پښتو او فارسی_دری د رسمي ژبو په ټوگه مڼل شوي دي، ولې د پښتو ژبې د لا ښه ودې لپاره کارونه نه دې شوي؟ په دې برخه کې هرومرو د هغه ناکاره، ځان مشران گڼلې غاړو څخه ونیول شي او پوښتڼې ترې وشي چې تاسو، پښتو فرهنگ ودې ته څه کړي یاستۍ؟ مونږ د پښتو نړیواله ورځ په داسې وخت کې نمانځو او نمانځنه کوو چې دننه په هیواد کې تر ټولو زیات شمیر پښتنو وطنوالوته په هر برخه کې تاوانونه او خوشې لگښتونه اوښتي دي. د ځوانانو د وژل کیدو نه نیولي بیا د مونږ خویندو او میندو ته، د نارینه وو، ظلمونه روان دي. او نوم يې هم ورته پښتنولۍ ډوډونه ايښي دي. ده پشتنو ځوانانو ته او نوي سمسور نیالگیوته زما پیغام دا ده، څه خپل ځانونه د نوي او پرمختللي علم سره سمبال کا، او د افغان‌ستان د نورو ځوانانو سره لاس یو کړې او دا د قامونو او ولسونو درواغجن ځان مشران ګنلو ته سخته سزا ورکړۍ. او د وطن د بیا رغونې او ژغورنې ته یوه لویه او نه هیردونکې وحدت او ورورۍ لاسونه ورکړې او غېږونه یو بل ته په خورا پراخه کچه خلاص کړې. ځکه چې اوس د ماشوم‌‌ټوب وخت مو‌ تېر ده، او اوس دتاسو وخت ده چې پرې نږدي چې راټلونگی ماشومان او تڼکي ځوانان هغه کلاوونه او ناخوالې وباسي چې تاسو ایستلې ده. او‌ دا په یاد ولرې چې په نړۍ او د مونږ او تاسې په هیواد کې، هیڅ یوې ژبې، د بلې ژبی نه ورته‌والې نه لري. او ټولې ژبې د یوې تولڼې رنا رنا ستوري دی، او توپیر نه پرته ټولو وگړوته د درناوې وړ. د پښتو د خوږې ژبې د لا پراختیا په هیله.