اغتشاشات خیابانی در ایران-انتقام آمریکا در مقابل عرضۀ پهپادهای تهاجمی به روسیه
ولادیمیر پراخواتیلوف (VLADIMIR PROKHVATILOV)
ا. م. شیری
به سوی تکوین اتحاد روسیه و ایران
در ۱۶ ژوئیه، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده به CNN گفت که ایالات متحده اطلاعاتی حاکی از این در اختیار دارد که «ایران برای تحویل چند صد پهپاد به روسیه، از جمله پهپادهای قادر به حمل سلاح برای استفاده در میدان نبرد در اوکراین آماده می‌شود».
در ۲۴ اوت، دیوید ایگناتیوس، ستون نویس واشنگتن پست، زنگ خطر را به صدا درآورد و هشدار داد که اتحاد روسیه و ایران برای غرب خطرناک است، زیرا «روسیه استفاده از پهپادهای ساخت ایران را در عملیات نظامی در اوکراین دیگر آغاز کرده است و تهران پیشنهاد داده است بمنظور کمک به مسکو برای دور زدن تحریم‌ها، شبکه‌های مالی خود را به اشتراک بگذارد.
در ۳۰ اوت، تاد بریسیل، سخنگوی پنتاگون گفت، که روسیه پهپادهای تهاجمی مهاجر-۶ ساخت ایران و سری شاهد (شاهد-۱۲۹ و شاهد-۱۹۱) را به دست آورده است. هر دو نوع پهپاد قادر به حمل مهمات هدایت شونده دقیق و استفاده برای شناسایی هستند. بریسیل همچنین افزود، که روسیه یک ماهوارۀ دارای «قابلیت جاسوسی قابل توجه» ایرانی را به فضا پرتاب کرده است.
در ۸ سپتامبر، ایالات متحدۀ آمریکا تحریم‌های انسدادی بسیار شدیدی را علیه چهار شرکت ایرانی «به دلیل مشارکت در ارسال هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی به روسیه» اعمال کرد. اولین شرکت در فهرست تحریم‌ها، شرکت ایرانی خدمات فرودگاهی سفیران است که پروازهای بین ایران و روسیه، از جمله پروازهای مربوط به حمل و نقل پهپادهای ایرانی، پرسنل تعمیر و نگهداری و تجهیزات مرتبط از ایران به روسیه را هماهنگ می‌کرد.
در مورد شرکت‌های مجتمع نظامی-صنعتی ایران، معروف‌ترین آن‌ها یعنی مؤسسۀ طراحی و ساخت موتور هواپیما در این فهرست تحریمی جای گرفته است. این شرکت سازندۀ اصلی موتورهای جت طلوع برای هوانوردی، پهپاد و موشک‌های کروز در ایران است.
درباره یکی دیگر از شرکت‌های حاضر در فهرست تحریم‌های جدید، شرکت پرآور پارس، گفته می‌شود که با دانشگاه امام حسین(ع) سپاه پاسداران ارتباط دارد و در آزمایش پهپاد نیروی دریایی سپاه و توسعۀ پهپاد نیروی هوافضای سپاه و پهپاد شاهد-۱۷۱ شرکت داشته است.
چهارمین شرکت ایرانی در فهرست تحریم‌ها، شرکت بهارستان کیش است، که بر پروژه های‌مربوط به تولید پهپاد نظارت دارد. در بیانیۀ مطبوعاتی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمده است که در سال ۲۰۲۱، این شرکت در حال کار بر روی قطعات خط تولید پهپاد شاهد بود. رحمت‌الله حیدری مدیرعامل این شرکت نیز در فهرست تحریم‌ها قرار گرفت
در نتیجۀ مهندسی معکوس فن‌آوری‌های غربی که از طریق واردات موازی به دست آمده است، ایران تولید تعدادی موتور مورد استفاده در تولید موشک‌های کروز و پهپادها را سازماندهی کرده است. مهندسان ایرانی به تنها کپی‌برداری بسنده نمی‌کنند، بلکه این مصنوعات را توسعه می‌دهند و نوسازی می‌کنند.
تحریم‌های آمریکا اما نتوانست بر تولید پهپاد در ایران و همکاری نظامی-فنی جمهوری اسلامی با روسیه تأثیر بگذارد. بنابراین، ابرسلاح «قدرت نرم» راه‌اندازی شد: شورش‌های دسته جمعی در شهرهای ایران به منظور سرنگون کردن رژیم حاکم و یا برای مجبور کردن ایران به توقف عرضۀ هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه سازماندهی شد .
اعتراض در ایران پدیده جدیدی نیست، اما این بار ناآرامی‌های خیابانی با خبر مرگ مهسا امینی دختر ۲۲ ساله برانگیخته شد.
تعدادی از رسانه‌ها بدون اطلاع از چند و چون حادثه، بلافاصله گزارش دادند که پلیس تهران او را به دلیل «بد حجابی» بازداشت و تا حد مرگ کتک زد. اگرچه اطلاعات موثقی در این باره وجود نداشت، این نسخه را شبکه‌های اجتماعی پسندیدند.
۲۴ شهریورماه، مرکز مطبوعاتی پلیس تهران گزارش داد که مهسا امینی «پس از انتقال به کلانتری برای توضیحات و آموزش اخلاقی در بین دیگر دختران، احساس ناراحتی کرد. وی به سبب مشکل قلبی، بلافاصله با همکاری پلیس به بخش فوریت‌های پزشکی بیمارستان انتقال یافت. به گزارش پارس نیوز، امینی پس از بستری شدن در بیمارستان، بر اثر ایست قلبی درگذشت.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران که در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای شرکت کرده بود، به وزیر کشور دستور داد تا همه جوانب این حادثه را سریعاًبررسی کند.
احمد وحیدی، وزیر کشور ایران، شامگاه ۲۳ سپتامبر گفت که امینی مورد ضرب و شتم قرار نگرفته است. خبرگزاری ایسنا به نقل از وحیدی نوشت: «گزارش‌های مراجع نظارتی دریافت شد، با شاهدان مصاحبه شد، مواد تصویری مشاهده شد، گزارش پزشکی قانونی اخذ شد و مشخص شد که ضرب و شتم صورت نگرفته است». عرفان لاجوردی، تحلیلگر سیاسی ایرانی در گفتگو با ریافان (riafan) گفت: حجاب تنها یک بهانه است برای سازماندهی اغتشاشات در شهرهای کشور.
پس از انتشار خبر درگذشت امینی در رسانه‌ها در ۲۵ شهریور، اعتراضات اکثر استان‌های ایران، از جمله مراکز مذهبی قم و مشهد و استان‌های آذربایجان ایران را فراگرفت.
تایم خاطرنشان می‌کند که معترضان اغلب توسط زنان رهبری می‌شوند. فعالان با در دست داشتن عکس‌های امینی به خیابان‌ها آمدند و حجاب‌هایشان را پاره کردند و سوزاندند. در شبکه‌های اجتماعی، نام دختر متوفی با هشتگ مهسا امینی، نسخه ایرانی «MeToo» شد.
در گزارش شورای امور بین‌الملل روسیه (RIAC) آمده است: «تنها خطر ممکن در این راستا، همزمانی اعتراض شدید با فعالیت‌های سازمان‌های اطلاعاتی خارجی است». این «همگام‌سازی» اکنون بوضوح مشاهده می‌شود. این اعتراضات توسط مسیح علینژاد ناراضی سابق ایرانی مقیم در نیویورک، از آن سوی اقیانوس‌ها هدایت می‌شود.
نیویورکر نوشت: «تبلیغات رسانه‌های غربی و شبکه‌های اجتماعی، الهام‌بخش زنان ایرانی شد و آن‌ها را برای در هم شکستن «قدرتمندترین نماد رژیم آپارتاید جنسیتی- حجاب اجباری برای هر زن بالغ» تشویق کرد»…
گردانندگان اغلب شبکه‌های اجتماعی و یکسری خبرگزاری‌های غربی، تاثیر جدی در ایران دارند. آن‌ها از زنان ایران در خواست کردند با فیلمبرداری از نحوۀ نقض قوانین حجاب، این فیلم‌ها و عکس‌ها را در اینستاگرام، توییتر و فیس‌بوک منتشر کنند. اگر چه این شبکه‌ها در ایران مسدود هستند. اما میلیون‌ها ایرانی با استفاده از فیلترشکن آن‌ها را می‌بینند.
سجادپور، یکی از کارکنان بنیاد کارنگی واشنگتن، خاطرنشان می‌سازد که مدیران شبکه‌های اجتماعی به خوبی می‌دانند که از میان سه رکن ایدئولوژیک ایران معاصر: «مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل و حجاب جباری»، حجاب ضعیف‌ترین است و دقیقاً به همین سبب او تحریکات خود را روی آن متمرکز کرده‌اند.
مقامات ایرانی برای تضعیف دخالت نیروهای خارجی در دامن زدن به ناآرامی‌ها، سرعت اینترنت را کاهش دادند و حتی قطع کردند. در مقابل، مقامات ایالات متحده با استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک ایلان ماسک، به ارائۀ خدمات ارتباطی به ایران اجازه دادند.
ایلان ماسک در این شبکۀ اجتماعی در بارۀ «راه‌اندازی استارلینک» نوشت: از آنجایی که اینترنت ماهواره‌ای به تجهیزات زمینی نیاز دارد، به نظر می‌رسد ترمینال‌های استارلینک از قبل به ایران منتقل شده است. درست بعد از این، ماجرا امینی از بیرون برنامه‌ریزی شد.
نیروهای انتظامی ایران از فعال شدن هسته‌های «خوابیدۀ» سازمان‌های تروریستی ممنوعه در ایران: «کومله»، «پژاک» (پژاک یا «حزب زندگی آزاد در کردستان») و «سازمان مجاهدین خلق ایران» («مجاهدین خلق») خبر می‌دهند…
۱۷ آبان- عقرب ۱۴۰۱
