افزایش هشدارهای منطقه‌ای: واکنش پاناما، شیلی و کلمبیا به عملیات نظامی آمریکا
رئیس‌جمهور پاناما، خوزه رائول مولینو، اعلام کرده است که کشورش «به هیچ عنوان خاک خود را برای هرگونه اقدام خصمانه علیه ونزوئلا» در اختیار نمی‌گذارد و تأکید کرده که استقرار اخیر نیروهای نظامی آمریکا در خاک پاناما صرفاً برای رزمایش‌های مشترک بر اساس توافق‌های دوجانبهٔ موجود انجام می‌شود.
رئیس‌جمهور پاناما روز پنج‌شنبه، ۱۳ نوامبر، در پاسخ به پرسشی دربارهٔ حضور نیروهای آمریکایی ــــ که گفته می‌شود مشغول انجام تمرینات ویژه در جنگل هستند ــــ گفت: «در موضوع مرتبط با ونزوئلا، ما هیچ دخالتی نداریم. پاناما خاک خود را برای هیچ اقدام خصمانه‌ای، نه علیه ونزوئلا و نه علیه هیچ کشور دیگری در جهان، در اختیار قرار نمی‌دهد».
او سپس افزود: «این دو موضوع کاملاً از هم جدا هستند و هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند». مولینو توضیح داد که رزمایش‌های مشترک با نیروهای آمریکایی در خاک پاناما بر اساس «پروتکلی که از سوی وزارت امنیت تأیید شده است» انجام می‌شود. او منطقهٔ دارین را «محلی بسیار مناسب و مطلوب برای این‌گونه آموزش‌ها» توصیف کرد.
مولینو با اشاره به استقرار نیروها در ولایت دارین، و همچنین پایگاه پیشین ارتش آمریکا در فورت شرمن، تأکید کرد: «هیچ حضور نظامی‌ای در پاناما وجود ندارد مگر آن‌که کشور ما رسماً آن را مجاز بداند و تأیید کرده باشد».
رسانه‌های جریان اصلی ادعا می‌کنند که این دوره‌های آموزشی شامل تمرینات رزمی، ردیابی و بقا است. با این حال، تحلیل‌گران نسبت به این تحرکات جدید نظامی هشدار داده‌اند و یادآوری کرده‌اند که دولت‌های پاناما در دهه‌های اخیر همواره تبعیت عمیقی از سیاست‌های واشنگتن نشان داده‌اند.
نگرانی در شیلی و کلمبیا
هم‌زمان با اظهارات پاناما، نگرانی‌های منطقه‌ای رو به افزایش است. روز چهارشنبه، دولت شیلی در بیانیه‌ای رسمی «نگرانی عمیق» خود را نسبت به استقرار بی‌سابقهٔ نیروهای نظامی آمریکا در دریای کارائیب اعلام کرد. در این بیانیه آمده است: «شیلی بر تعهد خود به حقوق بین‌الملل، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها، حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات، ممنوعیت تهدید یا توسل به زور، و احترام به حقوق بشر ــــ به‌عنوان اصول بنیادین همزیستی میان ملت‌ها ــــ تأکید می‌کند.»
این موضع‌گیری برای کشوری که معمولاً نسبت به سیاست‌های آمریکا موضعی منفعل داشته بسیار غیرمعمول تلقی می‌شود. به همین شکل، مائوریسیو خارامییو، معاون وزیر خارجهٔ کلمبیا، نیز ابراز نگرانی کرده و گفته است که دولت او تحرکات اخیر آمریکا را با دقت و نگرانی دنبال می‌کند.
زمینهٔ ماجرا: تشدید تنش‌ها از سوی آمریکا و واکنش منطقه‌ای
بیانیهٔ دولت شیلی یک روز پس از آن منتشر شد که واشنگتن رسماً از ورود ناو هواپیمابر «یو‌اس‌اس جرالد آر فورد» ــــ بزرگ‌ترین و جدیدترین ناو جنگی آمریکا ــــ به‌همراه گروه ضربتی‌اش به کارائیب خبر داد. این استقرار بیش از پنج هزار نیروی جدید و چندین شناور جنگی دیگر را وارد منطقه می‌کند.
استقرار نظامی آمریکا در سواحل ونزوئلا نخستین‌بار در ماه اوت گذشته آغاز شد؛ آن‌هم با اعزام هشت ناو جنگی، جنگنده‌های اف ـ ۳۵ و یک زیردریایی هسته‌ای، زیر پوشش «مبارزه با قاچاق مواد مخدر». از آن زمان، واشنگتن چندین قایق کوچک در کارائیب و اقیانوس آرام را هدف قرار داده و بدون ارائهٔ هیچ سندی، قربانیان را «تروریست‌های مواد مخدر» نامیده است. در این حملات، ۷۵ غیرنظامی در ۲۳ قایق کوچک کشته شده‌اند؛ اقدامی که «ولکر ترک»، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، آن را «اعدام فراقضایی» توصیف کرده است.
این استقرار نظامی چند ساعت پس از آن مجاز شد که وزارت دادگستری آمریکا جایزهٔ بازداشت نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، را به ۵۰ میلیون دلار افزایش داد؛ اقدامی که خواسته‌های طولانی‌مدت سیاستمداران راست‌افراطی ونزوئلایی و مزدورانی مانند «اریک پرینس» برای رساندن این جایزه به ۱۰۰ میلیون دلار را یک گام دیگر پیش برد. دولت ونزوئلا بارها تأکید کرده است که این عملیات، طرحی برای «تغییر رژیم» است که در قالب روایت ساختگی «جنگ علیه مواد مخدر» پنهان شده است.
تعلیق تبادل اطلاعات از سوی کلمبیا
معاون وزیر خارجهٔ کلمبیا، در گفت‌وگویی با کانال یوتیوبی لا باث آمریکا لاتینا، توضیح داد که چرا دولت او تصمیم گرفته است تبادل اطلاعات با ایالات متحده را متوقف کند ــــ تصمیمی که چند ساعت پیش از آن، بریتانیا نیز مشابه آن را اتخاذ کرده بود.
خارامییو تأکید کرد: «دولت ما خود قربانی سوءاستفاده از گفتمان امنیت ملی بوده است؛ گفتمانی که برای تعقیب و آزار رهبران سیاسی به‌کار گرفته می‌شد. شخص رئیس‌جمهور پترو به همین دلیل ناچار شد به تبعید برود. دستگاه‌های اطلاعاتی بارها برای نقض حقوق بشر به‌کار رفته‌اند. و لازم نیست پنجاه سال به عقب برگردیم؛ همین در دوران حکومت ایوان دوکه اتفاق افتاد: عملیات‌های نظارت غیرقانونی علیه روزنامه‌نگاران و رهبران اتحادیه‌های کارگری صورت گرفت».
او سپس افزود: «از نظر ما، مبارزه با جرائم سازمان‌یافته باید بر پایهٔ همکاری انجام شود. ما دربارهٔ تصمیم‌های اخیر ایالات متحده نگرانیم؛ به‌ویژه دربارهٔ رزمایش‌های نظامی در اقیانوس آرام و کارائیب، زیرا نشانه‌هایی وجود دارد که در این عملیات‌ها حقوق بین‌الملل و حقوق بشر نادیده گرفته شده است. شهادت خانواده‌های ماهیگیران نگرانی‌هایی دربارهٔ ناپدید شدن افراد مطرح کرده است».
خارامییو در پایان گفت: «آمریکای لاتین و کارائیب یک منطقهٔ صلح است و ما باید برای حفظ این وضعیت، همکاری منطقه‌ای را تقویت کنیم و نقشهٔ راه مشترکی تدوین نماییم. دولت ما به تعهدات خود در برابر جامعهٔ کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (سلاک) و همچنین اروپا عمل کرده است؛ هرگز شاهد چنین حمایت گسترده‌ای از سلاک نبوده‌ایم».
منبع: اورینوکو تریبیون، ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵
https://english.۱۰mehr.com/regional ـ alarm ـ grows ـ panama ـ chile ـ colombia ـ respond ـ to ـ us ـ military ـ operation/
